Zintuigen spelen een belangrijke rol in hoe wij de wereld waarnemen. Het zijn als het ware de poorten waardoor alle prikkels binnenkomen. Prikkels worden verwerkt en we besluiten of we er iets mee moeten of niet. Gelukkig zijn we ons niet eens bewust van het merendeel van de prikkels die via onze zintuigen binnenkomen, want onbewust filteren we alleen de prikkels eruit die het ‘waard zijn’ om bewust geregistreerd te worden.
Stel je voor dat je álle prikkels die je zintuigen registreren bewust zou moeten verwerken. Dat zou een heleboel stress veroorzaken! Dat is mede de reden dat baby’s zo snel last krijgen van darmpkrampjes. Hun filters werken nog niet goed, dus alle prikkels die hun zintuigen oppikken worden bewust verwerkt. De darmen worden ook wel ons tweede brein genoemd. Logisch dus dat die zo snel overprikkeld raken van alle indrukken!
Maar hoe zit dat nu bij ons volwassenen? Wij hebben geleerd bepaalde prikkels die onze zintuigen oppikken langs ons heen te laten gaan. Een klassiek voorbeeld is de persoon die naast het spoor is komen wonen. In het begin hoort diegene elke trein die voorbij komt. Op een gegeven moment weten de hersenen dat er met deze geluidsprikkel niets hoeft te worden gedaan. ‘Oh ja, weer een trein, niets aan de hand. We gaan verder met de orde van de dag.’
Voor velen van ons zijn onze ogen één van onze belangrijkste zintuigen. Als mensen zouden moeten kiezen tussen hun zicht of hun gehoor verliezen, kiezen velen voor hun gehoor. Zowel onze ogen als onze oren zijn zintuigen die prikkels op verre afstand kunnen waarnemen. Je ziet iets in de verte en merkt dat het zich naar je toe beweegt. We stellen veel vertrouwen in ons zicht. Onze ogen maken ons bewust van de wereld om ons heen.
Als baby is onze reuk beter ontwikkeld dan ons zicht. Een pasgeboren baby kan scherp zien op maximaal twintig centimeter. Alles dat verder weg is, ziet hij wazig. Van de zintuigen is zijn reukzin echter heel goed ontwikkeld bij de geboorte. Zo herkent hij zijn moeder die eerste weken vooral door haar geur. Pas later herkent hij zijn moeder aan haar gezicht. Als volwassene kunnen we hele sterke herinneringen krijgen doordat we een geur ruiken die we kennen uit onze jeugd. Geuren beïnvloeden onze gemoedstoestand. Ze kunnen ons kalmeren of juist onrust bezorgen. Op dit principe is bijvoorbeeld de aromatherapie gebaseerd.
Met onze oren kunnen we genieten van mooie muziek. Als we gespannen zijn kalmeren we door de geruststellende stem van een vriendin. Of we raken opgewonden van de zwoele stem van iemand met wie je een eerste date hebt. Geluiden kunnen onze emoties beïnvloeden. Een baby herkent de stem van zijn ouders en wordt zo gerustgesteld, want hij kent deze stemmen van de periode dat hij nog in de baarmoeder zat.
Vervolgens onze huid: ons grootste orgaan. In de huid zitten heel veel receptoren om bijvoorbeeld temperatuur, druk en tast te registreren. Als je iets heets vastpakt, trek je zonder erbij na te denken je hand terug. Dit is een reflex die dient om ons te beschermen tegen brandwonden. Als we erover na moesten denken (‘dit is heet, laat ik mijn hand terugtrekken zodat ik me niet verbrand’) hadden we allang onze hand verbrand.
We kunnen een briesje waarnemen dat langs onze huid strijkt. We hebben het zelfs nodig om aangeraakt te worden. Een tekort aan aanraking zorgt voor huidhonger. De huid kan pas iets registreren als het heel dichtbij ons is. We voelen geen warmte op lange afstand. We moeten iets daadwerkelijk aanraken voordat we het kunnen voelen.
