Wat is normaal? Deze vraag kun je natuurlijk in tal van verschillende contexten stellen. Ik behandel deze vraag uiteraard in relatie tot stress. Want stress is normaal. In de zin dat iedereen hier wel eens last van heeft. Een leven zonder stress is niet realistisch. Sommige mensen ervaren echter vaker en heviger stress dan anderen. Soms komt stress dermate vaak voor dat je dit in de loop der tijd als normaal gaat beschouwen. Je weet niet beter dan dat je regelmatig te maken hebt met stress. Is dat dan normaal? In deze blog ga ik in op de vraag wat een normaal stressniveau is en wanneer je niet langer kunt spreken van normale stress.
Wat is normaal qua stress?
Wat is normaal qua stress? Deze vraag kent geen antwoord dat in alle gevallen opgaat. Mensen hebben verschillende levens en komen hierdoor ook op verschillende manieren, uiteenlopende hoedanigheden en verschillende vormen in aanraking met stress. Wat voor de een normaal is, is dat voor de ander niet. Het heeft dan ook geen zin om te kijken naar een absolute of kwantitatieve hoeveelheid stress die normaal is. Maar wat is normaal? Kun je dit dan wel definiëren? Temeer omdat stress zich moeilijk laat meten (hoewel er goede wearables zijn die kunnen helpen). Het beste antwoord is denk ik dat stress nooit zo’n ernstige vorm aan mag nemen dat je hier echt hinder van gaat ondervinden.
Ook bij deze stelling kun je weer vraagtekens plaatsen. Iedereen ondervindt immers wel eens hinder van stress. Is dat dan direct abnormaal? Dat is het zeker niet. Sterker nog: je zou het als abnormaal kunnen beschouwen als je nooit last zou hebben van stress. Sporadische stress is onvermijdelijk. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het noodzakelijk is. In sommige situaties is stress nu eenmaal iets dat je op de koop toe dient te nemen. Iedereen met een relatie of een baan kan dit beamen. In je relatie zijn er soms spanningen. Die spanningen kunnen nodig zijn om de neuzen weer dezelfde kant op te krijgen of grotere spanningen weg te nemen.
Ook op het werk zijn er soms situaties die kunnen leiden tot werkstress, maar die uiteindelijk zorgen voor een verbetering van de situatie. Naast het werk en je relatie kun je waarschijnlijk nog tal van voorbeelden uit het dagelijkse leven noemen.
Wat is normaal? Voelt het ook normaal?
Af en toe last hebben van stress, is dus niet iets om je direct zorgen om te maken. Ook wanneer je iets vaker of met enige regelmaat last hebt van stress, is dat niet direct abnormaal. Veel hangt af van hoe je leven eruit ziet. Heb je een veeleisende baan en/of een druk gezinsleven of sociaal leven, dan is de kans eenvoudigweg groter dat je regelmatig te maken krijgt met stress. Iemand wiens leven zich in een lage versnelling afspeelt, zal in de basis minder stress ervaren. Ook daar kun je overigens over discussiëren, want in dat geval kan het zijn dat zijn/haar tolerantiegrens voor stress lager ligt, waardoor er toch eerder stress ervaren wordt.
Misschien nog wel belangrijker dan de vraag “wat is normaal?” is de vraag “wat voelt normaal”. Uiteindelijk is stress namelijk grotendeels een gevoelskwestie. Iemand kan nog zo vaak tegen jou zeggen dat iets niet normaal is, maar hij of zij handelt altijd vanuit een eigen referentiekader. Als het voor jou wel normaal voelt, zou je namelijk ook kunnen zeggen dat het voor jou normaal is. (lees ook: hoe voelt stress in je lijf)
Je merkt het al: bepalen wat normaal is, is best lastig. Want ook op je eigen gevoelens kun je niet helemaal blindelings afgaan. Wat als normaal wordt gezien, wordt vaak bepaald door de massa. Het is een gemiddelde. Je kunt daar iets van afwijken, zonder dat dit direct als niet normaal wordt beoordeeld. Maar wijk je hier te ver vanaf, dan zal iets als niet normaal worden gezien door de maatschappij. Wat nu als het dan alsnog voor jou normaal voelt?
Heb je er last van?
Misschien wel de beste manier om de vraag “wat is normaal bij stress?” te beantwoorden, is door na te gaan in hoeverre je hier last van hebt. Dat iets misschien niet helemaal normaal is, betekent zeker niet dat het een probleem hoeft te zijn. Wanneer je kijkt naar stress, zijn er wel degelijk manieren om te bepalen of iets normaal is of niet. Zonder een waarde-oordeel te vellen over wat je doet, hoe je dit doet en wat je ervaart en voelt: wanneer je klachten krijgt, is iets niét normaal. Ook niet wanneer dit voor jou wel zo voelt. Wanneer je symptomen van stress vertoont, is dat een duidelijk signaal van je lichaam dat iets niet in orde is.
Het juiste antwoord vinden op de vraag “wat is normaal?” betekent dat je eerlijk tegen jezelf moet zijn. Probeer je situatie en je gevoelens eens objectief te benaderen. Functioneer jij probleemloos? Dat wil zeggen: ben je ervan overtuigd dat jij in de dagelijkse gang van zaken geen stressklachten ervaart? Is jouw antwoord op deze vraag “ja”, dan is er waarschijnlijk niets aan de hand. Wie zijn anderen dan om voor jou te bepalen wat normaal is en wat niet? Tenzij je anderen schaadt, is er waarschijnlijk geen reden om iets te veranderen.
Als het antwoord in alle eerlijkheid luidt dat je wél stressklachten ervaart, dan is je situatie misschien niet normaal. Ook al voelt dit wel zo voor jou.
Terug naar “normaal”
Ernstige stress kan jouw definitie van wat normaal is behoorlijk vertekenen, of kan ervoor zorgen dat je niet eens meer doorhebt wanneer jouw situatie niet meer normaal is. Een burn-out is hiervan een goed voorbeeld. Wanneer mensen namelijk beter in staat zouden zijn om te herkennen wanneer hun situatie niet langer normaal was, zouden zij veel vaker een burn-out kunnen voorkomen. Een burn-out treedt namelijk nooit zomaar op. Je krijgt deze niet van de ene op de andere dag. Het is vaak het resultaat van langdurige, soms jarenlange, stress. Dit kan zeer veel verschillende oorzaken hebben, maar heeft eigenlijk altijd ten minste één gemeenschappelijke deler: het is het gevolg van een situatie die je niet als normaal hoeft te beschouwen.
