In deze blog ga ik het hebben over de hypothalamus. Voordat je denkt: dat klinkt mij te moeilijk, ik ben weg…. blijf lezen. De hypothalamus is één van de interessantste onderdelen van de hersenen die je waarschijnlijk niet kent.
Soms kom je termen tegen die je waarschijnlijk helemaal niets zeggen. Vaak hebben deze te maken met je lichaam. Met de hersenen bijvoorbeeld. Een goed voorbeeld daarvan is de hypothalamus. Een term waar je misschien wel eens van hebt gehoord. Weet je echter wat de Hypothalamus doet? Het is een onderdeel van je hersenen. Dat maakt het per definitie belangrijk. In deze blog lees je over de functie van de hypothalamus en wat deze voor je lichaam en geest betekent. Lees hoe dit gedeelte van je hersenen een cruciale rol speelt in hoe jij je voelt en hoe stress van invloed kan zijn op de werking hiervan.
Wat is de functie van de Hypothalamus?
Ik zou een heel ingewikkeld verhaal kunnen houden over wat de hypothalamus is. Dan haak je waarschijnlijk af. De wetenschappelijke omschrijving staat namelijk vol met nog meer termen waar de meeste mensen nooit van gehoord hebben. Wat belangrijk is om te weten, is wat de functie van de hypothalamus is. De hypothalamus een onderdeel is van de hersenen (het lymbisch systeem) dat een cruciale rol speelt in het aansturen van je overlevingsdrang.
De term “overlevingsdrang” heeft tegenwoordig natuurlijk een andere lading dan duizenden jaren geleden. Bedreigingen waarmee de vroege moderne mens te maken kreeg, zijn er tegenwoordig niet meer. Toch is de werking van dit deel van de hersenen ondanks evolutie en veranderde omstandigheden nauwelijks anders geworden. Oerinstincten en -driften zoals vluchten, vechten, maar ook eten en seks worden door dit deel van de hersenen aangestuurd. De hypothalamus stuurt dus onmisbare functies aan.
De hypothalamus staat in verbinding met bijna het hele brein
De hypothalamus doet nog meer dan alleen het aansturen van de zojuist benoemde impulsen en gedragingen. Het is een gedeelte van de hersenen dat in verbinding staat met de rest van het brein. Omdat dit deel van de hersenen een waar centrum is voor haast het gehele brein, oefent het op zeer veel zaken invloed uit. De hypothalamus reguleert vitale zaken als honger en dorst, de bloeddruk en hartslag, je slaapritme en lichaamstemperatuur. De belangrijkste rol in gedragingen speelt dit gedeelte op het gebied van de vecht- of vluchtreactie, voeding en voortplanting. Dat laatste kunnen wij tegenwoordig beter beschrijven als libido.
De invloed van de hypothalamus op hormonen
Nu je globaal weet wat de hypothalamus doet, zal het je niet verbazen dat dit gedeelte van de hersenen een cruciale invloed uitoefent op de productie van hormonen. Denk alleen al aan iets als de vecht- of vluchtreactie. Een stressvolle situatie kan deze reactie triggeren. Vervolgens zorgt de hypothalamus ervoor dat de benodigde hormonen zoals adrenaline en dopamine worden aangemaakt zodat je kunt vechten of vluchten.
Dat mannen en vrouwen op hormonaal en emotioneel gebied verschillen, weet iedereen. Het brein is voor een groot deel nog steeds een mysterie voor wetenschappers. Waar de wetenschap echter wel al achter is, is dat de hypothalamus bij mannen en vrouwen onderling behoorlijk verschilt. De consensus is dat dit gedeelte van het brein dan ook verantwoordelijk is voor wat wij zien als typisch mannelijk en typisch vrouwelijk gedrag. Zo wordt de werking van dit gedeelte van het brein ook gelinkt aan de seksuele geaardheid van een persoon.
Voor wat voor problemen kan een verstoring zorgen?
