Zorgzaam zijn is een mooie karaktereigenschap; je wilt graag zorgen voor anderen zodat de ander zich op zijn gemak voelt. Je hebt aandacht voor anderen, je bent betrokken en oprecht geïnteresseerd in wat er leeft bij anderen. Zorgzaamheid is mooi en kan je erg sieren. Tegelijkertijd kan het ook een valkuil zijn. Het kan namelijk gebeuren dat je zo met anderen bezig bent, dat je daardoor jezelf vergeet. Je rent jezelf voorbij om anderen op hun gemak te laten voelen, dit kan ervoor zorgen dat je stress ervaart, of op lange termijn zelfs een burn-out krijgt. Wanneer je zorgzaam bent is het dus wel belangrijk dat je hier balans in kunt vinden. Dat je niet enkel voor anderen zorgt, maar ondertussen ook nog voor jezelf. In dit blog hebben we het over de betekenis van zorgzaam zijn, leggen we uit hoe je zorgzaamheid kunt toepassen in je werk of bijbaan, en delen we 3 stappen om zorgzaamheid goed in te zetten.
Zorgzaam betekenis
Wat is de betekenis van zorgzaam zijn? Zoals het woord al zegt, gaat het om zorgen en in dit geval specifiek het zorgen voor anderen. Wanneer je zorgzaam bent, houd je veel rekening met anderen en wil je er alles aan doen dat de ander zich goed voelt. Je hebt aandacht voor anderen, je bent betrokken, je biedt hulp aan en je luistert naar wat de ander nodig heeft. Zorgzaamheid zit vaak in iemands karakter.
Het zorgen voor anderen kan opgesplitst worden in 3 onderdelen:
- Fysieke zorg: de betekenis van deze vorm van zorgzaam zijn komt neer op het verzorgen van anderen op lichamelijk gebied. Dus bijvoorbeeld een mantelzorger die een familielid helpt met douchen en aankleden, of ondersteuning biedt bij eten en drinken.
- Mentale zorg: wanneer je mentale zorg biedt, ben je bezig met de geestelijke gezondheid van anderen. Je bent iemand die luistert naar andermans verhalen. Iemand waar mensen altijd bij terecht kunnen als ze niet lekker in hun vel zitten.
- Praktische zorg: deze vorm van zorgen is misschien minder voor de hand liggend. De betekenis van zorgzaam zijn op praktisch gebied is dus dat je bijvoorbeeld iemand helpt met het huis op orde te houden of het onderhouden van de tuin.
Hoewel het dus onderverdeeld kan worden komt het altijd op hetzelfde neer: je wilt zorg bieden voor een ander om de ander vooruit te helpen.
Stress omdat je te zorgzaam bent
Hoewel zorgzaamheid een mooie eigenschap is, heeft het ook een keerzijde. Het kan namelijk een valkuil zijn om te veel aan anderen te denken, en te weinig aan jezelf. Daarbij kan het zorgen voor een groot verantwoordingsgevoel en kan het voelen als een verplichting om anderen gerust te stellen of op hun gemak te laten voelen. Hierdoor kan het zijn dat je over je eigen grenzen heengaat. Dit is niet erg als het één keer gebeurt, maar wanneer dit een gewoonte wordt, is de kans groot dat je stress gaat ervaren omdat je jezelf overvraagt.
Het is dus prima om zorgzaam te zijn, maar vergeet niet om óók zorgzaam te zijn voor jezelf. Want onthoud: alleen als jij goed in je vel zit en voldoende energie hebt, kun je goed zorgen voor anderen. Blijf dus altijd goed voor jezelf zorgen en zet jezelf op de eerste plaats.
Zorgzame bijbaan of baan
Wanneer je zorgzaamheid graag ook inzet in je werk, is een zorgzame bijbaan of baan in de zorg wellicht helemaal jouw ding. Wanneer je werkt met mensen (ouderen, mensen met een beperking, kinderen) is zorgzaamheid altijd iets wat toegepast kan worden. Echter zul je dus wel sterk in je schoenen moeten staan voor dit werk om jezelf niet te overvragen. Een zorgzame bijbaan of fulltimebaan klinkt dan wel erg mooi, maar houd er wel rekening mee dat je altijd in dienst van anderen werkt. Het is toch net wat anders dan zorgen voor een goede vriend(in) of een familielid die je een aantal keer per week ziet. Ook is het werk in de zorg vaak in groepen en ben je als begeleider verantwoordelijk voor iedereen in de groep. Je zult keuzes moeten maken wanneer 3 mensen bijvoorbeeld behoefte hebben aan zorg; wie help je als eerst?
