Een jetlag en stress: dat is misschien niet een combinatie die je verwacht. Wij zijn als stress- en burn-out coaches echter dagelijks met stress bezig. Wij houden ons op alle vlakken bezig met stress. Wat dit kan veroorzaken en waar verbanden liggen. In onze blogs delen wij onze kennis graag met jou. Daarom behandelen wij zo nu en dan onderwerpen die misschien niet zo voor de hand liggend zijn. Een jetlag is hier een perfect voorbeeld van. Hoe je het ook wendt of keert: met een jetlag voel jij je gewoon niet op je best. Als je al last hebt van stress, kun je een jetlag niet gebruiken. Andersom kan een jetlag op zijn beurt ook weer voor stress zorgen. Daarom kijk ik in deze blog naar de relatie tussen een jetlag en stress en hoe je de gevolgen kunt minimaliseren.
Wat is een jetlag precies?
Een jetlag is een verstoring in je slaap-waakritme. Mensen hebben een duidelijk ritme. Dit ritme is gebaseerd op het ritme van dag en nacht. Je bioritme regelt wanneer je slaperig wordt, wanneer je voldoende uitgerust wakker wordt en wanneer je lichaam actief is. Wanneer je een jetlag ervaart, strookt jouw ritme niet met de omgeving waar jij je in bevindt. Dit komt doordat jij je ineens in een andere tijdzone bevindt. De term “jetlag” verwijst ook naar de oorzaak: iedereen associeert dit probleem direct met vliegen. Op een verre vlucht reis je naar een andere tijdzone. Dit kan problemen opleveren.
Je lichaam weet namelijk niet dat je naar een andere tijdzone reist. Wanneer je om 10 uur ‘s ochtends het vliegtuig instapt naar New York, een vlucht die gemiddeld zo’n 9 uur duurt, verwacht je systeem dat het bij aankomst 19:00 uur is. In New York is het echter 6 uur vroeger dan in Nederland. Je komt dus aan om 13:00 lokale tijd. Je kunt je waarschijnlijk voorstellen dat zo’n vlucht omstreeks deze tijd niet direct een probleem oplevert. Maar wat nu wanneer je om 14:00 uur vliegt? Je komt dan om 23:00 aan en je lichaam zal van nature de behoefte voelen om te slapen. Het is in New York op dat moment echter pas 17:00 ‘s middags. Nog lang geen tijd om te slapen dus.
Waarom levert een jetlag een probleem op?
Een jetlag levert een probleem op omdat perceptie van tijd en de werkelijke tijd niet overeen komen. Niet iedereen heeft even veel last van een jetlag. Sommige mensen herstellen redelijk snel of zonder noemenswaardige moeite. Anderen kunnen hier dagen lang last van hebben en dat kan gepaard gaan met vervelende problemen.
(Extreme) vermoeidheid of oververmoeidheid is het meest voorkomende probleem bij een jetlag. Je lichaam voelt onaangepast. Op momenten dat je wil gaan slapen, voel jij je helemaal niet vermoeid en juist op momenten waarop je lichaam aangeeft te moeten slapen, bevind jij je waarschijnlijk in een situatie waarin je klaarwakker en alert dient te zijn. Daarnaast kan een jetlag zorgen voor andere vervelende problemen, zoals:
- Een gevoel van desoriëntatie
- Uitdrogingsverschijnselen
- Een verstoorde eetlust
- Minder energie
- Moeite met concentreren
- Diarree
- Slaapstoornissen
- Migraine
Onze coaches zijn gespecialiseerd in het coachen van mensen met stress en burn-out, depressie en angst- en/of paniekaanvallen. Wij zorgen dat je snel de juiste hulp krijgt.
€159.00Online cursusStap voor stap stressvrij, bewezen effectief, op basis van het Liberi Fasenplan.
Wat kun je er tegen doen?
Wie last heeft van een jetlag kan dit in principe nooit helemaal voorkomen. Je zult er altijd in zekere mate last van houden. Er zijn echter wel dingen die je kunt doen en vooral ook kunt laten om de gevolgen te beperken en je snel weer fit te voelen. Je natuurlijke reactie op een jetlag is waarschijnlijk om te slapen. De gedachte hierachter is – uiteraard – dat je door te slapen energie bijtankt. Hoewel dit klopt, los je hier een jetlag niet mee op. Je houdt namelijk je verkeerde ritme in stand, waardoor je lichaam zich niet aanpast. Lees ook: is overdag slapen verstandig?
Om de gevolgen van een jetlag te beperken kun je voor en tijdens de vlucht zo licht mogelijk te eten. Dit voorkomt mogelijke fysieke problemen. Daarnaast is het zaak om je op de bestemming zo veel mogelijk aan te passen aan de lokale tijd en het bijbehorende ritme. Ook al ben je bekaf en is het nog geen avond: probeer toch slapen gaan zo lang mogelijk te rekken. Je zult merken dat je na een normale nacht slaap in de lokale tijdzone alweer een stuk fitter bent.
Je jetlag zal hiermee waarschijnlijk niet direct helemaal weg zijn, maar na een paar dagen zul je in principe negens last meer van hebben. Andersom geldt natuurlijk ook: voel jij je nog fit, maar is het tijd om te slapen, probeer dan toch wat slaap te pakken om ervoor te zorgen dat je de volgende dag een normaal ritme hebt. Probeer bijvoorbeeld eens wat ontspanningsoefeningen.
De relatie tussen een jetlag en stress
De relatie tussen een jetlag en stress is niet moeilijk om te vinden. Een jetlag is immers van invloed op je slaap, en slaap is weer van grote invloed op je stressniveau. Heb je al last van stress en komt hier een jetlag overheen, dan kan je stress verergeren. Onder invloed van vermoeidheid nemen symptomen van stress waarschijnlijk toe in hevigheid. De relatie tussen een jetlag en stress kan ook omgekeerd evenredig zijn. Wie te maken krijgt met een ernstige jetlag kan hierdoor flinke stress ervaren. Zeker als je al niet zo lekker in je vel zat. Een jetlag is meer dan vermoeidheid alleen en dat maakt het lastig om mee om te gaan.
De combinatie van een jetlag en een druk schema kan ervoor zorgen dat je niet de prestaties kunt leveren die je moet leveren. Het is uitermate vervelend om de hele dag vermoeid rond te lopen en moeite te hebben met concentratie of alertheid. Maar ook wanneer je hard toe bent aan een vakantie en eindelijk kunt gaan ontspannen, kan een jetlag behoorlijk roet in het eten gooien. Wanneer je echt aan ontspanning toe bent, kan het ontzettend frustrerend zijn om je dagenlang niet goed te voelen en niet te kunnen ontspannen op momenten waarop dit zou moeten.
De relatie tussen een jetlag en stress is overigens voor veel mensen sterker wanneer zij naar een tijdzone in het westen (zoals de VS) reizen, in plaats van naar een tijdzone in het oosten (zoals China). Dit komt omdat je lichaam doorgaans beter om kan gaan met “vooruit gaan in de tijd” dan “achteruit gaan in de tijd”.
Pas je zo goed mogelijk aan
Ervaar jij een jetlag? En merk je een verband tussen je jetlag en stress? Probeer dan de juiste dingen te doen: zo veel mogelijk aanpassen aan het lokale ritme, goed voor jezelf zorgen en gezond eten. Veel meer kun je niet doen, maar wat je wel kunt doen, kan ervoor zorgen dat jij je veel sneller beter voelt.
