Wat is het verschil tussen overspannen en burn-out?
Tegenwoordig wordt overspannen en burn-out vaak door elkaar gebruikt zonder verschil aan te geven in de betekenis van het woord. Hoewel klachten van burn-out en overspannen zijn veel op elkaar lijken, ligt het grootste verschil in de ernst van de klachten en de duur van het herstel. Wat is het verschil tussen overspannen en burn-out? We leggen het graag uit!
Het begint allemaal bij stress; dat hebben we allemaal wel eens en daar is ook niets mis mee. Als momenten van stress voldoende worden afgewisseld met ontspanning kan de stress weinig kwaad en is er niets aan de hand. Echter, het kan ook voorkomen dat stress de overhand neemt en het veel vaker voorkomt. Bij aanhoudende stress kun je last krijgen van lichamelijke klachten, zoals hoofdpijn, pijnlijke spieren of duizeligheid. Toch is dit een fase waarin je er op mag vertrouwen dat het wel goed komt; dat er na die drukke periode weer meer rust komt en de stress zal afnemen.
De overgang van stress naar overspannen
Als de stress continu aanhoudt en er weinig momenten zijn om te rusten en herstellen kan dit gevolgen hebben voor het lichaam en de gezondheid. Het slaat dan om in chronische stress. Doordat stress de hele tijd aanwezig is raak je uitgeput; presteren wordt steeds moeilijker, slapen gaat slechter en de hoofdpijn neemt toe. Waar je in een periode van stress door rennen en vliegen alles nog in goede banen leidt en onder controle houdt is dit nu niet meer het geval. Een te lange periode van stress kan overslaan in overspannenheid. Vermoeidheid neemt de overhand en je vertrouwen dat het allemaal nog goed komt kan stukken minder worden.
Daarbij zijn de lichamelijke symptomen meer aanwezig dan bij stress. Hoofdpijn, pijnlijke spieren en hartkloppingen zijn geen uitzonderingen meer. Ook het gevoel in bed te willen blijven liggen, veel piekeren en moeite met drukte kunnen in deze fase voorkomen.
Het verschil tussen overspannen en burn-out
Het grote verschil tussen overspannen en burn-out zit in het volgende: Bij overspannen zijn treedt snel herstel op na het oplossen of verwijderen van de oorzaak van stress. Bij burn-out duurt het herstel langer omdat de duur van de uitputting ook langer is. Ben je na zes maanden nog steeds overspannen, oververmoeid en uitgeput wordt er gesproken van een burn-out. De klacht die veelal het meeste op de voorgrond treedt is (extreme) vermoeidheid.
Als men overspannen is (wat veroorzaakt wordt door een periode van hevige stress) kan dit in principe met voldoende rust weer worden hersteld. Bij een burn-out is er zo’n lange tijd, zo veel van het lichaam gevraagd dat het volledig is uitgeput. De signalen die het lichaam gaf, zoals de symptomen van stress, vermoeidheid en verminderde concentratie en focus zijn lange tijd genegeerd en dat eist nu zijn tol. Herstel van een burn-out duurt daarom veel langer en heeft meer nodig dan enkel een periode rust. Het is belangrijk dat de patronen waardoor een burn-out veroorzaakt is veranderd worden. Gebeurt dit niet? Dan zal herstel niet plaatsvinden of veel langer duren. Daarnaast is de kans op een tweede burn-out een stuk groter wanneer je weer aan het werk gaat.
Stress, overspannen, burn-out
Het verschil tussen overspannen en burn-out zit dus in de duur van de stressvolle periode (overspannen = na een periode van stress, burn-out = na een langere periode van overspannen zijn) en het herstel daarvan. Wanneer je overspannen bent is het herstel wat makkelijker en duurt het korter dan wanneer het om een burn-out gaat. Dit kan in sommige gevallen wel een jaar of langer duren.
Als het gaat om overspannenheid kan er een opgejaagd gevoel ervaren worden, stemmingswisselingen komen voor en er is vaak behoefte aan controle. Het oplossen van een probleem wordt steeds moeilijker, net zoals concentreren. Toch is de houding ten opzichte van het werk niet veranderd en bestaat herstel uit een periode van rust en wellicht burn-out coaching om te leren waar de valkuilen liggen.
Bij een burn-out is er sprake van lichamelijke en geestelijke uitputting wat zich uit in extreme vermoeidheid. Vaak gaat dit gepaard met angst om niet op tijd te kunnen herstellen en de houding ten opzichte van het werk is veranderd; bang om te gaan werken, afstand houden, onderpresteren. Daarbij kan een burn-out gepaard gaan met depressie of angst. Het herstel duurt veel langer, belangrijk is om de regie over het leven weer terug te krijgen en energie op te bouwen.
Overspannen en burn-out: Ken de signalen
Als er stress wordt ervaren hoeft dit niet vervelend of gevaarlijk te zijn; het heeft soms zelfs voordelen. Het helpt je even beter te presteren en als er voldoende momenten zijn om weer te rusten en te herstellen is er niets aan de hand.
Merk je dat je continu aan het hollen bent en dat het gevoel van stress niet meer (zomaar) over gaat als je even stil zit? Dan ga je richting overspannenheid.
Negeer je ook die klachten en blijf je doorgaan op dezelfde manier? Dan is de kans groot dat je in een burn-out raakt; je lichaam geeft aan dat het nu echt genoeg is geweest. Doorgaan is geen optie meer.
Overspannen en burn-out
Het is erg belangrijk om de signalen op tijd te herkennen. Echter is het vervelende, dat stress er voor kan zorgen dat je door wilt gaan, het zorgt voor een opgejaagd gevoel waarbij je onrustig wordt als je stil zit. Je blijft in beweging, je blijft maar doorgaan, je wilt controle en alle ballen in de lucht houden. Merk je dat je continu aan het hollen en rennen bent, en tegelijkertijd lichamelijke ongemakken ervaart zoals hoofdpijn of pijnlijke spieren? Dan is het tijd om een stap terug te doen en actie te ondernemen. Dit zijn namelijk signalen van je lichaam dat het overspannen is en behoefte heeft aan rust en ontspanning.
Juist door op tijd in te grijpen kun je voorkomen dat het erger wordt en dat overspannen in een burn-out overgaat. Want als je eenmaal een burn-out hebt, dan heb je geen keus meer of je rust wilt nemen of niet. Dan kun je niet anders.
Je hoeft het niet alleen te doen
Kun je wel wat hulp gebruiken in jouw reis naar een leven met een stuk minder stress? Of althans: om te leren hoe je hier goed mee om kunt gaan zodat je er minder last van ervaart? Coaching kan hierbij helpen. De coaches van Liberi zijn gespecialiseerd in stress en burn-out en weten dus maar al te goed hoe ze jou kunnen helpen. Overspannenheid of burn-out kan best pittig zijn en vraagt veel van je. Durf hulp te vragen bij jouw herstel, je hoeft het niet alleen te doen! Het kan je helpen om meer inzichten te krijgen in jezelf en jouw patronen, het leert je anders kijken naar een situatie en je wordt weerbaarder, zodat dit je niet nog eens gaat gebeuren.
