Veel mensen met stress of een burn-out hebben last van insomnia. Maar wat is insomnia eigenlijk? Het is niets minder dan het engelse woord voor slapeloosheid. Toch wordt het ook in Nederland regelmatig gebruikt om slapeloosheid aan te duiden. We geven graag meer uitleg over dit probleem. Wat zijn de kenmerken? Wat is de oorzaak van insomnia? En wat kun je doen om er vanaf te komen? Lees verder voor de antwoorden.
Inhoudsopgave bij dit artikel over insomnia
- Wat is insomnia?
- Wat zijn de kenmerken van insomnia?
- Twee varianten van slapeloosheid
- Wat is de oorzaak van insomnia?
- 5 tips om insomnia te verminderen
- Hulp om van insomnia af te komen
Wat is insomnia? Niet kunnen slapen
Wat is insomnia? Hier gaan we graag dieper op in. Insomnia betekent slapeloosheid en letterlijk vertaald betekent het ‘geen slaap’. Het is dus niet kunnen slapen. Maar iedereen zal begrijpen dat er nog geen sprake is van insomnia wanneer je één nacht hebt wakker gelegen.
Wanneer je één nacht niet in slaap kunt komen of ‘s nachts wakker ligt en niet verder kunt slapen is er nog niet zo veel aan de hand. Er wordt gesproken van insomnia wanneer slapeloosheid aan blijft houden en je dagelijks functioneren wordt belemmerd door de slechte nachtrust.
Een concreet antwoord op de vraag ‘wat is insomnia?’ is dus: aanhoudende slapeloosheid waardoor het dagelijks functioneren wordt beperkt.
Wat zijn de kenmerken van insomnia?
De kenmerken van slapeloosheid kunnen per persoon verschillend zijn. Het is ook niet zo dat je per se last moet hebben van alle punten. Echter kunnen ze wel allemaal voorkomen. De meest voorkomende kenmerken van insomnia zijn:
- Je ligt lang wakker voordat je in slaap valt
- ‘s Nachts wordt je regelmatig wakker waarna je moeilijk in slaap kunt komen
- ‘s Ochtends ben je al vroeg wakker en verder slapen lukt niet meer
Daarnaast brengt dit natuurlijk ook gevolgen met zich mee, zoals:
- Je bent erg moe als je wakker wordt
- Overdag heb je de behoefte om te slapen
- Je bent prikkelbaar, hebt een kort lontje
- Problemen met concentratie en geheugen
- Sneller emotioneel
- Je bent er niet helemaal bij
- Weinig energie
- Pijnklachten (je lichaam kan niet goed herstellen ‘s nachts als je nauwelijks slaapt)
- Toename van stress
Een goede nachtrust is van groot belang om je energie optimaal te houden en je lichaam tot rust te laten komen. In de nacht zijn er allerlei lichaamsprocessen actief zodat het lichaam kan herstellen en jij de ochtend daarna vol energie weer wakker wordt. Als je slecht slaapt kan dit dus veel gevolgen hebben op je gemoedstoestand en gezondheid. Bovenstaande gevolgen zijn dus niet heel vreemd, al zijn ze wel erg belemmerend.
Twee varianten van slapeloosheid
Er zijn twee varianten van insomnia, namelijk:
- Acute insomnia: dit wordt veroorzaakt door een plotselinge verandering in je leven, zoals een nieuwe woning, het hebben van een jetlag, een scheiding, werkstress of het overlijden van een dierbare. Dit houdt vaak een paar dagen of maximaal een paar weken aan.
- Chronische insomnia: als slapeloosheid langer duurt dan een maand en je hebt gemiddeld 3 nachten per week (of zelfs meer) last van slapeloosheid, wordt het chronisch genoemd. Vaak wordt dit veroorzaakt door langdurig gebruik van medicatie, chronische stress, de overgang of lichamelijke aandoeningen.
Wat is de oorzaak van insomnia?
Insomnia kan verschillende oorzaken hebben. In de meeste gevallen is insomnia een gevolg van iets anders wat speelt in je leven. Oorzaken kunnen zijn:
- Psychische problemen zoals depressie, angststoornis, PTSS, paniekaanvallen, stress of burn-out
- Lichamelijke klachten of ziektes zoals chronische pijn, het restless legs syndrome, artrose of parkinson
- De overgang
- Gebruik van medicijnen
- Ouderdom
- Slaapapneu
- Jetlag
Slapeloosheid door stress
Hoewel er verschillende oorzaken van insomnia zijn willen we dieper ingaan op slapeloosheid door stress of burn-out.
