Carrièredruk bij vrouwen: luister naar je hart en je verstand
Mijn moeder komt uit een tijd waarin het voor meisjes/vrouwen normaal was om naar de huishoudschool te gaan, zeker als je zoals mijn moeder van de boerderij kwam. Mijn oma dacht daar echter anders over en heeft er flink voor gevochten om mijn moeder naar de HBS te laten gaan. Hierdoor kon mijn moeder lerares worden. Ze werkte met veel plezier op een basisschool totdat ze zwanger werd, want zwanger worden betekende ontslag krijgen. En ondanks dat ze dit zelf helemaal niet wilde had ze zich hier bij neer te leggen. Zo ging dat toen.
Nu kunnen we ons daar niets meer bij voorstellen. Van de traditionele rolverdeling tussen man en vrouw is meestal nog maar weinig sprake. De moderne vrouw wordt niet meer per se huisvrouw, en zet haar carrière niet langer vanzelfsprekend op een lager pitje of stopt met werken als er kinderen komen. Veel moderne vrouwen gaan vol voor hun carrière en ook de statistieken laten zien dat vrouwen carrière technisch goed bezig zijn. Zo zijn vrouwen vaker hoger opgeleid dan mannen en verdienen jonge vrouwen meer dan mannen in bepaalde sectoren, zoals de overheid.
Vrouwen werken vaker parttime
Dat vrouwen in de meeste gevallen absoluut genomen minder verdienen dan mannen, heeft er voor een groot deel mee te maken dat vrouwen nog altijd vaker ervoor kiezen om parttime te werken, of dit doen omdat de omstandigheden dit van hen vragen. Wat is er dus in de afgelopen decennia veel veranderd voor ons vrouwen op het gebied van werken en carrière maken. En als ik dan terugkijk naar het verhaal van mijn moeder, dan voel ik me ook bevoorrecht dat dit nu mogelijk is, dat we een vrije keuze hebben om te gaan werken.
Een consequentie van deze veranderingen is wel dat vrouwen ook steeds vaker te maken krijgen met werk gerelateerde problemen zoals een door werkstress veroorzaakte burn-out. Vrouwen kenden een eeuw geleden natuurlijk ook wel stress en ze wisten wat het inhield om overspannen te zijn, maar een burn-out? Los van het feit dat het fenomeen “burn-out” toen nog niet eens bekend was zullen maar weinig vrouwen hier last van hebben gehad, zeker als je kijkt naar een burn-out met werkstress als oorzaak. Hoe anders is dat tegenwoordig.
Meer carrière, meer problemen
Het is geen geheim dat werkstress aan de basis ligt van menig burn-out. Gelukkig loopt niet iedereen die werkstress ervaart gevaar. Enige stress op het werk zo nu en dan is namelijk normaal. Het leven gaat niet altijd over rozen, ook niet op het werk. Bovendien: stress is niet per definitie ongezond, maar het kan je ook helpen om beter te presteren. Zo wordt door stress onder andere cortisol aangemaakt, een stof die je helpt om langere tijd alert te blijven en hard te kunnen werken. Deze stof helpt je bijvoorbeeld om veel werk te verzetten rondom een deadline of extra scherp te zijn tijdens een belangrijk overleg. Wanneer je echter structureel stress ervaart en je deze stof blijft aanmaken, krijgt je lichaam geen kans om te herstellen en kan dit op de lange termijn (grote) problemen opleveren, zoals een burn-out.
Ambitieuze vrouwen
Nu ambitieuze vrouwen steeds meer de carrièreladder bestijgen en logischerwijs hierdoor meer met werkstress te maken krijgen, ligt een burn-out dus ook meer op de loer. Carrière maken is goed en een mooi doel, maar het is ook belangrijk om zicht te houden op wat het je kost. Steeds meer vrouwen ontdekken hoe veeleisend het is om een mooie functie te combineren met een privéleven. In mijn beleving zijn vrouwen namelijk niet alleen op het werk ambitieus, maar willen ze het eigenlijk goed doen op alle levensgebieden.
Een fenomeen dat heel erg past in de huidige tijd. We willen het liefste gezond eten, voldoende bewegen, er verzorgd uitzien, voldoende tijd hebben om leuke dingen te doen zowel alleen als met vrienden, het liefst een relatie en onszelf blijven ontwikkelen op het werk. Het is dus een tijd waarin veel vrouwen veel van zichzelf vragen, zowel op het werk als erbuiten, waardoor stress steeds vaker voor komt, zo ook werkstress. Onder de ambitieuze werkende vrouwen is werkdruk inmiddels een veelvoorkomende oorzaak van stress en burn-outs.
Een specifieke uitdaging voor vrouwen
Het is voor iedereen hard werken om alles uit je carrière te halen en de doelen die je voor jezelf hebt gesteld ook te realiseren. Daarbij ervaren vrouwen soms nog een extra uitdaging, namelijk dat zij moeten vechten tegen vooroordelen en zelfs ongelijke kansen of discriminatie op de werkvloer. Wat begint als ambitie, kan eindigen in stress, frustratie, mentale en fysieke klachten en uiteindelijk zelfs een burn-out.