De laatste in het rijtje zintuigen registreert prikkels op de kortst mogelijke afstand: pas als we iets in onze mond stoppen. Met onze tong kunnen we verschillende smaken herkennen: zoet, zout, bitter, zuur en umami (hartig). Van nature hebben mensen een voorkeur voor de smaken zoet en zout. Bitter en zuur vinden we over het algemeen minder lekker en moeten we leren te waarderen. Dat zie je bij jonge kinderen: die vinden groenten (die vaak een wat bittere smaak hebben) vaak helemaal niet lekker!
Wat hebben je zintuigen nu met stress te maken? Heel veel! Een prikkel die binnenkomt via één (of meerdere) zintuigen wordt ingedeeld in categorieën. Betekent het gevaar? Dan zul je snel moeten reageren. Een snel naderende bus (zicht en gehoor) zorgt ervoor dat je snel uit de weg springt. En de geur van gas maakt je direct alert: staat de gaskraan open? Snel handelen en dichtdraaien! En staat er iemand op je tenen (je voelt een onaangename druk)? Dan zul je als reactie snel je voet wegtrekken. Bepaalde prikkels zullen je stress bezorgen, terwijl andere prikkels juist helpen te ontspannen. Wat kun je hier nu mee?
Wat betreft ons zicht onderscheiden we harde en zachte fascinatie. Bij harde fascinatie wordt onze aandacht opgeëist. Je kunt denken aan het schermpje van je mobiel of een flitsend reclamebord. Het kost ons energie. Je zintuigen kunnen niet anders dan de prikkels oppikken. Bij zachte fascinatie word je je vriendelijk gewaar van dat wat je ziet. Dit is het geval in de natuur. We zien veel kalmerende kleuren en herhalende patronen (denk aan de vertakkingen van een boom). Door de natuur op te zoeken kalmeren we ons zenuwstelsel. Dit draagt namelijk bij aan het verlagen van stress. We laden op!
Daarnaast werken sommige geuren heel kalmerend. Voorbeelden zijn lavendel en rozemarijn. Neem wat verse kruiden uit de tuin, of koop een essentiële olie die je op je polsen kunt wrijven of in een verstuiver kunt doen. Zo wordt de geur langzaam in huis verspreid.
Harde en onregelmatige geluiden bezorgen ons stress. Het zachte geluid van regendruppels of ‘white noise’ stellen ons juist gerust. Bovendien zijn er veel speellijsten online te vinden met kalmerende muziek. Zoek eens op ‘muziek voor meditatie’ en je vindt een schat aan rustgevende geluiden.
Wie kent niet de ontspannende werking van een heerlijke massage? Aanraking doet ons ontspannen. Ook zijn er bepaalde drukpunten die geactiveerd kunnen worden om ontspanning te bewerkstelligen. Hiervoor kun je terecht bij een acupuncturist (acupressuur kan ook). Ook warmte ontspant: een warme kruik op je buik als je last hebt van buikpijn kan wonderen doen.
Tenslotte zijn we bij stress vaker geneigd te reiken naar ongezond eten (zoet, zout en vet): ‘comfort food’. Hoewel dit tijdelijk kan ontspannen is het wel zaak op te letten niet té veel ervan te eten. Langdurig ongezond eten kan leiden tot overgewicht, hart- en vaatziekten en diabetes. Maar af en toe een stukje chocolade, een schep ijs of een handje chips kan helemaal geen kwaad. Sterker nog: een gezonde balans (niet te streng zijn voor jezelf, maar ook niet doorslaan in eetbuien) is helemaal zo gek nog niet!
Maar kamp je nu met erge stress of zelfs een burn-out en wil je meer doen dan alleen je zintuigen strelen ter ontspanning? Neem dan vrijblijvend contact op, onze coaches helpen je graag!
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
085 - 5363606