Je herkent het vast wel: je ervaart veel stress en in bed lig je met open ogen naar je plafond te staren. Ondertussen lig je te piekeren, bedenk je allerlei doemscenario’s en maak je je ook nog eens druk om het feit dat je niet kunt slapen maar morgenvroeg wel weer op tijd op moet.
Stress zorgt ervoor dat je lichaam aan komt te staan. Bij chronische stress of een burn-out is dit vrijwel continu het geval waardoor je lichaam altijd in een staat is om te vechten of te vluchten. Dit zorgt ervoor dat je cortisol niveau hoog blijft waardoor je alert blijft en moeilijk in slaap komt. Slecht slapen door stress komt vaak voor.
5 Tips om insomnia te verminderen
Wil je ‘s avonds weer lekker kunnen slapen en dan ook nog de hele nacht door? Onderstaande tips kunnen je daarbij helpen.
1. Verminder stress
Het klinkt voor de hand liggend en dat is het ook. Wil je slecht slapen door stress aanpakken, dan zul je moeten beginnen bij de daadwerkelijke oorzaak. Stress verminderen helpt je om van slapeloosheid af te komen. Doordat je gaat werken aan je burn-out herstel of leert omgaan met stress zal ook je cortisolniveau weer meer in balans komen en is je hoofd minder vol wanneer je gaat slapen waardoor je ook sneller in slaap valt. Een burn-out coach kan je hierbij helpen.
2. Schrijf alles op voordat je naar bed gaat
Een dagboek bijhouden of regelmatig je gevoel van je afschrijven is helemaal niet zo’n gek idee. Door aan het eind van de dag alles op te schrijven kun je wat er speelt beter verwerken. Daarnaast zet je het letterlijk uit je hoofd waardoor je meer rust zult ervaren. Op papier ziet alles er ook nog eens overzichtelijker uit dan wanneer het enkel in je hoofd zit.
Neem dus iedere avond een moment, bijvoorbeeld na het eten, om je dag te evalueren en alles van je af te schrijven. Regelmatig schrijven kan je veel rust, inzicht en overzicht bieden.
3. Balans tussen inspanning en ontspanning
Het is belangrijk om actief te zijn en voldoende te bewegen. Houd er alleen wel rekening mee dat je je in de avond voornamelijk richt op ontspanning. Hoe meer ontspannen je bent, hoe beter je kunt slapen. In de avond sporten, studeren, werken of gamen kun je dus beter laten. Ga in plaats daarvan een boek lezen, mediteren, tekenen, yoga beoefenen of luister een podcast zodat je ook lekker rustig naar bed kunt.
4. Houd een vast ritme aan
Insomnia kan ervoor zorgen dat je ook steeds later naar bed gaat of ‘s morgens juist langer blijft liggen. Echter raakt je slaapritme hierdoor helemaal in de war. Verstandiger is het om een vaste tijd aan te houden wanneer je naar bed gaat en wanneer je opstaat. Ga hier ook consequent mee om zodat je lichaam eraan kan wennen.
5. Ga even uit bed als je na 30 minuten nog niet slaapt
Blijven woelen en draaien in bed maakt het niet beter als je kampt met slapeloosheid. Lig je al 30 minuten in bed en slaap je nog niet? Ga heel even naar beneden, drink een kop kamille thee, lees een hoofdstuk uit je boek en ga daarna weer naar bed. Gebruik deze tijd niet om je social media te checken of iets op TV te kijken, want dat blauwe licht kan er juist voor zorgen dat je je meer wakker gaat voelen.
Hulp om van insomnia af te komen
Niet kunnen slapen heeft vaak ernstige gevolgen. Een structureel slaapgebrek zorgt bijna altijd voor fysieke en mentale klachten. Het is daarom belangrijk om hulp te zoeken. Wanneer het gaat om niet kunnen slapen door stress of burn-out, betreft het een vorm van insomnia waar onze coaches je mee kunnen helpen.
Herken je jezelf in de tekst maar twijfel je of de slapeloosheid die je ervaart veroorzaakt wordt door stress of een burn-out? Doe dan onze gratis burn-out test. Dit geeft je inzicht en duidelijkheid over jouw situatie wat erg verhelderend kan zijn. Blijkt nou dat slapeloosheid inderdaad veroorzaakt wordt door stress of een burn-out? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvende kennismaking, we helpen je graag verder naar een vrijer, rustiger en leuker leven.
