Je zit al een tijdje niet lekker in je vel. Lichamelijk merk je steeds meer klachten maar een bezoek aan de huisarts geeft geen duidelijkheid. Er is geen medisch aanwijsbare reden waarom je met vage gezondheidsproblemen rondloopt. Wanneer je last hebt van algehele malaise kan het zijn dat je last hebt van stressklachten. Langdurig onder spanning staan gaat niet zonder gevolgen. Indien je de signalen van stress niet herkent is een burn-out onvermijdelijk. Weet jij wat de signalen zijn van langdurige stress? In dit blog gaan we dieper in op deze materie.
Wat is stress?
Het ervaren van stress komt ontstaat door een aantal stresshormonen. Net als bij dieren is stress een uiterst belangrijke functie. Het zorgt namelijk voor je vecht en vluchtreactie. De hormonen noradrenaline, adrenaline of je cortisol verhogen in een rap tempo wanneer er gevaar dreigt. Feitelijk is een stressreactie onderdeel van je overlevingsmechanisme. Er doet zich dreigende situatie voor en je brein geeft direct stresssignalen af. Zonder erbij na te denken reageer je om jezelf gezond of zelfs in leven te houden. Je hartslag gaat omhoog, je bloeddruk stijgt, je ademhaling versnelt en je spieren spannen zich aan. De adrenaline scheuten kun je zelfs voelen in je middenrif. Het maakt je alert, actief en waakzaam om zo met een acuut stressvolle situatie om te gaan.
Gezonde- en ongezonde stress.
Stress komt in 2 vormen. Je hebt acute stress en chronische stress. Onder acute stress valt bijvoorbeeld die spanning die je voelt voordat je gaat bungeejumpen. Je rijexamen wat je erg spannend vindt. Maar ook aanstaande dreigende gebeurtenissen. Een auto die je op je af ziet rijden. Tijd om na te denken uit de weg te gaan is er niet. Je stresshormonen nemen het over. Adrenaline gaat door je lijf en op automatische piloot spring je aan de kant. Nadat het gevaar is geweken daalt je stresslevel weer naar normaal niveau.
Chronische stress is altijd ongezonde stress. Je hebt veel last van piekergedachten of je maakt je veel zorgen om bijvoorbeeld je gezondheid. Het kan ook zijn dat je teveel hooi op je vork hebt genomen en geen tijd hebt ingedeeld voor ontspanning. Deze vorm van stress heeft niet alleen effect op je mentale gezondheid maar kan daadwerkelijk fysieke problemen veroorzaken. Je lichaam en geest geven steeds meer signalen dat het de stress niet meer goed kan verwerken.
Positieve stress.
Er bestaat ook nog zoiets als positieve stress. Je verwacht binnenkort een kindje, je gaat snel trouwen of start volgende week bij je nieuwe werkgever. Ook hier geef je lichaam signalen af van stress die soms negatief zijn. Wanneer je ergens enorm naar uitkijkt kan het zijn dat je door de adrenaline niet goed kunt slapen. Je raakt al vermoeid voordat de situatie daar is. Gelukkig verdwijnen de signalen weer als de gebeurtenis is geweest.
Je ziet het regelmatig als je de volgende dag vroeg je bed uit moet omdat je iets nieuws gaat doen. De slaap vatten is dan niet makkelijk. Vreemd eigenlijk want je gaat toch iets leuks doen? Doordat je positieve stress hebt ervaar je dezelfde signalen als wanneer de stress negatief is. Het is je brein die je alert en wakker houdt. Niet zo fijn als je dan ieder uur voorbij ziet komen. Je kunt alleen beter met die stress omgaan. Die ene nacht minder slaap zal je geen langdurige klachten aan overhouden.
Signalen van langdurige stress.
Er is een wezenlijk verschil tussen een korte periode stress ervaren of langdurig onder spanningen staan. Wanneer je bijvoorbeeld een opleiding volgt en je examens komen steeds dichterbij, is het niet vreemd dat je een aantal weken stress ervaart. Zolang je na je examens ook weer tijd neemt om te ontspannen zal je er achteraf weinig last van hebben. Daartegenover staat langdurig stress hebben door bijvoorbeeld je financiële situatie, stress op je werk of in een relatie.
Signalen van stress:
- Hoofdpijn.
- Oververmoeid zijn, ook al slaap je genoeg.
- Geheugenproblemen.
- Concentratieproblemen.
- Je somber voelen.
- Slecht slapen.
- Snel benauwd zijn, een brok in je keel hebben of hyperventileren.
- Moeite met emoties onder controle te houden.
- Nekklachten, rugklachten of pijn in je schouders.
- Verminderde weerstand. Je bent sneller verkouden.
- Veel piekeren.
- Last hebben van brandend maagzuur.
- Hartkloppingen. Toch is het belangrijk deze klacht serieus te nemen. Sporadische hartkloppingen zijn over het algemeen heel normaal. Echter wanneer je hier regelmatig last van hebt is het van belang je te laten onderzoeken door een arts.
Signalen van stress negeren.
Het zal je verbazen maar de meeste mensen die in een burn-out terecht komen hebben het niet aan zien komen. Vaak komt dit doordat je de signalen van stress niet tijdig herkent. Of het nu komt omdat je een burn-out ontkent of omdat je niet doorhebt dat je veel spanningen ervaart. Meestal is het pas achteraf dat je inziet dat de stress hoger was dan dat je in eerste instantie dacht. Hoe vervelend ook, langdurige stress kan niet oneindig door blijven gaan. Niet alleen je mentale maar ook je fysieke gezondheid zal steeds meer verslechteren totdat je lichaam vanzelf een halt toeroept. Uit je bed komen is dan een hele uitdaging, laat staan dat je het kan opbrengen je normale werkzaamheden uit kan voeren. Je zit nu officieel in een burn-out.
Burn-out behandelen.
Een burn-out kom je vaak niet vanzelf uit. De aandoening wordt officieel erkent als beroepsziekte en valt daarmee onder de ICD-11 (International Classification of Diseases). Het behandelen van de stress aandoening gaat onder begeleiding van een professional. Steeds vaker kiezen mensen voor een professionele coach. Omdat deze coaches vaak ervaringsdeskundige zijn weten zij wat jij nodig hebt. Zij beseffen zich dat het niet herkennen van de signalen van stress niets met onwil te maken heeft.
Daarnaast kunnen zij zich goed inleven in hoe jij je voelt. Een combinatie van burn-out behandeling met wandelcoaching, of runningtherapie voor de sportieve mensen onder ons, is een wel bekende methode om op een gezonde manier controle te krijgen over je burn-out. Daar hoort ook een stukje bewustwording bij om in de toekomst eventuele signalen tijdig te herkennen om zo een volgende burn-out te voorkomen.
