Stemmingswisselingen zijn vervelend om te hebben. Voor jezelf, maar ook voor anderen. Je zit er jezelf behoorlijk mee in de weg en begrijpt vaak ook niet waarom je ze hebt. Het ene moment is alles in orde en een fractie later voel jij je ineens down, boos, geïrriteerd of angstig. Wat veroorzaakt deze stemmingswisselingen en hoe kom je er vanaf? Er zijn tal van mogelijke oorzaken, maar vaak ligt er een bepaalde vorm van stress aan ten grondslag.
Wat stemmingswisselingen zijn, wordt al voor een groot deel door de naam verklaard. Er is echter nog wel iets meer uitleg nodig om precies duidelijk te maken wat deze moodswings zijn en wanneer hier wel of niet sprake van is. Iedereen is wel eens onverklaarbaar chagrijnig of neerslachtig. Wij hebben er ook allemaal wel eens last van dat ons humeur van het ene op het andere moment volledig omslaat (zonder duidelijke oorzaak). Dat is inderdaad een wisseling van stemming, maar valt nog niet onder de noemer “stemmingswisselingen”. Het verschil zit de frequentie. Iemand die echt last heeft van stemmingswisselingen heeft dit niet af en toe, maar zeer regelmatig of zelfs structureel.
Je stemming wordt bepaald door hormonen, zoals endorfine. Worden je hormonen beïnvloed, dan verandert je stemming meestal. Er zijn tal van zaken die je stemming beïnvloeden. Er dient altijd rekening te worden gehouden met genetische aanleg. Iedereen is anders. De ene persoon is van nature vatbaarder voor stemmingswisselingen dan de andere.
Voeding kan een andere belangrijke bron zijn van stemmingswisselingen. Vooral snelle koolhydraten spelen een belangrijke rol. Deze zorgen voor een piek en vervolgens een daling in je bloedsuikerspiegel. Dit zorgt ervoor dat je stemming van het ene op het andere moment kan omslaan. Ook hiervoor geldt dat het effect hiervan bij de ene persoon sterker is dan bij de andere. Welke hormonen worden afgegeven en in welke mate dit gebeurt, bepalen hoe jij je voelt. Lees maar eens onze blogs over onder andere de werking van de hypothalamus of de invloed van de hormonen serotonine en cortisol. Stemmingswisselingen ontstaan door een onbalans van hormonen. Die onbalans kan meerdere oorzaken hebben.
Er kan dus absoluut sprake zijn van een externe factor die stemmingswisselingen veroorzaakt. Om te begrijpen waar ze vandaan komen, is het verstandig om verder te kijken. Stel bijvoorbeeld dat je onderweg bent in de auto en vlak voor je neus het stoplicht op rood springt. Er was niets aan de hand, maar ineens voel je frustratie, woede en heb je last van een rothumeur. Is dat normaal? Balen mag en de meeste mensen zullen zich hier heus wel een beetje aan ergeren. Iemand die geen last heeft van stemmingswisselingen en die goed in zijn vel zit, zal dit echter eenvoudig van zich af kunnen laten glijden. Een kleine tegenslag kun je eenvoudig loslaten. Kun je dit niet, dan is er waarschijnlijk meer aan de hand. Waarom zou zoiets kleins je zo sterk beïnvloeden? Je woede en frustratie richten zich op het stoplicht, maar dit is niet het echte probleem.
Stress is voor veel mensen ook een veroorzaker van stemmingswisselingen. Wanneer je stress ervaart, gebeuren er op hormonaal niveau veel dingen in je lichaam. Stoffen die vrijkomen zorgen ervoor dat jij je ineens heel anders gaat voelen en gedragen.
Stemmingswisselingen die door stress worden veroorzaakt, zijn soms lastig op te lossen. Soms lukt het om de wisselingen onder controle te krijgen door er bewust bij stil te staan en voldoende te ontspannen. Dat kan bijvoorbeeld door ademhalingsoefeningen, yoga of mindfulness. Zorgen voor zo veel mogelijk structuur en het vermijden van stressoren (oorzaken van stress) en stressvolle situaties kan ook helpen. Je leest wellicht direct al waar hier de crux in schuilt. Is stress de oorzaak, dan zul je ervoor moeten zorgen dat de stress verdwijnt. Dat je stemming enorm kan schommelen, is namelijk het gevolg van stress. Zolang je de oorzaak niet wegneemt, zal het gevolg ook niet verdwijnen.
Wanneer het gaat over stemmingswisselingen, dan kan dit door sommigen wel eens worden toegeschreven aan vrouwen. Is dit terecht en is het daarom een “vrouwending”? Dit is niet terecht. Mannen kunnen hier net zo veel last van hebben. Het is echter wel zo dat vrouwen hormonaal gezien meer last kunnen hebben van stemmingswisselingen. Hiermee bedoel ik dat dit optreedt zonder externe invloed, zoals voeding of stress.
De menopauze (overgang) is hiervan een goed voorbeeld. Iedere vrouw gaat uiteindelijk door deze periode heen. Vrijwel iedere vrouw krijgt in deze periode ook te maken met bepaalde symptomen. Stemmingswisselingen in de overgang komen zeer vaak voor. Ze zullen echter ook vanzelf weer verdwijnen.