Je hebt net gelezen welke invloed de hypothalamus heeft op de hormoonhuishouding. Een verstoring in dit gedeelte van je brein, zorgt dan ook onherroepelijk voor problemen. Je kunt last krijgen van alle gebieden waarop de hypothalamus invloed uitoefent. Veel voorkomende symptomen zijn:
- Een verstoord slaapritme of slecht slapen
- Een verstoord eetpatroon of eetbuien
- Emotioneel of prikkelbaar gedrag
- Het koud hebben of beven
- Geen zin hebben in seks
Een verstoring van de hypothalamus betekent dat er een verkeerd signaal door wordt gegeven. De hypothalamus is als het ware een meetinstrument van je brein dat constant in de gaten houdt of cruciale hormonen in de juiste hoeveelheid in je systeem aanwezig zijn. Werkt de hypothalamus niet goed, dan betekent dit dat je hormoonhuishouding verkeerd kan worden aangestuurd. Dat kan leiden aan een overschot aan hormonen, of juist een tekort met alle gevolgen van dien.
Belangrijke hormonen
De hypothalamus regelt veel belangrijke hormonen, samen met de hypofyse. Hormonen die door de hypothalamus worden gereguleerd hebben invloed op: schildklier, bijnieren, geslachtsorganen, het groeihormoon, melanocyt stimulerend hormoon, prolactine, oxytocine en antidiuretisch hormoon. Het gaat veel te ver om op alle werkingen en hormonen in te gaan. Ik ben ook geen medisch expert, maar wat je vooral moet onthouden is dat de hypothalamus de verbinding vormt tussen je zenuwstelsel en de hormoonhuishouding.
De relatie tussen de hypothalamus en stress
Om het eenvoudig te zeggen: de hypothalamus en stress hebben een haat/liefdeverhouding met elkaar. Enerzijds werken zij perfect samen. Denk aan de samenwerking die nodig is in het geval van vluchten of vechten. Anderzijds kan stress ervoor zorgen dat de hypothalamus niet goed werkt. Je kunt op dit punt waarschijnlijk al invullen wat er gebeuren kan. Onder invloed van stress wordt de hypothalamus aangespoord tot het afgeven van signalen die zorgen voor een bepaalde hormoonproductie. Er is echter geen sprake van een situatie waarin dit nodig is, hoewel het lichaam denkt van wel.
Dat stress kan zorgen voor zeer veel verschillende klachten, is bekend. Nu weet je ook waarom dat zo is. In zekere zin zou je kunnen zeggen dat een deel van je brein zichzelf voor de gek houdt in stressvolle situatie. Dit gaat niet op wanneer het stressvolle situaties zijn waarvoor de hypothalamus zijn werk moet doen, zoals acuut gevaar. Het gaat om andere vormen van stress, zoals werkstress of te veel hooi op je vork nemen. In zulke situaties kan je hormoonhuishouding dus verstoord raken en krijg je last van symptomen die horen bij stress.
Aan de slag om je stress te verminderen
Herken jij jezelf in het beeld van een verstoorde hormoonhuishouding door stress? Dan weet je nu niet alleen dat het gebeurt, maar ook waarom het gebeurt en welke processen in je lichaam hiervoor verantwoordelijk zijn. Zo begrijp je ook de directe link tussen stress en wel of niet lekker in je vel zitten. Lang niet alle symptomen die met een niet optimale werking van de hypothalamus te maken hebben, krijgen deze oorzaak toegewezen. Het kan dus zo zijn dat bepaalde vage klachten worden veroorzaakt door te veel stress.
Onze coaches kunnen je helpen om je stressniveau naar gezonde waarden terug te brengen. Wat de oorzaak van de stress ook is. Samen achterhalen we de oorzaak en gaan we middels een persoonlijk plan aan de slag om te werken aan verbetering. Neem contact met ons op om een vrijblijvend intakegesprek met een coach bij jou in de buurt te plannen.
