Van alle verslaving die er bestaan is een werkverslaving de meest geaccepteerde. Het is zelfs zo geaccepteerd dat er een eigen woord voor is verzonnen: Workaholic. Vaak wordt er lacherig gedaan wanneer iemand een workaholic genoemd wordt maar gezond is het niet. Waar ligt de grens tussen passie hebben voor je werk en ongezonde werkethiek? En wanneer spreken we van een verslaving of ongekende passie? In dit blog gaan we het uitgebreid hebben over een werkverslaving.
Wat is een werkverslaving?
In de intro liet ik het al een beetje doorschemeren. Er is een verschil tussen veel passie hebben voor het werk wat je doet of een werkverslaving hebben. Het is natuurlijk prachtig als je van je hobby je werk hebt gemaakt. Je werkt dan met veel meer gedrevenheid dan wanneer je een baan hebt om te overleven. Toch is het belangrijk balans te houden in je werkritme. Wanneer je je werk te belangrijk vindt kan het zijn dat je werkverslaafd bent. Je kan niet meer zonder je werk en zelfs in je vrije uren ben je bezig met je werk. Het idee dat je de controle los moet laten verstikt je. Een werkverslaving komt vaker voor bij mannen, maar vrouwen volgen op de voet met een verschil van een paar procent.
Dezelfde geluksstofjes als bij een middelenverslaving
Ik heb het in de andere blogs over verslaving al eens gehad over de stofjes die aangemaakt worden wanneer je een verslaving hebt. Of je nu een middelenverslaving hebt, zoals een cannabis– of alcoholverslaving, de stofjes die aangemaakt worden om je goed te voelen blijven hetzelfde. Een werkverslaving valt onder de gedragsverslavingen en moet niet onderschat worden. Een koopverslaving of gokverslaving activeren dezelfde stofjes in je hersenen en geven jou dat gevoel van geluk. Zodra je niet kunt werken mis je die overmaat aan dopamine en ga je je ongelukkig voelen. Het enige wat helpt om je weer beter te voelen is weer aan het werk te gaan. Wanneer je hier afhankelijk van bent geworden spreken we van een werkverslaving.
Tekenen van een werkverslaving
Wanneer is je werkethiek gezonde passie en wat zijn tekenen van een werkverslaving? Dit is iets wat alleen jij zelf kunt bepalen. Herken jij je in onderstaande symptomen? Dan is het misschien tijd om te onderzoeken of je passie voor je werk misschien wel iets te groot is.
- Er is geen scheiding meer tussen werk en privé. Alles moet wijken voor jouw werkzaamheden. Zelfs je gezin komt niet meer op de eerste plaats. In het uitzonderlijke geval dat je iets onderneemt met je gezin, familie of vrienden kijk je alsnog continu op je telefoon. Werkmail blijft niet onbeantwoord, ook al is het geen urgente vraag.
- De meest logische: Je bent altijd aan het werk. Ook wanneer je niet aan het werk bent, ben jij aan het werk. Tot de laatste minuut van jouw dag ben je aan het werk. In bed beantwoord je nog even wat e-mails en check je dwangmatig de planning van de volgende dag. Zodra je ogen open gaan sta jij direct in werkmodus.
- Wanneer je niet kunt werken ben je niet de gezelligste persoon op aarde. Het is voor jou een straf als je niet kan of mag werken. Je ondervindt afkickverschijnselen zoals zweten, onrustig zijn, slecht slapen en je bent snel geïrriteerd.
- Vakantie of vrije dagen opnemen staat niet in jouw woordenboek. In Nederland ben je verplicht een aantal dagen of weken per jaar verlof op te nemen. Jouw werkgever moet je hiertoe dwingen. Dit is flink nadelig wanneer je een eigen onderneming hebt. Dan is het sowieso al lastig te bepalen wanneer je vakantie op kunt nemen. Laat staan wanneer je een werkverslaving hebt.
- Ontspannen kun jij niet. Je bent er van overtuigd dat je rust vindt in je werk maar het tegenovergestelde is waar. Wanneer je namelijk niet kan of mag werken schieten je stressklachten omhoog. Deze stressklachten zijn ook al aanwezig wanneer je wel werkt. Je bent immers bezig met het onderhouden van een verslaving en dit gaat hand in hand met stress en burn-outklachten.
Wat zijn de gevolgen voor je gezin?
De gevolgen van een werkverslaving mogen zeker niet onderschat worden. Naast dat je haast geen sociaal leven meer hebt, is er ook niet echt meer te spreken over een gezinsleven. Jaren terug was er een campagne op TV over een meneer die ontzettend veel werkte. Het gezin zit op zondag aan tafel en het jongetje aan tafel vraagt aan moeder: “Wie is toch die man die op zondag het vlees snijdt?”
Deze campagne werd door SIRE georganiseerd om zo bewustwording te creëren dat werken ook niet alles is. Toen dit reclamespotje uitgezonden werd in 1997 was het vooral gericht op werkende vaders. Statistieken van toen wezen uit dat vaders gemiddeld 1 dag per week voor de kinderen zorgden. Tegenwoordig werken vaak beide ouders uit een gezin. Wanneer beide ouders een ongezonde passie voor werken hebben uit dit zich in een ongezonde ouder-kind relatie.
Gevolgen werkverslaving op de werkvloer
Ondanks je ongekende passie voor het werk ervaar je met een werkverslaving aanzienlijk meer stress dan je collega’s. Je neemt de ene deadline na de ander aan en projecten kun je niet te veel hebben. Het continu willen streven naar perfectie en moeite hebben de controle los te laten is het recept voor een langdurige burn-out. De werksfeer komt onder druk te staan en veel flexibiliteit is er niet meer wanneer je meer werkt dan gezond voor je is. Uiteindelijk raak je overspannen wat weer leidt tot langdurig verzuim. Omdat je dan niet meer kan en mag werken krijg je afkickverschijnselen en is het zelfs mogelijk in een depressie te belanden.
Coach jezelf wat vrije tijd
Er valt genoeg te zeggen over iemand die zich eindeloos inzet voor z’n werk of werkgever. Maar het houden van balans tussen werk en privé is een belangrijk goed wanneer je gevoelig bent voor een werkverslaving. Of welke verslaving dan ook. Het is niet zo dat je met een werkverslaving direct naar een afkickkliniek hoeft. Het inschakelen van een professionele coach kan soms al genoeg zijn. Je gaat als eerst bepalen wat je bottom-line is. Met andere woorden: Wanneer is je werk gewoon je werk en wanneer ga je de grens van een werkverslaving over. Door zelfinzicht te krijgen en te leren signaleren dat het tijd is voor ontspanning kom je weer terug naar de basis van een gezond werkritme.
