Op deze website hebben we al veel geschreven over wat stress is en wat de gevolgen zijn van chronische stress. In dit blog kijken we wat specifieker naar stress. Er is namelijk een belangrijk onderscheid te maken tussen twee vormen van stress: eustress en distress. Dit zijn twee vormen van stress die respectievelijk een positieve en een negatieve uitwerking hebben op jouw leven. Misschien vraag je je nu af hoe stress iets positiefs zou kunnen zijn? Hoewel de term ‘stress’ vrijwel altijd negatief klinkt, is dat een misvatting. Hieronder lees je hoe dat zit, en ik geef vijf tips om de gezonde effecten van stress te kunnen ervaren.
Eustress betekenis
Eustress is een positieve vorm van stress, die je helpt groeien. Zonder eustress is er geen persoonlijke ontwikkeling. Maar wat is stress precies? Stress is een toestand van psychische spanning als gevolg van een prikkel (stressor) die aanleiding is voor zowel psychische als fysiologische reacties (zoals een versnelde hartslag). Stress ontstaat als er meer van je gevraagd wordt dan je denkt waar te kunnen maken. We kunnen hier dus wel onderscheid maken tussen positieve stress (eustress) en negatieve stress (distress). Een goede workout is een voorbeeld van eustress. Je zet je lichaam onder spanning, maar hier ga je je uiteindelijk beter door voelen: je traint je lichaam.
Of stress als positief of negatief wordt ervaren, hangt van de persoon af. Want hoe interpreteert iemand bijvoorbeeld de opdracht om een presentatie te geven? Is dat een leuke uitdaging (eustress) of doodeng (distress)? Dat hangt van allerlei persoonlijke factoren af, waaronder onzekerheid. Het vermijden van overbelasting is dan ook een persoonlijke zoektocht. Maar hetzelfde geldt voor het vermijden van verveling. Precies tussen verveling en overbelasting vinden we de sweet spot van eustress.
Het verschil tussen eustress en distress
Eustress is goed voor je. De voordelen zijn bijvoorbeeld:
- Je bent scherp genoeg om een uitdaging aan te gaan;
- je kunt je aanpassen aan nieuwe omstandigheden;
- de stress is van korte duur;
- deze vorm van stress geeft energie (zie ook ons blog over energievreters en energiegevers);
- je blijft jezelf uitdagen en groeien als mens.
De bottom line is dat je zonder stress niet groeit, en dan zul je weinig voldoening ervaren in je leven. Bedenk maar eens wat er zou gebeuren als je de hele dag op de bank zou blijven zitten. De kunst hier is het vinden van de juiste hoeveelheid stress, want na een bepaald kantelpunt ga je juist slechter presteren en je slechter voelen.
Distress is een vorm van stress waar je lichaam nog niet goed mee om kan gaan. De stressreactie is te hevig, en daardoor moet je lang herstellen. Je voelt je nerveus, je prestaties verminderen, en je raakt uitgeput. Uiteindelijk kun je een burn-out krijgen, en dat willen we natuurlijk voorkomen.
Hoe kun je meer eustress ervaren? 5 tips
Eustress is goed voor je, aangezien het betekent dat je het leven echt ervaart. Onze overtuigingen rondom stress zijn van grote invloed op onze ervaring van stress. Met de juiste overtuigingen en de juiste keuzes blijf je in de veilige zone van eustress. Om dit te realiseren geef ik vijf tips.
Tip 1: Bouw het stap voor stap op
Wanneer je gaat trainen voor de 10 kilometer hardlopen, dan moet je eerst rustig je conditie opbouwen. Dat geldt voor stress in het algemeen. Je kunt je lichaam het beste rustig laten wennen aan stress. Gelukkig is je lichaam in staat zich aan te passen, en zo zul je steeds beter tegen stress kunnen.
Wanneer er iets stressvols in je leven gebeurt, probeer dan op andere terreinen de stress te verlagen. Verhoog de stress pas wanneer je je weerbaar en veerkrachtig genoeg voelt. Dat vraagt om geduld.
Tip 2: Ontwikkel een groeimindset
Iemand met een groeimindset gelooft in zijn eigen groei. Wanneer iets niet lukt, vraagt hij zich af hoe hij het de volgende keer anders zou kunnen doen. Hij beseft dat het aanleren van nieuwe vaardigheden tijd kost, en dat het normaal is dat je af en toe faalt. Het hoeft dus niet allemaal in één keer perfect. Je mag genieten van het proces van leren en verbeteren, op wat voor vlak dan ook. Met deze mindset wordt distress sneller ervaren als eustress. Een reusachtige uitdaging verandert in een kans om te leren en te groeien.
Tip 3: Steun en verbondenheid!
Een zeer belangrijke factor bij het ervaren van stress is de mate waarin je steun en verbondenheid voelt bij de mensen om je heen. Wanneer je stress ervaart, maakt je lichaam oxytocine aan, om je aan te sporen andere mensen om te zoeken en je verhaal te doen. Als je dat doet, kun je weer tot rust komen. Je cortisolwaarde daalt en je hervindt het overzicht. Hoe meer jij je gesteund voelt (ook in de vorm van hulpmiddelen of praktische tips), hoe meer stress je aankunt. Je verbondenheid met andere mensen bepaalt kortom in grote mate je draagkracht.
Tip 4: Neem je herstel serieus
Wie een touretappe rijdt, zal daarna lang moeten herstellen. Elke vorm van eustress en distress vraagt ook om herstel. Herstellen doe je door te ontspannen en jezelf rust te gunnen. Dat kan op allerlei manieren: meditatie, mindfulness, yoga, wandelen, beter slapen, ontspanningsoefeningen etc. Zonder herstel verlies je de balans.
Tip 5: Zelfreflectie
Eustress helpt je groeien, en dat is een vorm van zingeving. Maar waar wil jij heen groeien? Dat is een vraag die zelfreflectie behoeft. Lees ter inspiratie eens ons blog over ikigai en ons blog over wie je bent. Ga eens vrijuit schrijven met de volgende vragen in je achterhoofd: wie wil ik zijn? Wat wil ik nog leren? Wat vind ik spannend maar ook boeiend? Heb ik grote doelen?
Conclusie
Met eustress kun je tot bijzondere prestaties komen. Wie een roman wil schrijven, heeft focus, flow, concentratie en denkkracht nodig. En dat vraagt om positieve stress. Met de juiste mindset, voldoende herstel en steun vanuit je omgeving kun je veel aan. Maar pas op voor het kantelpunt naar distress. Wanneer je last krijgt van stressklachten, dan is het goed om een stapje terug te doen. Onze burn-out coaches begeleiden je graag, ook preventief.
