Emotie-eten door stress
Stress kan op iedereen een andere uitwerking hebben. Aan sommige mensen merk je direct dat ze kampen met te veel stress: ze worden chagrijnig of prikkelbaar, sluiten zich van anderen af of onttrekken zich aan sociale situaties of praten er simpelweg over. Aan andere mensen merk je niet snel dat zij last hebben van stress. Je merkt bijvoorbeeld niet direct veranderingen in hun gedrag. Toch is niemand ongevoelig voor te veel stress. Alleen bij sommige mensen uit het zich simpelweg niet zo duidelijk.
Mensen waarvan de buitenwereld niet direct ziet dat er iets aan de hand is, hebben vaak wat meer naar binnen gerichte manieren waarop stress zich uit. Emotie-eten is nu typisch een manier waarop stress zich kan openbaren, maar die niet door iedereen wordt gezien, terwijl stress zich ook op duidelijk zichtbare manieren kan manifesteren, zoals door tics. Heb jij last van emotie-eten, dan ondervind je hier wellicht (veel) hinder van.
Wat is emotie-eten?
Emotie-eten is het toegeven aan de drang om te eten, terwijl je geen honger hebt. Je eet niet omdat je fysiek behoefte hebt aan voedsel, maar uit emotioneel verlangen.
Stress is een bekende aanjager van emotie-eten. Omdat dit eetgedrag voortkomt uit een ander soort behoefte, verschilt het gedrag ook vaak van normaal eetgedrag. Kenmerkend voor veel emo-eters, is dat zij geen controle hebben over hun drang om te eten. Dit kan resulteren in de welbekende eetbuien: je eet uit een verkeerde behoefte en je eet meestal te veel. Ook is het niet ongebruikelijk om juist op de momenten dat je een “vreetkick” op voelt komen, te grijpen naar minder gezonde dingen. Mensen die last hebben van een eetbui, grijpen in de regel niet naar een stuk komkommer dat nog in de koelkast ligt. Het zijn vaak de ongezonde snacks die ervoor zouden moeten zorgen dat je minder stress ervaart. Want dat is uiteindelijk waarom je eet: als tijdelijke remedie tegen stress.
Waarom kun je gaan eten bij hevige stress?
Waarom mensen gaan eten bij hevige stress, kan eenvoudig verklaard worden. Het geeft een tijdelijk, goed gevoel: eten is lekker en fijn, en het kan voelen als een goede manier om gevoelens van stress te onderdrukken. Dit verklaart ook direct waarom emotie-eters zo vaak naar vette snacks neigen, zoals koek, ijs of chips. Dit kan het beloningssysteem activeren, waardoor hormonen worden aangemaakt die je een gelukkig gevoel geven.
Emotie-eten is echter een stuk complexer dan veel mensen denken. Er zijn zelfs wetenschappers die beweren dat er helemaal niet zoiets als “emo-eten” bestaat. Zij wijzen erop dat het bestaan van emotie-eten nooit onomstotelijk vast is komen te staan in experimenten. Dat mensen door emotie meer kunnen gaan eten, staat echter als een paal boven water en is keer op keer bevestigd. Alleen blijken in veel experimenten mensen die bij stress en negatieve gevoelens te veel gaan eten, dit ook te doen wanneer zij goed in hun vel zitten. Dat wijst er dus op dat emotie-eten aan weerszijden van het spectrum op kan treden.
Veranderingen in eetgedrag komen sowieso geregeld voor bij stress. Er hoeft dan niet per se sprake te zijn van emotionele eetbuien.
Stress kan eetbuien aanwakkeren
Hoogleraar psychologie Tatjana van Strien heeft in proeven gezien hoe stress ervoor zorgt dat mensen meer kunnen gaan eten: ‘Mensen gaan echt niet opeens heel veel eten als je ze in een laboratorium een droevig filmpje laat zien’, zegt Van Strien. ‘Maar experimenteel bewijs is er wél. Bijvoorbeeld als je een krachtige stress-opwekker gebruikt, zoals proefpersonen een toespraak laten houden voor een publiek. Dan gaan emotionele eters echt heel veel eten. Dat is in laboratoria aangetoond.’ Zo vertelt zij in een interview.
Wat ook duidelijk naar voren komt: mensen kunnen niet altijd even goed zelf beoordelen of zij emotie-eters zijn. Dit kan ook gelden voor wie veel stress ervaart. Sommige mensen hebben heel goed door dat zij direct grijpen naar de koektrommel; anderen eten ongemerkt (systematisch) meer wanneer zij last hebben van stress. Emotie-eten uit zich vaak in ongezond snacken, maar dit hoeft niet per se zo te zijn. Het kan namelijk ook betekenen dat je structureel te snel gaat eten of te grote porties opschept.
Is emotie-eten bij stress een probleem?
Of emotie-eten door stress een probleem is, hangt voor een groot gedeelte af van hoe je hier zelf tegenaan kijkt. Eet je dermate veel dat je niet lekker wordt of dat je gaat aankomen, dan kan dit natuurlijk zeer vervelend zijn. Over het algemeen is emotie-eten strikt genomen geen groot gevaar of probleem. Het is namelijk niet aangetoond dat emotie-eters meer risico lopen op het ontwikkelen van een eetstoornis.
Emotie-eten zorgt voor een kortstondig bevredigend of gelukkig gevoel. Helaas maakt dit gevoel vervolgens maar al te vaak plaats voor gevoelens van schuld. Je kunt dus in een vicieuze cirkel terecht komen: je eet omdat je stress hebt, maar je eetgedrag zorgt vervolgens voor nog meer stress. Dat wat je denkt dat de oplossing is – of in elk geval verwachtend werkt – draagt dan in werkelijkheid bij aan het in stand houden van het echte probleem aan.
Pak je stress aan en je eetgedrag zal volgen
Het is meestal dus zo dat emotie-eten een uiting is van een ander, serieuzer probleem: stress. Het eten is dus een gevolg van iets anders. Ben jij bij stress een emotionele eter, dan betekent dit ook dat jouw eetgedrag geen probleem zou vormen als je geen stress zou hebben. Bijna iedereen heeft wel eens een moment waarop je even iets lekkers neemt terwijl je dit eigenlijk niet zou moeten doen, of misschien niet eens wil.
Probeer voor jezelf na te gaan wanneer je de drang voelt om te eten wanneer je eigenlijk geen trek hebt. Wordt deze drang bij jou echter gevoed door stress en heb je het gevoel hier geen controle over te hebben? Richt je dan niet op je eetgedrag als het probleem, maar op de stress. Wij hebben altijd een professional bij jou in de buurt die je kan helpen bij structurele stress. Pak je stress aan en je eetgedrag zal volgen.
