Verdriet is een zeer menselijke en begrijpelijke emotie. Iedereen ervaart dit natuurlijk wel eens. Vroeg of laat krijgt ook vrijwel iedereen te kampen met zeer ernstig verdriet. Dit dat kan zorgen voor stress. Bijvoorbeeld het verlies van een dierbare, het stuklopen van een relatie of het kwijtraken van een bezit met veel emotionele waarde. Wanneer vormt het precies een probleem en wat is de link tussen verdriet en stress?
Verdriet en andere emoties
Als er iets is dat wij burn-out coaches in de loop der jaren hebben geleerd, is dat er zeer veel oorzaken kunnen zijn voor stress en een burn-out. Mensen relateren stress vaak aan druk, maar stress kan net zo goed ontstaan door een emotionele toestand. Emoties zijn zeer krachtig. In positieve zin en in negatieve zin. Negatieve emoties kunnen ervoor zorgen dat je in een neerwaartse spiraal terecht komt. Die neerwaartse spiraal vormt een risico. Wanneer er sprake is van groot verdriet en je dit niet kunt verwerken, loop je het risico dat dit overgaat in iets anders en zo zorgt voor nog grotere problemen. In deze blog behandel ik de valkuilen van verdriet en kijk ik naar de gevolgen wanneer je verdriet niet kunt verwerken.
Hoe is verdriet van invloed op stress?
Verdriet is zoals gezegd een zeer krachtige emotie. Een emotie die bovendien allerlei andere emoties op kan wekken. Wanneer je kampt met hevig verdriet, is dit dan ook zelden het enige probleem. Daarom kan het van grote invloed zijn op stress. Verdriet op zich kan al een vorm van stress zijn, maar wanneer hier nog meer gevoelens bij komen kijken waar jij je geen raad mee weet, kan het echt problematische vormen aannemen. Zo kan het een voorportaal zijn van een depressie en uiteindelijk zelfs een burn-out. Onderstaand behandel ik enkele veel voorkomende gevolgen van verdriet die kunnen bijdragen aan te veel stress.
Niet kunnen loslaten door verdriet
Verdriet kan natuurlijk ontstaan door gemis. Bijvoorbeeld door het verlies van een dierbare. Iemand wordt plotseling uit jouw leven gerukt en laat een enorm gat achter. Veel mensen hebben in zo’n geval moeite met loslaten. Dit is volstrekt logisch. Je moet jezelf de tijd gunnen om te verwerken. Verwerken betekent in zekere zin uiteindelijk ook een deel loslaten. Natuurlijk is het niet de bedoeling dat je alles zomaar loslaat of vergeet. Degene die je verloren bent (of hetgeen je verloren hebt) komt echter niet meer terug en hier zul je uiteindelijk mee om moeten gaan. Soms lukt dit mensen niet en blijven zijn vasthouden aan hetgeen dat zij verloren zijn. Hierdoor zul je verdriet nooit echt goed kunnen verwerken en jezelf niet in staat stellen om op een goede manier door te gaan.
Schuldgevoelens
Verdriet gaat vaak samen met schuldgevoelens. Wat gebeurt er wanneer jij jezelf verantwoordelijk houdt voor de emoties dat je ervaart? Denk aan een verbroken relatie omdat je hier voor jouw gevoel te weinig energie in hebt gestopt, of het verlies van een baan omdat je verwijtbare fout hebt gemaakt. Schuldgevoelens kunnen verdriet verder versterken en ervoor zorgen dat je geen raad weet met jezelf. Zelfs als het verdriet na verloop van tijd afneemt, blijft het schuldgevoel vaak hangen.
Angstig worden
Verdriet en angst kunnen dicht bij elkaar liggen. Deze twee emoties kunnen elkaar bovendien versterken. Dit is een combinatie die in het dagelijks leven voor veel stress kan zorgen. Angsten kunnen je functioneren namelijk ernstig beperken. In extreme gevallen kunnen mensen bepaalde plaatsen vermijden, ontwikkelen zij een angststoornis of hypochondrie. Soms lopen mensen ook rond met een onbestemd gevoel van angst: een constante angst voor een onbekend gevaar. In deze gevallen zien wij vaak dat verdriet een “enabler” is. Hierdoor word je kwetsbaar en kunnen andere problemen worden uitvergroot.