Als zorgzaam type kan dit uiteindelijk erg zwaar zijn. Je hebt een groot hart en wil iedereen helpen, maar in veel gevallen is dit in de huidige vorm in veel zorginstellingen niet haalbaar. Wanneer je op zoek bent naar een zorgzame bijbaan is het dus belangrijk om vooraf goede research te doen, om te onderzoeken wat bij jou past.
Eén op één begeleiding kan bijvoorbeeld prettiger zijn dan de verantwoording hebben over een hele groep. Via De Nationale Hulpgids kun je eenvoudig een profiel aanmaken als je op zoek bent naar een zorgzame bijbaan.
Zorgzaamheid goed inzetten in 3 stappen
Onderstaande stappen helpen je om zorgzaamheid op een goede manier in te zetten zodat je jezelf niet overbelast.
1. Blijf altijd heel dicht bij jezelf
Het is heel mooi om iemand te zijn die altijd wil zorgen voor anderen. Maar let goed op jezelf. Te fanatiek zijn kan ervoor zorgen dat je jezelf hard voorbij rent en jezelf overvraagt. Met als gevolg dat je stress gaat ervaren. Blijf dus altijd dicht bij jezelf, durf soms ook een stapje terug te doen en wees lief voor jezelf. Bekijk je netwerk eens: is er iemand anders die af en toe jouw zorgzaamheid voor dat ene familielid over kan nemen? Die een boodschap kan doen voor je vader of moeder, of een praatje gaat maken met die vrouw in het dorp die altijd alleen is? Je hoeft het niet alleen te doen!
2. Weet dat je anderen alleen kunt helpen als het goed met jou gaat
Altijd maar anderen willen helpen – ongeacht hoe het met jou gaat – gaat niet alleen ten koste van je eigen gezondheid, de ander heeft ook nog eens weinig aan je. Dat klinkt heel hard, maar je kunt een ander niet helpen wanneer je met jezelf in de knoop zit. Open je hart niet alleen voor anderen, maar ook voor jezelf. Zet jezelf áltijd op de eerste plaats en blijf voor jezelf herhalen dat je anderen alleen kunt helpen, als jij goed in je vel zit en voldoende energie hebt. Je hebt er meer aan om ‘nee’ te leren zeggen, dan om uiteindelijk lange tijd niet meer te kunnen zorgen omdat je nergens meer toe in staat bent.
3. Probeer andermans zorgen bij de ander te laten
Wanneer je een zorgzaam type bent heb je waarschijnlijk ook veel inlevingsvermogen. De kans is groot dat andermans zorgen ook jouw zorgen worden. Het is belangrijk om te leren dat je andermans zorgen bij de ander mag laten. Het is heel goed om ondersteuning te bieden en om mee te leven, maar voorkom dat je mee gaat lijden. Hier heeft de ander niets aan en jijzelf ook niet. Het kan moeilijk zijn om een ander te zien worstelen, maar onthoud dat dat het proces is van de ander en dat jij er enkel bent om ondersteuning te bieden. Moeilijk, maar zo belangrijk.
Conclusie: Zorgzaam zijn zonder stress
Zorgzaamheid is iets moois, ongetwijfeld. Maar het heeft ook een valkuil, namelijk dat je de ander altijd boven jezelf verkiest en je jezelf uit het oog verliest. Dit kan ervoor zorgen dat je stress gaat ervaren en uiteindelijk zelfs in een burn-out belandt. Bewaak dus goed je grenzen en zeg af en toe ‘nee’ als het voor jou niet haalbaar is. Want hoe mooi het ook is dat je wilt zorgen voor anderen; vergeet jezelf niet.
Heb jij hier moeite mee? Of merk je dat je stress ervaart of een burn-out hebt doordat je altijd aan het zorgen bent voor anderen? Neem dan vrijblijvend contact met ons op voor een kennismakingsgesprek. Er is altijd een burn-out coach in de buurt om met jou aan de slag te gaan.
