Bij faalangst denken veel mensen aan stress tijdens een examen of toets of black-outs en spanning voor een presentatie. Maar het is veel meer dan dat. In dit artikel lees je wat faalangst precies inhoudt, op welke manier het zich uit en welke verschillende soorten er zijn.
Faalangst betekent letterlijk; bang zijn om te falen. Als je faalangst hebt, heb je angst om fouten te maken. Dit kan in heel veel verschillende situaties gebeuren en zich op heel veel verschillende manieren uiten. Eigenlijk kan je in alle situaties waarin iemand jou beoordeelt, of waarin jij jezelf beoordeelt, er last van hebben.
Iedereen heeft wel eens last van faalangst, maar niet iedereen wordt erdoor belemmerd. Dit heeft heel erg te maken met de manier waarop je met je angst omgaat. Zolang je de spanning als positief ervaart én gebruikt om jouw prestaties te verbeteren is er niets aan de hand. Meestal wordt hier ook niet de term faalangst aan gegeven, maar noemen we het normale spanning. Toch kan de spanning uiteindelijk oplopen en doorslaan in faalangst. Zeker wanneer je al niet helemaal goed in je vel zit.
Omdat faalangst zo breed is, is het voor iedereen ook verschillend hoe het ontstaat. Het is eigenlijk altijd een combinatie van je opvoeding, jouw persoonlijke eigenschappen en de dingen die jij in jouw leven meemaakt. Over het algemeen komt faalangst vaker voor bij mensen die niet zo veel zelfvertrouwen hebben.
Wat je veel ziet bij mensen met weinig zelfvertrouwen of een laag zelfbeeld, is dat faalangst zich openbaart op verschillende vlakken. Altijd wanneer er (voor hun eigen gevoel) gepresteerd moet worden, worden zij angstig. Faalangst komt echter ook zeker voor bij mensen die over het algemeen blaken van het zelfvertrouwen. Sterker nog: faalangst kan hand in hand gaan met zelfkennis. Wanneer jij jezelf maar al te goed bewust bent van een bepaald zwak punt (in jouw ogen) kun je op dit gebied faalangst ontwikkelen terwijl je over het algemeen zeer zelfverzekerd bent.
Uit onderzoek blijkt dat kinderen, waarvan één van de ouders last heeft van faalangst, zelf ook een grotere kans hebben om faalangst te ontwikkelen. Vermoedelijk is er sprake van een erfelijke component, maar ook de voorbeeldrol die ouders hebben speelt hierbij mee. Als kind leer je door naar je ouders te kijken. Hoe lossen je ouders dingen op, hoe laten ze zichzelf zien en hoe gaan ze om met spanning.
Wanneer één van de ouders erg onzeker is en angsten vermijdt, gaat het kind dit als normaal zien en is de kans groot dat het gedrag uiteindelijk overgenomen zal worden. De erfelijke component heeft te maken met je persoonlijkheid. Sommige eigenschappen vergroten de kans op faalangst. Denk hierbij aan heel sociaal zijn, heel gedreven zijn, een groot inlevingsvermogen hebben, bescheidenheid en precies werken. Zo heeft iemand die zichzelf heel hoge eisen oplegt, bijvoorbeeld veel meer kans om faalangst te ontwikkelen dan iemand die het allemaal wel prima vindt.
Ook kinderen die erg gevoelig zijn, hebben meer kans op het krijgen van faalangst. Ze pikken signalen snel op en interpreteren deze soms op een verkeerde manier, bijvoorbeeld het op zichzelf betrekken wanneer iemand wat geprikkeld reageert omdat hij of zij niet lekker in zijn vel zit. Daarnaast zijn ze sneller overprikkeld en hebben hierdoor vaker het gevoel dat ze niet aan de (hoge) eisen van hun omgeving kunnen voldoen. Nu leidt de aanwezigheid van deze factoren niet per definitie tot faalangst, maar het vergroot de kans wel.
Naast de opvoeding en je persoonlijke eigenschappen spelen ook levenservaringen mee in het wel of niet krijgen van faalangst. Wanneer je als kind gepest bent, of wanneer jouw omgeving heel erg prestatiegericht is, is de kans groter dat jij te maken krijgt met faalangst. Ook het verliezen van een naaste, grote veranderingen in je leven of het gevoel dat je als kind niet jezelf mag zijn kunnen een rol spelen. Faalangst ontstaat meestal ergens in de kinderjaren, maar op het moment dat je er niets aan doet, gaat het een steeds grotere rol spelen in je leven en blijf je er als volwassene last van houden.
Faalangst is, zoals ik al eerder noemde een erg breed begrip. Om toch een onderscheid te kunnen maken, is er een onderverdeling in verschillende soorten; cognitieve-, sociale- en motorische faalangst. Deze soorten zijn ingedeeld op het vlak waarop de angst zich uit. Meestal is er sprake van een combinatie van de verschillende soorten, maar overheerst één soort.
