Een prachtig onderwerp, toch? Creativiteit. Het vermogen om iets nieuws te scheppen – iets nuttigs, moois of bijzonders wat er eerst nog niet was. Dat kan een schilderij, een verhaal of een tekening zijn, maar ook een creatieve oplossing of andere manier van denken of doen.
Het uiten van je creativiteit kan een fijn gevoel geven, omdat je iets nieuws (betekenisvols?) maakt; je brengt schoonheid of vooruitgang in de wereld. Maar ook creatief leven is prettig; je voelt dan dat er ontzettend veel mogelijk is op deze wereld en in jouw leven, meer dan je ooit voor mogelijk had gehouden.
Wanneer je last hebt van stress, neemt je creativiteit af. Op zo’n moment is het belangrijk te kiezen voor rust en ontspanning. Daarna kun je creativiteit inzetten om blijvend te herstellen van chronische stress. In dit stuk zal ik je uitleggen hoe ik dat voor me zie.
Wat is creativiteit
Creativiteit is ons ‘scheppend vermogen’. Het kenmerkt zich door nieuwe manieren van kijken, het niet denken in ‘goed’, ‘fout’ of praktisch nut, vrij associëren en… you name it. Ergens las ik dat creativiteit bestaat uit 7 aspecten:
- Nieuwsgierig;
- Vindingrijk;
- Volhardend;
- Anders durven zijn;
- Interacterend met anderen;
- Output gericht;
- Trots op je werk.
Vooral het ‘anders durven zijn’ is in dit blog belangrijk; durf jij het anders te doen, ongeacht de mening van anderen? Durf je te kiezen voor wat voor jou het beste is? Als je je geest opent voor álle mogelijkheden, ongeacht de mening van anderen, dan kun je creatief leven.
Creativiteit ontwikkelen
Laten we ons eerst afvragen: waarom zouden we ons creatief vermogen willen ontwikkelen? Het blijkt dat creatieve mensen meer ontspannen en positiever zijn. Ga maar na: wanneer je weet dat er altijd wel nieuwe mogelijkheden of wegen beschikbaar zijn, voel je je veiliger.
Creatief zijn vraagt in de eerste plaats om loslaten; het loslaten van je vooroordelen, angsten en verwachtingen. Nu zien we meteen waarom creativiteit voor veel mensen een uitdaging is! Elk kind is creatief, alleen leren we dat gaandeweg af, op school en daarna. We ontwikkelen een zelfbeeld, een bepaald niveau van eigenwaarde en een set aan overtuigingen. Bovendien zijn onze hersenen lui: ze volgen graag de gebaande paden. Met loslaten bedoel ik dat het er mag zijn, maar dat je je niet meer laat domineren door wat je denkt of voelt. Ondanks je angst volg je je creatieve impulsen.
Een voor de hand liggende plek waar je je creativiteit opnieuw kunt aanspreken, is in de kunsten. Daar wordt steeds gecreëerd. De uitdaging is dan het onder ogen komen van je vooroordelen, angsten en verwachtingen. Durf jij tóch een schilderij te maken – ook al denk je dat je het niet kunt en dat mensen je zullen uitlachen? Kun je je ongemak er laten zijn en tóch creatief zijn?
Creativiteit inzetten bij stressklachten
Wanneer je je rustig voelt, ben je creatiever. Wanneer je last hebt van chronische stress of burn-out, ontstaat er juist een krampachtige tunnelvisie van zorgen maken en piekeren. Na een periode van rust en ontspanning ontstaat er als het goed is weer wat ruimte, en dan kun je je creativiteit aan gaan spreken.
Hierboven las je dat creativiteit gaat over het loslaten van vaste denkpatronen, wat je kunt oefenen in de kunsten. Maar ook buiten de kunsten kun je creatief leven, oftewel tot nieuwe oplossingen komen. Je kent vast de quote: ‘Insanity is doing the same thing over and over again and expecting different results’. Door je creatief te verhouden tot je problemen, kun je nieuwe resultaten boeken. Aangezien je een burn-out terugval wilt voorkomen, is het erg waardevol om dit te verkennen. Hoe kun jij het anders gaan doen?
