Degene die zelf ooit een burn-out heeft gehad, of er nu midden in zit, weet dat dit iets is wat niet zomaar overgaat. Het kan jaren duren voordat je weer herstelt van een burn-out en sommige blijven er op bepaalde vlakken altijd last van hebben. Maar hoe komt het, dat een burn-out zo lang duurt? In dit artikel lees je er meer over!
Het lichaam geeft meer energie dan er terug kan komen
Voordat je daadwerkelijk een burn-out hebt, is er al een hele periode van stress aan vooraf gegaan. Het lichaam heeft rust en goede slaapkwaliteit nodig om te kunnen herstellen van een (werk)dag waarin veel gedaan is. Als het goed is, kun je de dag daarna weer prima functioneren; je hebt immers genoeg gerust en je bent weer helemaal opgeladen. Echter gaat dit fout wanneer je meer stress en druk ervaart. De rust en het slapen is niet meer voldoende om volledig te herstellen van alles wat je gedaan hebt.
Wanneer er een langere periode is van overbelasting kan dit uiteindelijk leiden tot een burn-out. Waarin je te maken krijgt met ‘herstel schuld’. Doordat het lichaam geen tijd heeft gehad om te herstellen, loopt het herstel achter en is er lange tijd van rust en ontspanning nodig om dit weer aan te kunnen vullen. Je reserves raken nou eenmaal een keer op, en je verbruikt ze makkelijker en sneller dan het lichaam ze kan aanvullen. Hier is veel tijd voor nodig.
Eerste signalen worden vaak genegeerd
Doordat er (veel) meer energie wordt opgemaakt dan dat het lichaam met slaap en rust kan herstellen, raak je uitgeput. Echter, dit gebeurt vaak niet zomaar; wanneer men een burn-out heeft kun je vaak al zien dat maanden voordat je ziek werd, al de eerste symptomen aanwezig waren. Denk hierbij aan: vermoeidheid, prikkelbaar zijn, slecht kunnen slapen, moeite om naar het werk te gaan of emotioneel zijn. Hoewel deze signalen vaak duidelijk aanwezig zijn, worden ze in veel gevallen genegeerd. Maar dit is niet per se bewust. Zodra het lichaam overbelast is, kun je last krijgen van chronische stress. Het stresssysteem in het lichaam gaat automatisch harder werken zodat het lichaam voldoende energie krijgt.
Dit zorgt ervoor dat je lekker door blijft gaan; het stresssysteem zorgt voor energie, en jij voelt je het beste als je continu bezig bent met wat er moet gebeuren. Hierdoor worden de eerste signalen van oververmoeidheid vaak genegeerd en misschien zelfs niet volledig serieus genomen. Veel mensen denken dat het wel overgaat, dat de stress wel minder wordt of de druk op het werk wel verlaagt. Echter in veel situaties is dit niet het geval.
Wanneer de eerste burn-out signalen serieus worden genomen, is de kans ook groter dat je sneller zult herstellen van overbelasting. Juist wanneer deze signalen genegeerd worden, als je maar door blijft gaan zonder de signalen te herkennen, wordt het alleen maar erger en wordt je systeem nog meer uitgeput.
Iets wat lang duurt om op te branden, kan niet zomaar weer herstellen
Je kunt je voorstellen dat de weg naar een burn-out maanden kan duren; tegelijkertijd kun je je hierdoor wellicht ook voorstellen dat je lichaam behoorlijk wat te verduren heeft gekregen. Doordat je de signalen van je lichaam telkens genegeerd hebt, is de schade steeds groter geworden. Het zou fijn zijn als je van een burn-out binnen een maandje kunt herstellen maar dat is niet mogelijk. Iets wat zo lang heeft geduurd om op te branden, kan niet binnen een week hersteld worden. Hiervoor is veel tijd nodig, en een hoop geduld.
Mensen met een burn-out kunnen 12 uur aan een stuk slapen zonder te herstellen. Een boek lezen kan te vermoeiend zijn omdat concentreren niet mogelijk is. Boodschappen doen is veelal overweldigend; het idee de deur uit te moeten en je te bevinden in drukte kan angst en weerstand veroorzaken. De meest simpele dingen – die je altijd zonder moeite hebt gedaan – lijken niet meer mogelijk te zijn. En dat is erg pijnlijk.
Accepteer dat je moet herstellen
Het herstel van een burn-out kan in principe ook pas beginnen wanneer je de situatie kunt accepteren zoals die is. Pas als jij durft in te zien en te erkennen dat je te lang door bent gegaan, en dat je daardoor thuis zit met een burn-out, dan is er ook ruimte voor herstel. Deze ruimte is er niet wanneer jij vooral boos of teleurgesteld bent op de situatie. Of dat je niet wilt inzien dat je nu écht rust nodig hebt. Je zult dan bijvoorbeeld met een schuldgevoel in bed liggen om te rusten. Of juist boos worden omdat je niet kunt lezen – wat niet bevorderlijk is voor je herstelproces.
Het is moeilijk om te accepteren dat je opgebrand bent, dat je niet meer verder kunt. Maar zodra je dit inziet, zul je ook de eerste stappen kunnen zetten naar herstel. Gun jezelf de tijd en neem het jezelf niet kwalijk dat je nu thuis zit. Je bent lange tijd (te) sterk geweest en hebt lang gedaan wat er werd verwacht; nu heb je de tijd om te rusten, om te herstellen. Om te leren hoe je hier mee omgaat zodat het nooit weer hoeft te gebeuren.
Herstel van een burn-out: doe wat bij jou past
Het is niet zo dat je tijdens het herstel van een burn-out de hele dag op de bank moet liggen. Maar het is wel van belang dat je zoekt naar invulling die jou gaat helpen om te herstellen. Het kan bijvoorbeeld prettig zijn om iedere dag naar buiten te gaan, om even te wandelen en een frisse neus te halen. Je kunt zoeken naar een hobby die jou tot rust brengt (schilderen, schrijven, kaartjes maken), of bijvoorbeeld iedere dag een kwartiertje mediteren.
Wat voor velen ook erg prettig is, is het praten met een burn-out coach of therapeut. Het kan prettig zijn als er een professional met je meekijkt naar jouw situatie en je gericht handvatten kan bieden die jou verder helpen. Daarnaast kan er gekeken worden welke eigenschappen bijdragen aan het sneller ervaren van stress (perfectionisme, groot verantwoordingsgevoel, geen ‘nee’ kunnen zeggen). Wanneer je leert omgaan met deze punten, zul je uiteindelijk ook minder snel stress ervaren.
Het belangrijkste is dat je jezelf de tijd geeft om van je burn-out af te komen. Hoe meer jij je best doet om echt tot rust te komen, aan jezelf te werken en goed voor jezelf te zorgen, hoe sneller je lichaam de mogelijkheid heeft om te herstellen.
1 reactie
Fijn dat jullie ook aandacht hebben voor de partner