Darmklachten en emoties: Hoe ze elkaar beïnvloeden

Darmgezondheid is een belangrijk aspect van onze algehele gezondheid en welzijn. Het is de plaats waar voedingsstoffen worden opgenomen, afvalstoffen worden verwijderd en het immuunsysteem wordt versterkt. Eerder schreven wij al een artikel over darmklachten en het brein, en een artikel over de darmflora. Hieronder zullen we de belangrijkste bevindingen kort samenvatten. Dit artikel gaat echter voornamelijk over de relatie tussen darmklachten en emoties. Heeft het wel of niet voelen van bijvoorbeeld woede en verdriet invloed op onze darmgezondheid? Hoe werkt dat precies? En wat kun je ermee?

Samenvatting eerdere artikelen

Darmklachten kunnen zich uiten in problemen met de spijsvertering, zoals buikpijn, een opgeblazen buik, misselijkheid, geen eetlust of diarree. Dit kan weer leiden tot mentale en emotionele problemen (en andersom). In het artikel over darmklachten en het brein komen de volgende punten naar voren:

• Er vindt een wederzijdse communicatie plaats tussen de darmen en het brein;
• De zenuwbaan nervus vagus is verantwoordelijk voor de verbinding tussen hoofd en buik.
• Uit onderzoek is gebleken dat mensen die probiotica (ook wel psychobiotica) namen minder last hadden van stressklachten.
• Probiotica (kombucha, tempeh) en prebiotica (bananen, uien, knoflook, prei, asperges, artisjokken, andijvie, bonen, linzen, erwten, haver, quinoa, bruine rijst, amandelen, walnoten, chiazaad, lijnzaad) kunnen helpen.
• Eet meer vezels, en minder suiker.
• Hoewel gluten door sommige mensen wel worden verdragen, het blijft een moeilijk te verteren eiwit. Sommige mensen met prikkelbaredarmsyndroom (PDS) kunnen symptomen ervaren na het eten van gluten.

Artikel darmflora:

• Tips: kauw goed, eet wanneer je honger hebt.

De invloed van emoties op darmklachten

Naast stress kunnen ook emoties zoals angst, depressie en woede invloed hebben op onze darmgezondheid. Zoals hierboven al benoemd, heeft onderzoek aangetoond dat er een sterke relatie bestaat tussen de hersenen en de darmen, ook wel de hersen-darm-as genoemd. Dit betekent dat onze emoties invloed hebben op onze darmen en andersom.

Bijvoorbeeld, wanneer we gestrest zijn, kunnen we buikpijn, misselijkheid of diarree ervaren. Maar ook omgekeerd, als we last hebben van darmproblemen, kan dit onze stemming en emoties beïnvloeden. Dit komt doordat ons microbioom een belangrijke rol speelt bij de productie van neurotransmitters, zoals serotonine, die een rol spelen bij ons humeur en emoties.

De cruciale rol van de nervus vagus

De nervus vagus, ook wel de ‘darm-hersenzenuw’ genoemd, is een belangrijke zenuw die een directe verbinding vormt tussen de hersenen en de darmen. Het is een van de langste zenuwen in het lichaam en verloopt vanuit de hersenstam naar verschillende organen, waaronder de maag, darmen, hart en longen. De nervus vagus speelt een cruciale rol in de communicatie tussen de hersenen en het darmkanaal, en beïnvloedt op diverse manieren de darmfunctie:

• Darmbewegingen: De nervus vagus stimuleert de spiercontracties in de darmen, die zorgen voor de peristaltiek. Dit is de golfbeweging die voedsel door de darm voortbeweegt.
• Spijsvertering: De nervus vagus stimuleert de afgifte van spijsverteringsenzymen en maagzuur, die nodig zijn voor de vertering van voedsel.
• Ontsteking: De nervus vagus heeft een ontstekingsremmende werking in de darmen. Dit helpt om schadelijke bacteriën en virussen te bestrijden en darmklachten te verminderen.
• Darmflora: De nervus vagus beïnvloedt de samenstelling van de darmflora, die een belangrijke rol speelt in de darmgezondheid.

Emoties zijn uiteraard van grote invloed op hoe we onze realiteit ervaren, ongeacht of we de emoties bewust ervaren of dat ze onbewust aanwezig zijn. Wanneer jij veel onderdrukte woede en angst meedraagt, dan voel je je onveilig, en dit signaal wordt doorgegeven aan de darmen. Er zijn verschillende manieren om de nervus vagus te beïnvloeden en zo de darmfunctie te verbeteren:

• Stressreductie: Door stress te verminderen, bijvoorbeeld door meditatie, yoga of mindfulness, kan de darmfunctie verbeteren.
• Voeding: Een gezonde voeding, met veel vezels en prebiotica, kan de darmflora en de vagale tonus bevorderen.
• Positieve emoties: Geluk, tevredenheid en optimisme kunnen de darmflora en spijsvertering bevorderen. (Bedenk: alleen al de gedachte aan eten kan bijvoorbeeld de maagsappen vrijmaken voordat het voedsel daar komt.)