Tip 1: zoek een nieuwe omgeving op
Een totaal vreemde omgeving prikkelt jou op een positieve manier. Je ziet dingen die je voorheen nog niet kende en je ontdekt nieuwe kanten van jezelf. Kun je hier inspiratie uit putten voor je eigen leven? Ga bijvoorbeeld een keer in je eentje uit eten… ongemakkelijk, leerzaam? Slaap een keer op het dak, reis af naar Keulen, bezoek een fitness-beurs…
Tip 2: durf je ongemakkelijk te voelen
Vanuit perfectionisme en angst voor de mening van anderen kunnen we nieuw gedrag gaan vermijden. Want was als het afgewezen wordt? Wat als ik afgewezen word? Besef dat vaste patronen ons veilig maar ook klein houden. Durf dus iets nieuws te creëren – en benader jezelf tijdens dit proces met zelfcompassie. Maak de stem van de innerlijke vriend bewust luider dan die van de innerlijke criticus. Geef jezelf dus complimentjes en vraag jezelf door te zetten.
Een voorbeeld. Stel dat je gewend bent om elke avond een paar uur tv te kijken. Kies eens voor een alternatief: ga een boek lezen bij kaarslicht. Misschien voelt dit ongemakkelijk, maar vertrouw erop dat nieuw gedrag de weg vrijmaakt voor groei. Misschien zorgt deze nieuwe avondbesteding wel voor veel ontspanning en een goede nachtrust.
Tip 3: vraag het aan je innerlijke kind
Kun je proberen contact te maken met het kind dat je vroeger was? En dan vooral het speelse deel? Wat zegt dit kind over jouw situatie nu? Welk advies krijg je? Laat het kind maar eens vrijuit tegen jou praten, vol moed en enthousiasme. Waarschijnlijk krijg je ideeën waar je als volwassene nog niet aan had gedacht. Het kind zegt bijvoorbeeld: maak weer eens een tekening van een auto, dat vond je leuk! Of: ga weer verhalen schrijven en gebruik je dromen als inspiratie. Of: plan weer wat vaker voetbalmiddagen in met vrienden, dat deed je toen ook zo graag. En door naar dit advies te luisteren, voel je wellicht veel minder stress.
Tip 4: vraag hulp aan je helden
Wie bewonder jij, levend of dood? Print plaatjes van deze mensen uit en vraag ze om advies. Wat zouden zij doen in jouw situatie? Misschien zouden ze zich wat minder druk maken; meer mediteren; meer genieten van muziek; of meer creatief schrijven?
De grap is dat we allerlei goede ideeën blijken te hebben, maar dat ons brein te lui is om ze te delen. De gewoonte regeert. Bovenstaande tips helpen je om het anders te doen, zodat je ook andere resultaten kunt verwachten.
Conclusie
Creativiteit spreekt mensen aan omdat het een magisch element heeft. We maken iets wat er eerst nog niet was, op basis van een niet te definiëren en niet te controleren inspiratie. Overtuigingen weerhouden mensen van het benutten van nieuwe mogelijkheden, die er altijd zijn. Geloof jij dit ook? Ga je creativiteit dan eens herontdekken in de kunsten. Wat je ook maakt, het is een goede stap!
Kijk vervolgens hoe je je creativiteit in kunt zetten in je dagelijks leven, vooral wanneer je last hebt van stress. Stel jezelf vreemde vragen, zoals ‘wat als dit helemaal geen probleem was?’, ‘wat als ik exact het tegenovergestelde zou doen?’, ‘wat is de gekste oplossing die ik kan bedenken?’ of ‘hoe ziet mijn dag eruit als deze problemen geen issue meer zijn?’. Laat je innerlijk kind of je helden deze vragen ook beantwoorden. Zo maak je werkelijk ruimte voor nieuwe wegen, nieuwe mogelijkheden en een ‘nieuw leven’.
