Zelfreflectie kan voor veel mensen het startpunt betekenen richting een fijner leven. Wie last heeft gehad van ernstige stress of een burn-out kent hiervan de waarde. Je hoeft het echter niet zo ver te laten komen om van zelfreflectie gebruik te kunnen maken. Sterker nog: het is altijd aan te raden. Iedereen kan dit gebruiken om zich beter te voelen en zichzelf te verbeteren. Iedereen kan het ook toepassen, want het is helemaal niet moeilijk. Het enige wat je nodig hebt is tijd en de overtuiging dat het je ook wat kan brengen. Heb jij nog nooit eerder aan zelfreflectie gedaan? Dan is nu een perfect moment om hiermee te beginnen. Lees vooral verder.
Inhoudsopgave van dit artikel over zelfreflectie
- Wat is zelfreflectie?
- Hoe kun je zelfreflectie toepassen?
- De vragen die jij jezelf kunt stellen
- Zelfreflectie tegen stress
Wat is zelfreflectie?
Voor wie nog niet bekend is met zelfreflectie of introspectie, is dit misschien een beetje een zweverige term. Dat is ontzettend jammer, want het is allesbehalve zweverig. Het is juist eenvoudig toepasbaar en zeer concreet. Het is namelijk niets meer of minder dan de tijd nemen om goed terug te kijken op je eigen denken en handelen. Heel veel dingen die wij in ons leven doen, doen wij op de automatische piloot. We handelen op basis van routine, parate kennis of eerdere ervaringen. Dit betekent dat we vaak van tevoren stil staan bij veel situaties. We denken er over na en komen tot een weloverwogen besluit. Dat is prima. Maar wat doen we wanneer het moment voorbij is? Exact: we laten het moment vaak voorbij gaan en gaan door naar het volgende moment. Een gemiste kans, als je het mij vraagt.
Hoe kun je zelfreflectie toepassen?
Ik schreef het al in de inleiding: zelfreflectie is absoluut niet moeilijk om toe te passen. Je moet echter wel bereid zijn om hier de benodigde tijd in te investeren. Veranderbereidheid gaat je helpen. Dit is zeker geen tijd die je verspilt, want je krijgt er een hoop voor terug. Maar daarover dadelijk meer. Je kunt het beste vaste momenten pakken voor zelfreflectie. Op die manier weet je zeker dat je het de benodigde tijd en aandacht geeft. Kies voor een rustig moment. Pas zelfreflectie vooral niet toe direct na een gebeurtenis waarop je wilt reflecteren. Zeker niet wanneer het je emotioneel heeft geraakt. De kans is te groot dat je niet objectief kunt reflecteren, maar dat jij je nog te veel laat leiden door emoties.
Het is echter ook niet verstandig om te lang te wachten met het toepassen van zelfreflectie. Je wilt dat gebeurtenissen en handelingen nog vers in het geheugen liggen. ‘s Avonds voor het slapengaan is een uitstekend moment om te reflecteren op je dag, de dingen die je hebt gedaan en de beslissingen die je hebt genomen. Je hebt dan alle tijd en bent – als het goed is – rustig. Zo niet, dan is het een goed idee om zelfreflectie toe te passen in combinatie met ontspanningsoefeningen. Neem wel bewust de tijd om dit te doen. Ga niet als je om 23:00 uur naar bed wilt om 22:55 nog even snel proberen te reflecteren. Trek hier gewoon een half uur voor uit.
De vragen die jij jezelf kunt stellen
Er is geen goed of fout bij het toepassen van zelfreflectie. Het zijn jouw gedachten over jouw handelen. Zolang je het einddoel in gedachten houdt, is de route hier naartoe niet zo heel erg belangrijk. Zelfreflectie pas je toe om een oordeel te vellen over je eigen beslissingen en handelingen. Het is goed om dit enigszins objectief te doen. Hiermee bedoel ik: beoordeel, maar veroordeel jezelf niet. Mensen hebben vaak de neiging om zelfreflectie een negatieve lading te geven. Dat is hartstikke zonde en bovendien niet nodig. Je doet het immers om ervan te leren en jezelf te verbeteren. Dat bereik je niet door jezelf neer te halen.
Natuurlijk mag je oordelen over je eigen handelen en daarbij streng zijn. Heb je naar jouw mening niet goed gehandeld, erken dat dan ook. Probeer er vervolgens geen waarde-oordeel of conclusie aan te verbinden, maar probeer een manier te zoeken om het de volgende keer beter te doen. Om je op weg te helpen met zelfreflectie, geef ik je graag enkele vragen mee die jij jezelf kunt stellen.
- Wat is er gebeurd?
- Ging het goed?
- Waarom ging dit goed?
- Wat ging er niet goed?
- Waarom ging dit niet goed?
- Hoe handelde jij?
- Waarom koos je ervoor om zo te handelen?
- Hoe had je anders kunnen handelen?
- Welk resultaat had een andere aanpak gehad?
- Hoe ga je dit de volgende keer aanpakken?
Let er met name op dat je dus ook voor jezelf benoemt wat er wél goed ging.
Zelfreflectie tegen stress
Zelfreflectie is ook een methode die ik aanraad bij stress. Het kan namelijk helpen om te achterhalen waarom je stress ervaart. Voel je vrij om jezelf meer vragen te stellen dan de bovenstaande. Vraag je bijvoorbeeld af hoe jij je voelde in een situatie en waarom je last had van bepaalde gevoelens. Door bewust stil te staan bij de juiste vragen, kun je antwoorden vinden die je anders misschien niet zou vinden. Kenmerkend van stress is dat je er tegen blijft vechten. Maar neem je wel eens de tijd om goed te reflecteren waarom je stress ervaart? Herken je bepaalde situaties of gebeurtenissen die dit triggeren? Heb je hier misschien zelf invloed op, doordat je bijvoorbeeld een negatieve affirmatie maakt en zo in een self fulfilling prophecy belandt?
Wanneer je zelfreflectie goed toepast, zul je vaak merken dat stress voor een groot gedeelte terug te dringen en te verhelpen is. Maak je echter geen zorgen als dit niet lukt. Ook zelfreflectie biedt geen garanties. Het is echter wel een belangrijk onderdeel van de aanpak van stress. Onze coaches passen het ook toe tijdens wandelcoaching. Natuurlijk is het dan geen zelfreflectie vanuit hun kant, maar helpt de coach jou beter te reflecteren. Dit kan ervoor zorgen dat je tot nieuwe inzichten komt. Inzichten waarmee je nieuwe stappen kunt zetten richting herstel. Wil je dit niet alleen doen, maar heb je hulp nodig van een professional? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvend intakegesprek met een coach bij jou in de buurt en zorg er samen voor dat je jouw stress overwint.