De invloed van positieve emoties

Sommige studies laten zien dat er een link is tussen het onderdrukken van emoties en het hebben van een minder divers microbioom. Bij mensen met meer positieve emoties zijn bepaalde niet wenselijke bacteriën vaak niet aanwezig in het microbioom. Hoewel de precieze mechanismes nog niet helemaal duidelijk zijn, blijkt wel dat emoties in nauw verband staan met darmgezondheid. Het is verstandig om je emoties niet te onderdrukken en om ook te proberen om positieve emoties te ervaren. Uiteraard hoef je hier niet geforceerd mee om te gaan, want dat werkt niet. Uit onderzoek blijkt dat dankbaarheidsoefeningen, tijd doorbrengen in de natuur, lachen en sociale contacten bijdragen aan jouw positieve emoties.

De rol van serotonine

Ongeveer 95% van de serotonine in ons lichaam wordt geproduceerd in de darmen. Een verlaagde serotoninespiegel kan leiden tot symptomen van angst en depressie, maar ook tot darmklachten zoals obstipatie, diarree en prikkelbare darm syndroom (PDS).

De serotonineproductie in de darmen kan op verschillende manieren worden verbeterd:

• Behandeling van angststoornis:
  • Effectieve behandeling van een angststoornis kan de darmgezondheid verbeteren en de serotonineproductie verhogen.
• Probiotica:
  • Het gebruik van probiotica kan de darmflora herstellen en de serotonineproductie verhogen.
• Vezels:
  • Een vezelrijk dieet bevordert de groei van gezonde darmbacteriën en kan de serotonineproductie verhogen.
• Tryptofaan supplementen:
  • In sommige gevallen kunnen tryptofaan supplementen de serotonineproductie verhogen. Voeding met tryptofaan: kalkoen, ei, zalm, yoghurt, peulvruchten, havermout, banaan, zoete aardappel etc.
  • Tryptofaan is slechts één van de factoren die de serotoninespiegel beïnvloeden. Andere factoren zijn stress, lichaamsbeweging en zonlicht.

Enkele tips

Tot slot nog enkele tips die je verder op weg kunnen helpen in jouw zoektocht naar herstel. Algemene tips blijken vaak erg goed, je hoort ze niet voor niets overal.

• Beweeg regelmatig.
• Beheer en uit emoties: Zoek manieren om emoties te beheersen, zoals het bijhouden van een dagboek, praten met vrienden of familie, of het bezoeken van een therapeut.
• Vergeef jezelf: Wees mild voor jezelf en accepteer dat je emoties er mogen zijn.

Conclusie

Toegegeven: dit is een complex onderwerp en jouw situatie is uniek. Sta allereerst eens stil bij hoe jij je klachten benadert, misschien geeft dat je al inzicht in de oorsprong ervan? Ben je bijvoorbeeld zeer angstig en obsessief bezig met het oplossen van het probleem, en ben je daarin zodanig neurotisch dat je ineffectief wordt? Dan is de aanwezigheid van angstklachten misschien (misschien!) wel een oorzaak van het ontstaan van de klachten.

Het kan geen kwaad dit te laten testen bij bijvoorbeeld je huisarts en daarna een orthomoleculair arts. Als uit studies blijkt dat er weinig mis is met je ontlasting en bloedwaarden, dan zou die angst inderdaad een belangrijke factor kunnen zijn die de klachten in stand houdt. En dat kun je als positief of negatief beschouwen: je weet nu waarin je een bepaalde groei kunt doormaken en het nodigt je uit om goed voor jezelf te zorgen. Ontspannen, bewegen, gezond eten, fijne dingen doen, ze helpen allemaal. Je kunt het ook negatief beschouwen en het gevoel krijgen dat je de fysieke klachten niet kunt oplossen aangezien de oorsprong mentaal en emotioneel is, en daarvoor is niet direct een pilletje of oplossing voorhanden.

Vergeet niet: ieder mens is erbij gebaat te blijven geloven in haar herstel. De darmklachten zijn een signaalfunctie dat er iets aan de hand is, dat je erg angstig bent of dat er een fysieke verstoring is in de darmen. We hopen dat de inzichten uit dit artikel je helpen bij jouw individuele zoektocht.