Verslavingen ontwikkelen
Dat verdriet een het startpunt kan zijn van ernstigere problemen, maken veel mensen in de praktijk regelmatig mee. Het niet kunnen verwerken van heftige emoties kan ervoor zorgen dat je toevlucht gaat zoeken in verkeerde mechanismes om deze mee te onderdrukken. Aan de drugs of drank raken komt helaas vaak voor bij ernstig verdriet. Hierdoor kan je leven verder ontwricht raken, wat kan leiden tot bijvoorbeeld chronische stress omdat je problemen zich opstapelen, depressie of een burn-0ut.
Onmacht en woede
Verdriet kan gepaard gaan met een groot gevoel van onmacht die kan resulteren in woede. Vaak heb je bij ernstig verdriet het gevoel dat je onrecht is aangedaan. Dit is natuurlijk altijd een naar gevoel om te hebben, maar wanneer er geen aanwijsbare oorzaak is, kan dit extra problematisch worden. Constant rondlopen met een boos gevoel is niet gezond en niet behulpzaam. Dat weet je zelf waarschijnlijk ook, maar het kan zo zijn dat je niet bij machte bent om hier iets tegen te doen. Een gevoel van machteloosheid kan zorgen voor ontzettend veel stress, met alle gevolgen van dien. Hierdoor kun je last krijgen van psychische en lichamelijke symptomen.
Troostende woorden bij verdriet
Verdriet laat zich niet zomaar wegnemen. Tijd is een belangrijke factor. Zeker wanneer je met een zeer ernstige vorm hebt te kampen, kan het een hele lange tijd duren voordat dit verdwijnt. Als het überhaupt al helemaal verdwijnt. Soms blijf je dit de rest van je leven voelen. Bijvoorbeeld wanneer een dierbare is overleden.
Je hoeft je verdriet niet alleen te dragen. Troostende woorden bij verdriet kunnen een hoop voor je doen. Waarom? Omdat verdriet zoals ik al eerder schreef vaak een sterk verband heeft met andere emoties. Angst, onzekerheid, schaamte…. Het is altijd goed om over je gevoelens te praten met mensen die je vertrouwt. Praten lucht op, maar ook troostende woorden kunnen een heilzame werking hebben. Deze kunnen je doen realiseren dat je er niet alleen voor staat, of dat wat je voelt heel normaal is. Misschien kunnen anderen wel putten uit een eigen referentiekader waarmee bepaalde dingen weer in perspectief worden geplaatst. Net zoals woorden verdriet kunnen veroorzaken, kunnen ze het soms ook (deels) helen.
Hoe beter om te gaan met verdriet en stress te verminderen?
Omgaan met verdriet is niet altijd eenvoudig. Het kan overweldigend aanvoelen. Het kan zelfs zo heftig zijn dat je geen uitweg meer ziet in je situatie. Toch is dit uitzicht er vaak wel. Liberi’s unieke methode, het Fasenplan, illustreert dit. Verdriet kent meerdere stadia en daarmee ook meerdere stappen om hiermee om te gaan. Het mag er zijn, evenals alle gevoelens die hierbij kunnen komen kijken. Maar wil je verder, dan zul je eerst jouw gevoelens moeten accepteren. Erkennen en accepteren zijn de eerste stappen op weg naar verwerking en herstel.
Zoek en maak gebruik van mensen en middelen in je omgeving om je te helpen met het verwerken van je verdriet. Praat met mensen over wat het met je doet en hoe jij je voelt. Geef jezelf de tijd en ruimte om je gevoelens te uiten en deze op die manier te verwerken. Probeer ook om te blijven investeren in jezelf, je gezondheid en dingen die je energie geven en waar je gelukkig van wordt.
Dat je last hebt van verdriet betekent niet dat er geen ruimte mag zijn voor positieve dingen. Juist dan is het namelijk belangrijk dat je ervoor zorgt dat je gelukshormonen blijft produceren. Daarom kiezen wij in onze behandeling ook expliciet voor wandelcoaching. Tijdens een goede wandeling komen stoffen vrij die helpen om gevoelens van stress en verdriet te bestrijden. Door dit in de natuur te doen, wordt dit effect verder versterkt. Dit is wetenschappelijk bewezen. Lukt het jou zelf niet om met (de gevolgen van) verdriet om te gaan, dan staan onze coaches voor je klaar.
2 reacties
Ik heb PTSS, nu weer gaan de mooiste mensen weg, verlies ee roe draad in mijn leven
Hallo,
Het probleem voor mij is net dat ik mijn wandelmaatje,mijn hondje ben verloren. We wandelden elke dag een uur in het bos. Nu,3weken later heb ik nog geen stap gezet in een bos…