Naast deze drie uitingsvormen is er ook nog een onderverdeling in de manier waarop iemand met de angst omgaat, maar daarover later meer.
Cognitieve faalangst is de meest bekende variant. De angst dat jij een toets niet goed genoeg kent, dat jij niet meer weet wat je in je presentatie wilt gaan vertellen én de angst voor een black-out. Deze vorm heeft te maken met alles waarbij het gaat over het denken (cognitie). Bij kinderen geeft deze vorm vaak problemen op school, bijvoorbeeld tijdens toetsen en examens. Bij volwassenen uit zich deze vorm met name in de werksfeer. Bij cognitieve faalangst heb je teveel spanning voor een specifiek (beoordelings-)moment. Door de spanning presteer je minder goed, of misschien krijg je zelfs wel een black-out.
Hierbij heb je last van angst in het aangaan van sociale relaties en contacten. Je voelt je onzeker en bent bang om iets verkeerd te zeggen of te doen. Ook vindt iemand met sociale faalangst het vaak heel belangrijk wat een ander van hem of haar vindt.
Iemand met deze vorm van angst, houdt zich vaak zo bezig met hoe hij overkomt, dat de inhoud van het gesprek gemist wordt. Ook kan het zijn dat het door de spanning niet meer lukt om jezelf te zijn.
Sociale faalangst speelt een rol in alle situaties waarin sociale vaardigheden gevraagd worden, bijvoorbeeld bij het ontmoeten van nieuwe mensen, het samenwerken, het aangaan van relaties en ook bij het voor een groep staan kan deze vorm opspelen. Sociale faalangst kan ook veel eigenschappen hebben van verlegenheid.
Motorische faalangst is de angst die optreedt bij alles wat te maken heeft met bewegen. Misschien ken je het wel; het heel onhandig zijn als jij een spannende situatie ingaat. Bijvoorbeeld bij een sollicitatie je kopje koffie omstoten of over de drempel struikelen wanneer jij een groep met onbekende mensen binnenstapt. Op dat moment is er sprake van motorische faalangst.
Bij kinderen uit deze vorm zich vaak tijdens gymnastiek of bijvoorbeeld bij het leren fietsen. Bij volwassenen zie je deze vorm in een stukje onhandigheid, maar ook bijvoorbeeld tijdens het tekenen, schilderen of klussen.
Omdat faalangst zo breed is, is het soms lastig te herkennen. Eerder in dit artikel had ik het al over twee manieren in omgaan met faalangst. Vaak zien we dat iemand reageert volgens een bepaald “patroon”. De losse signalen uit dit patroon hoeven niet persé te duiden op faalangst, maar als er meerdere dingen uit deze patronen te zien is, is de kans daarop wel een stuk groter.
Mensen met deze vorm staan ook wel bekend als harde werkers. Ze zijn perfectionistisch, hebben een groot verantwoordelijkheidsgevoel en stellen heel hoge eisen aan zichzelf. Ze lopen zichzelf uiteindelijk vaak voorbij omdat ze niet langer aan de hoge eisen kunnen voldoen en een burn-out is dan geregeld het gevolg.
Wanneer jij tot deze groep behoort, haal jij waarschijnlijk meestal goede resultaten, maar ben je niet snel tevreden over het resultaat. Ook vind jij het lastig om tijd voor ontspanning te nemen en ervaar jij geregeld stress.
Naast de actieve vorm is er ook de passieve vorm van faalangst. Mensen met dit patroon, worden door de buitenwereld soms als lui, passief, afwachtend en twijfelachtig gezien. Ze zijn geneigd om eigenlijk al op te geven voor ze daadwerkelijk begonnen zijn en gaan enge situaties vaak uit de weg.
Deze groep mensen wil vaak wel iets bereiken, maar hebben te weinig zelfvertrouwen en een negatief zelfbeeld, waardoor ze niet in actie durven komen. Ze vermijden liever situaties waarin ze fouten kunnen maken en voorkomen op die manier dat ze zichzelf teleurstellen.
Vaak is er sprake van uitstelgedrag en ook een baan of opleiding onder je eigen niveau kiezen kan een uiting zijn van deze vorm van faalangst. Verder hebben deze mensen vaak sowieso moeite met keuzes maken en wachten ze liever tot er voor ze beslist wordt.
Het is erg belangrijk om je faalangst bespreekbaar te maken. Door er over te praten vermindert je angst waardoor je ook minder last zult krijgen in spannende situaties. Ook het vinden van de oorzaak van kan inzicht geven waardoor je meer begrip kunt opbrengen voor je eigen gevoelens. Daarnaast is ontspanning zeer belangrijk voor het doorbreken van de vicieuze cirkel die kan optreden bij faalangst. De coaches van Liberi helpen jou hier graag bij!
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
1 reactie
Goede tekst