Zelfopgelegde stress is een vorm van stress die niet zozeer door uiterlijke omstandigheden veroorzaakt wordt, maar door jezelf. Er zijn omstandigheden die voor iedereen stressvol zijn: een verhuizing, het overlijden van een dierbare, een belangrijk examen… Het is in dit soort gevallen dus niet meer dan logisch dat iemand stress ervaart. Bij zelfopgelegde stress kan het voor een buitenstaander verwarrend zijn. Die snapt namelijk niet waarom iemand stress heeft.
Zelfopgelegde stress komt vaak voor bij mensen die perfectionistisch zijn. Zij leggen de lat voor zichzelf (soms onhaalbaar) hoog. Doordat ze zoveel moeten van zichzelf creëren ze stress. Het maakt voor ons systeem niet uit of er een daadwerkelijke stressfactor buiten onszelf aanwezig is of niet. Als wij van ons perfectionistische zelf aan allerlei voorwaarden moeten voldoen, of dat we onze agenda helemaal volplannen om maar zoveel mogelijk gedaan te krijgen, dan ervaren we stress. Je lichaam maakt dan stresshormonen als cortisol en adrenaline aan.
Hartstikke handig als er een tijger tegenover je staat. Je kunt je dan snel uit de voeten maken of het beest te lijf gaan. Maar het is niet zo handig als je constant op je tenen loopt en achter de feiten aanholt. Als je te veel gedaan wilt krijgen in te korte tijd. Dit heet chronische stress en dat is echt funest voor je lichaam. Zo lijdt je immuunsysteem eronder, maar ook bijvoorbeeld je hart en vaten en het komt een gezonde slaap meestal niet ten goede.
Heb jij last van zelfopgelegde stress? Je kunt jezelf allereerst afvragen of de verwachtingen die je van jezelf hebt realistisch zijn. Ben je een alleenstaande moeder met financiële zorgen, hoe reëel is het dan dat je naast het moederschap en je intensieve baan óók nog het huishouden pico bello in orde hebt? Of dat je promotie moet maken op het werk, met veel extra verantwoordelijkheden? Hoe reëel is het dan dat je je broer elk weekend helpt met klussen in zijn nieuwe woning, of dat je vrijwilliger bent op de school van je dochter? Niemand zegt dat deze dingen niet goed of belangrijk zijn. Maar als je van jezelf vindt dat je ze allemaal moet doen, dat je alle ballen in de lucht moet houden, dan creëer je veel zelfopgelegde stress.
Iedere situatie is uniek. Daarbij heeft ieder mens een andere draagkracht en draaglast. Hoeveel kan je aan? Dat is je draagkracht. Hoeveel ligt er op je bordje? Dat is je draaglast. Als die twee in balans zijn – en liever nog heb je meer draagkracht dan draaglast – dan is er niets aan de hand. Maar als je draaglast groter wordt dan jouw draagkracht, dan kan je het allemaal niet meer aan. Waar je die draaglast zelf creëert spreken we van zelfopgelegde stress. Ook als je dénkt dat je van alles moet doen om aan de verwachtingen van anderen te voldoen spreken we over zelfopgelegde stress.
Want ten eerste kan je je afvragen of die ander werkelijk die verwachtingen van jou heeft, of dat ze alleen in je eigen hoofd leven. Ten tweede is het maar de vraag wat je met die verwachtingen van de ander moet. Je hoéft niet te voldoen aan de verwachtingen van anderen. Voor mensen die geneigd zijn please-gedrag te vertonen kan het aanvoelen alsof ze geen keuze hebben. Ze hebben moeite met nee zeggen en proberen iedereen tevreden te houden, vaak ten koste van zichzelf. Dit gedrag is uiteraard niet lang houdbaar. Op een gegeven moment loop je tegen je eigen grenzen aan: een burn-out of andere ziekte kan dan het gevolg zijn.
Het is beter om te voorkomen dan te genezen. Kijk daarom eens eerlijk bij jezelf in de spiegel. Welke zelfopgelegde stress kan jij verminderen of zelfs helemaal tegengaan? Wat is daarvoor nodig? Soms kan het betekenen dat je mensen teleur moet stellen. Ze verwachten dat jij het wel regelt of een bepaalde taak op je neemt. Maar niemand heeft er wat aan als jij jezelf voorbij rent en uiteindelijk uitvalt. Dus zorg dat je zelfopgelegde stress in de kiem smoort.
Sta hier ook eens bij stil: het zijn niet de feiten, maar je kijk op de feiten die een probleem veroorzaken. Het kan bijvoorbeeld regenen. Dit is een feit, een gegeven. Wat jij daarvan vindt beïnvloedt hoe je je erover voelt. Je kunt balen en chagrijnig worden. Het wordt een ‘probleem’ dat je door de regen op de fiets moet, omdat je weerstand voelt. Je kunt ook denken: wat fijn dat de natuur gevoed wordt. Je kunt dankbaar zijn dat je de mogelijkheid hebt om regendruppels op je huid te kunnen voelen. In het eerste voorbeeld creëer je zelfopgelegde stress. In het tweede voorbeeld niet. Het is dus zeker een zaak van welke mindset je hebt.
Nu is regen een simpel voorbeeld, maar het principe gaat op voor allerhande situaties, zowel op het werk als privé. Kijk eens of jij snel een oordeel hebt en of je daar zelf negatief door wordt beïnvloed. Zo ja, dan kan het behulpzaam zijn om je gedachten eens onder de loep te nemen en te kijken of je ze om kunt draaien. Er is zelfs een beweging opgericht die uitgaat van het positieve inzien van elke situatie. Dit heet omdenken. Er zijn theatershows, trainingen, scheurkalenders en podcasts die allen het belang van een andere blik laten zien. Het is dus vrij simpel, maar kan wat oefening vragen. Vaak zijn we namelijk een beetje vastgeroest in ons denken. Juist daarom is omdenken ook zo populair geworden. De quotes en inzichten zijn vaak lachwekkend, juist omdát ze zo simpel zijn. ‘Waarom had ik dat niet zelf bedacht?’ Je moet er maar opkomen!
Lukt het je niet om je zelfopgelegde stress de baas te worden? Je staat er niet alleen voor! Je kunt altijd vrijblijvend contact met ons opnemen om eens te kijken wat onze coaches voor je kunnen betekenen. We gaan de natuur in tijdens de coaching: de uitgelezen plek om te relativeren en de dingen vanuit een ander perspectief te bezien.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
085 - 5363606