Bij mannen kan echter een soortelijk fenomeen optreden, namelijk de penopauze. Meestal komt deze net als de menopauze bij vrouwen na het veertigste levensjaar. Ook mannen krijgen in dat geval met plotselinge stemmingsveranderingen te maken. Ook die worden aangestuurd door hormonale veranderingen in het lichaam.
Omdat mannen en vrouwen van elkaar verschillen, zijn de stemmingswisselingen die mannen en vrouwen ervaren vaak ook verschillend. Dat is niet altijd zo. Het is sterk afhankelijk van de persoon. Over het algemeen is de manier waarop stemmingswisselingen bij mannen of vrouwen zich uiten, net zo verschillend als de manier waarop mannen en vrouwen uiting geven aan stress. Vaak zie je dat vrouwen sneller emotioneel worden door stemmingswisselingen. Ze krijgen last van bijvoorbeeld depressieve gevoelens of huilbuien . Bij mannen uiten deze wisselingen zich over het algemeen iets vaker in zaken als zich snel geïrriteerd raken, zich afzonderen, boos worden of agressie.
Of je stemmingswisselingen eenvoudig op kunt lossen, is afhankelijk van wat deze wisselingen veroorzaakt. Wisselingen die worden veroorzaakt door natuurlijke veranderingen in de hormoonhuishouding laten zich zonder medicatie niet oplossen. De menopauze en penopauze zijn hiervan een goed voorbeeld. Medicatie is bij ernstige problemen wel mogelijk.
Andere oorzaken laten zich eenvoudiger aanpakken. Een gebrek aan slaap is misschien wel de meest voorkomende oorzaak van stemmingswisselingen. Genoeg kwalitatieve (ononderbroken) slaap is zeer belangrijk voor hoe jij je voelt. Te weinig slaap kan je hormoonhuishouding verstoren. Je hebt ongetwijfeld wel eens meegemaakt dat je eigenlijk zonder goede reden prikkelbaar reageerde. Je werd bijvoorbeeld zonder duidelijk aanwijsbare reden ineens boos op iets of iemand. Had je al een aantal avonden slecht of te weinig geslapen? Dan heb je het antwoord al op de vraag hoe je deze stemmingswisselingen op kunt lossen.
Ook stemmingswisselingen veroorzaakt door voeding kun je snel oplossen. Achterhalen welke voeding het probleem veroorzaakt, is belangrijk. Vermijd vervolgens deze voeding (of minder) en kijk welk resultaat dit heeft.
Niet iedereen herkent de signalen van stress en de signalen van een burn-out. Wanneer je last hebt van ernstige stemmingswisselingen is dit een indicatie dat je last hebt van te veel stress. Tenminste: wanneer je eerder genoemde natuurlijke oorzaken kunt uitsluiten. Wanneer stress ten grondslag ligt aan het feit dat jouw stemming plotseling kan omslaan, is dit waarschijnlijk ook niet het enige symptoom. Er zijn dan waarschijnlijk nog veel meer symptomen van stress en een burn-out waarin jij jezelf herkent. Des te meer reden om in actie te komen.
Stemmingswisselingen zijn natuurlijk eenvoudig te herkennen. Misschien niet zozeer voor jezelf, maar zeker bij anderen. Andere mensen herkennen deze dus ook bij jou. Je herkent ze aan onder andere de onderstaande punten:
Met name het laatste punt vergt wat extra aandacht. Stemmingswisselingen worden veroorzaakt door een duidelijk lichamelijk proces. Zo voelt het echter niet. Degene die de stemmingswisselingen ervaart, zal vrijwel altijd met de beschuldigende vinger naar anderen of externe invloeden wijzen. Voor de buitenwereld is er niet altijd een duidelijke oorzaak. Wie te kampen heeft met deze wisselingen, zal de oorzaak echter bijna altijd zoeken (en vinden) in een externe factor. Dat kan iets ogenschijnlijk pietluttigs zijn. Iemand die iets verkeerds zegt, of een alledaagse “tegenslag” zoals een stoplicht dat net op rood springt terwijl je haast hebt. Dit geeft direct aan dat er een diepere oorzaak is voor de plotselinge omslag in stemming.
Zeer ernstige en plotselinge stemmingswisselingen kunnen wijzen op een manische depressie. Extreme wisselingen in de stemming zijn namelijk hét kenmerk van deze vorm van depressie. Het ene moment is iemand vrolijk en is er niets aan de hand; het andere moment is iemand onherkenbaar somber. Deze pieken en dalen kunnen elkaar zeer hevig en zeer snel opvolgen. Heb jij last van extreme stemmingswisselingen zonder dat je de oorzaak kent, schakel dan hulp in en onderzoek wat hieraan ten grondslag ligt.
Zoals ik al eerder schreef: vrijwel iedereen heeft wel eens last van (lichte) stemmingswisselingen. Dit is niets om je zorgen over te maken. Wanneer je hier echter structureel last van hebt en merkt dat het je eigen functioneren beïnvloedt, ben je wellicht gebaat bij hulp van een professionele coach. Ook wanneer je merkt dat jouw stemmingswisselingen de omgang met anderen negatief beïnvloedt, is hulp zoeken verstandig.
Onze coaches zijn gespecialiseerd in het behandelen van stressklachten en gaan middels een persoonlijk plan met jou aan de slag om van je stress en de bijbehorende klachten af te komen. Neem contact met ons op voor het inplannen van een vrijblijvend kennismakingsgesprek met een coach bij jou in de buurt.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
085 - 5363606