Nog even door je tijdlijn scrollen als je naar bed gaat. Dat even wordt ruim een uur. Zodra je wakker wordt is het eerste wat je doet je telefoon pakken om te kijken of er nog iemand heeft gereageerd. Zodra het piepje op je telefoon afgaat weet je niet hoe snel je moet kijken, ook als het niet uitkomt. Wanneer je vaker op sociale media zit dan je lief is kan het zijn dat je er aan verslaafd bent. Een onderschatte gedragsverslaving die, net als alcohol, meer geaccepteerd wordt dan andere verslavingen. Veelal omdat er meer personen aan verslaafd zijn dan men denkt. Maar hoe werkt een sociale media verslaving eigenlijk? Lees het in dit blog.
Korte geschiedenis over sociale media
Sinds de komst van het internet is er veel veranderd in de wereld van communicatie. Maar sociale media gaat verder terug dan de start van het internet. In de jaren ’70 van de vorige eeuw kon je meepraten op zogeheten fora om een bepaald onderwerp samen te bespreken. De echte digitale sociale media stamt uit de jaren ’90. E-mail was de eerste manier van digitale communicatie voor de gewone consument. Vanaf dat moment zijn de manieren van online communicatie sneller geïnnoveerd dan we eigenlijk bij konden houden. Onder sociale media verstaan we manieren om online te communiceren met iedereen over de wereld. Sommige delen hun volledige leven online. Sociale media wordt zowel privé als zakelijk gebruikt. In dit blog bespreken we sociale media verslaving voor privégebruik.
Voordelen van sociale media
Voordat we het gaan hebben over de nadelige en verslavende factoren van sociale media, wil ik het eerst hebben over de voordelen. Want sociale media is niet alleen maar negatief, zoals soms wel gepretendeerd wordt. Niet iedereen is namelijk even sociaal in het echte leven of komen bijvoorbeeld door een beperking weinig buiten. Sociale media kan het verschil maken tussen altijd eenzaam zijn of toch nog een aantal online contacten kunnen onderhouden. Ook is het makkelijker voor lotgenoten om contact met elkaar te zoeken. Vooral jongeren geven aan dat het soms fijner is met onbekenden over problemen te praten. Het grootste voordeel wat genoemd wordt is dat je volledig anoniem kunt blijven. In het bijzonder als het gaat over problemen of obstakels waar men zich voor schaamt.
Nadelen sociale media
Experts zijn het bijna unaniem eens dat er meer nadelen hangen aan het gebruik van sociale media dan voordelen. Vooral de jongere generatie die niet beter weten dan dat sociale media bestaat ondervinden nogal wat nadelen. Onderzoeken tonen aan dat zij hierdoor vaker last hebben van een depressie, stressklachten of een burn-out. Bijna iedereen heeft wel online pesterijen meegemaakt. Of wat dacht je van afpersing of chantage na sexting? Omdat je nooit zeker weet of de persoon waar je via sociale media mee spreekt echt en oprecht is, blijft het gebruik van sociale media een groot risico. Ook geldt de regel: ‘Eens online, altijd online.’. Het is tegenwoordig bijna onmogelijk al je gedeelde data voorgoed te deleten van het internet. Wat zijn nog meer nadelen van sociale media?
- Je privacy is ver te zoeken. Omdat veel sociale media platformen gratis zijn te gebruiken lever je veel van je data ongemerkt in. Je surfgedrag, voorkeuren, informatie over je privéleven, alles wordt gebruikt om het jou zo comfortabel mogelijk te maken zodat je terugkeert naar het platform.
- Veel gebruik van sociale media kan concentratie– of geheugenproblemen veroorzaken.
- Naast dat je er zekerder van kan worden, kan sociale media je ook erg onzeker maken. De gedeelde berichten en foto’s zijn maar een fractie van wat er echt speelt en tonen een vertekend beeld van de werkelijkheid.
- Je kunt verslaafd raken.
Symptomen sociale media verslaving
Regelmatig op sociale media vertoeven betekent niet direct dat je ook verslaafd bent. Pas wanneer het je dagelijks leven gaat beïnvloeden, of je niet meer goed functioneert, wordt het een probleem. Of het voor jou een probleem is geworden mag je zelf invullen. Misschien herken je een aantal van onderstaande punten.
- Je wil altijd online zijn. Ook als je er eigenlijk geen tijd voor hebt.
- Wanneer je niet op je profiel kunt kijken krijg je last van FOMO. Oftewel: Fear of missing out.
- Prestatie van het dagelijkse leven beginnen te lijden onder je sociale media gebruik. Je krijgt een achterstand op werk of je haalt lagere cijfers op school.
- Je hebt slaapproblemen en bent oververmoeid. Die telefoon wegleggen voor het slapen is niet zo makkelijk als dat je denkt. Toch nog even alle platformen af voordat je gaat slapen. Tien minuten scrollen wordt met gemak een uur.
- Je beseft je prima dat je teveel online bent maar toch lukt het je niet om te stoppen. Stress, burn-out en, in het ergste geval, depressieklachten zijn je niet vreemd.
- Je voelt je minderwaardig naar anderen. Dit komt vooral doordat je gelooft dat een ander een beter leven heeft dan jij. Dat is hoe het voor jou online overkomt.
Algoritme houdt je verslaafd
De eigenaren van de diverse sociale media verdienen niets op gratis gebruikers wanneer zij na een aantal minuten weer afsluiten. Daarom hebben zij een aantal slimme computers draaien op de achtergrond die precies bijhouden wat jij allemaal doet. Van al deze data wordt een algoritme gevormd. Jouw geboortedatum en naam hebben ze vaak al. En omdat jij al een aantal keer geschreven hebt dat je van dieren houdt, twee kinderen hebt en graag een boek leest, verschijnen er verschillende advertenties rondom die onderwerpen. Toevallig vlak voor de datum dat jij jarig bent. Ze willen dat jij zo lang mogelijk blijft hangen op hun platform dus ook de personen die je kunt volgen worden afgestemd op wat jij deelt.
Wanneer jij het leuk vindt contact te hebben met mensen die graag een wandeling maken in de natuur, heb jij niks aan een profiel die aangeeft van schaken te houden. Je voelt je niet begrepen en bent de aandacht al snel weer kwijt. Het algoritme wordt zo ingesteld dat jij je zo comfortabel mogelijk voelt om zo lang mogelijk te blijven hangen. Ook als dit betekent dat je hiervoor belangrijke dingen laat in je dagelijkse leven.
Zet je profiel uit
Als je denkt dat je verslaafd bent aan sociale media is de eerste stap: je profiel deactiveren. Ook al is het maar voor tijdelijk. De situatie is ongezond en helpt je niet verder in het echte leven. Een professionele coach kan je hierbij helpen. Kom terug bij de basis door middel van wandelcoaching en ga weer terug naar wat echt belangrijk is in het leven. De stress die de sociale media verslaving met zich meebrengt heeft ook z’n uitwerking op je zelfvertrouwen en eigenwaarde. Herpak je zelfliefde en levenskracht door zelf weer de touwtjes van het leven in handen te nemen.