Voor veel vrouwen is ook faalangst op de werkvloer een bekend verschijnsel. Herken jij bij jezelf dat jij je ten koste van alles wilt bewijzen, dat je – misschien wel op een ongezonde manier – vecht voor erkenning en dat je zo’n enorme drive hebt om alles goed te doen, dat je vaak gewoon te veel van jezelf eist? Dit is een van de grootste valkuilen op de werkvloer voor vrouwen. Mannen hebben de reputatie hier nuchterder in te staan, of beter mee om te kunnen gaan. Dat is natuurlijk enigszins een generalisatie, want het is persoonsafhankelijk, maar over het algemeen schuilt er wel een kern van waarheid in.
Uit persoonlijke ervaring wil ik hier nog het werken in combinatie met moederschap aan toevoegen. Vrouwen zijn in mijn beleving nog zoekende in het vinden van een balans tussen een goede moeder willen zijn en carrière maken. En dat is dus ook niet zo gek als 40 jaar geleden vooral het moederschap en ontslag krijgen nog heel normaal was, zoals bij mijn moeder. Er is in een vrij korte tijd zoveel verandert, we hebben nog veel uit te zoeken, te proberen en af te stemmen met bijvoorbeeld onze partners. De neiging om veel ballen hoog te houden op het thuisfront en op het werk zorgt voor extra stress.
Gelukkig kunnen vrouwen wel praten over hun gevoelens
Iets dat vrouwen over het algemeen wel voor hebben op mannen, is dat zij beter kunnen praten (of willen praten) over hun gevoelens. Praten over een burn-out is voor veel mannen nog erg moeilijk, of zelfs een taboe. Vrouwen durven zich over het algemeen wat makkelijker bloot te geven en kwetsbaar op te stellen en dat is een eigenschap die ontzettend belangrijk is wanneer je carrière wilt maken. Op momenten dat je het moeilijk hebt, kan het namelijk een groot verschil maken of je over je gevoelens en problemen praat of niet.
Het opkroppen van gevoelens, is nooit goed. Je stress onvoldoende uiten, kan zelfs schadelijk zijn voor je gezondheid. Wanneer je (door je werk) vrijwel continu stress ervaart en geen goede manier hebt om dit te uiten of er niet over kunt of wilt praten, loop je een verhoogd risico op het oplopen van een burn-out. Dit risico wordt door veel mensen onderschat. Vaak wordt namelijk gedacht dat stress en een burn-out hetzelfde zijn, of dat overspannen en een burn-out hetzelfde zijn. Een burn-out hebben is echter wel degelijk verschillend dan overspannen zijn.
Het voornaamste verschil in het kort: overspannen zijn, is omkeerbaar, vaak door rust te nemen. Een burn-out kun je echter niet op eigen kracht oplossen. Rust nemen alleen is niet genoeg meer. Je zult de hulp in moeten schakelen van een burn-out coach. Gelukkig is die hulp er, maar voorkomen is nog altijd beter dan genezen. Een burn-out is een zeer heftige, ingrijpende ervaring. Hoewel een professional je kan helpen hiervan te herstellen, zul je na een burn-out nooit meer helemaal dezelfde persoon zijn als ervoor.
Herken jij de signalen?
Maak jij je zorgen over jouw stressniveau? Voel jij dat je niet lekker in je vel zit en heb je het gevoel dat je niet bij machte bent om hier verandering in aan te brengen? Wees dan alert op de signalen van een mogelijke burn-out. Dit zijn er talloze. Ze kunnen variëren van niet kunnen slapen, prikkelbaar zijn en dingen vergeten tot het verliezen van eetlust, paniekaanvallen en lichamelijke klachten. En zo zijn er nog meer signalen. Herken jij dat jij regelmatig last hebt van een of meerdere van deze problemen, dan is het tijd om in actie te komen.
Praat erover met je vrienden/vriendinnen en zorg ervoor dat je al je zorgen kunt uiten. Het is op dit punt namelijk nog niet te laat. Zelfs als je van meerdere symptomen die bij een burn-out horen last hebt, betekent dit nog niet dat je daadwerkelijk een burn-out hebt, maar wel dat het risico aanwezig is. Door tijdig je problemen te erkennen en te handelen, kun je nog een burn-out voorkomen. Heb je het gevoel dat je de controle kwijt bent, schakel dan de hulp van een coach in.
Uit eigen ervaring weet ik dat werk gerelateerde stress een gevaar is dat op de loer kan liggen voor elke ambitieuze, hardwerkende vrouw. Wees je hier bewust van en luister goed naar je lichaam en geest. Carrière maken is prachtig, maar je gezondheid is nog altijd het belangrijkste en meest waardevolle wat je hebt.
