EMDR is een relatief nieuwe behandelmethode met bemoedigende resultaten. EMDR therapie is gericht op het verwerken van herinneringen. Door het gedeelte van je hersenen dat herinneringen verwerkt te overbelasten kan de angst die bij deze herinneringen hoort vervagen. EMDR wordt vooral bij traumatische gebeurtenissen toegepast. Lees hier wat het precies is en hoe het werkt.
Wat is EMDR?
EMDR ofwel “Eye Movement Desensitization and Reprocessing” is een therapie voor mensen die last blijven houden van de gevolgen van een schokkende ervaring, zoals een verkeersongeluk, een overval, (seksueel) misbruik, geweld, of een beet van een hond. EMDR werd meer dan 25 jaar geleden voor het eerst beschreven door de Amerikaans psychologe Francine Shapiro. In de jaren daarna werd deze procedure verder uitgewerkt en ontwikkeld tot een volwaardige en effectieve therapeutische methode.
Er is veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van EMDR. Uit de resultaten blijkt dat cliënten vaak goed op EMDR reageren. EMDR is een kortdurende geprotocolleerde therapievorm. Als het gaat om een trauma na een éénmalige ingrijpende gebeurtenis, dan zijn mensen vaak al na enkele sessies in staat om hun dagelijkse bezigheden weer op te pakken. Bij mensen die langdurig trauma hebben meegemaakt en bij complexere problematiek duurt de behandeling langer.
Wanneer gebruikt men EMDR therapie?
Vaak gebruikt men EMDR therapie voor het verwerken van herinneringen aan de schokkende gebeurtenis die zich blijven opdringen, waaronder angstwekkende beelden (herbelevingen, flashbacks) en nachtmerries. Andere klachten die vaak voorkomen zijn schrik- en vermijdingsreacties. Men spreekt dan meestal van een ‘posttraumatische stress-stoornis’ (PTSS). De nare herinnering wordt met veel emoties opgeslagen in je langetermijngeheugen en kan zich steeds opnieuw ongevraagd aan je opdringen. Die herbelevingen roepen vaak negatieve gevoelens op: je voelt je machteloos, minderwaardig, somber of raakt in paniek.
EMDR is in de loop der jaren steeds vaker toegepast. Het zijn vooral psychologen die gebruikmaken van deze vorm van therapie. Soms wordt er bij mensen met klachten direct EMDR toegepast. Andere keren wordt deze therapie gebruikt wanneer andere of meer traditionele vormen van therapie niet of onvoldoende werken.
EMDR bij PTSS
Ik schreef net al dat EMDR vaak wordt toegepast bij PTSS. Dat is niet zomaar. Deze behandelvorm kan zeer effectief zijn tegen PTSS omdat het hier heel goed bij past. Ik zal uitleggen waarom. Bij een post traumatische stress-stoornis is praten vaak niet voldoende. De confrontatie aangaan met de angst werkt vaak echter ook niet. Deze confrontatie kan namelijk voor zeer heftige reacties zorgen en de problemen alleen maar vergroten.
Met een EMDR behandeling kunnen mensen die lijden aan PTSS wél de confrontatie aangaan met hun angst. Door in gedachten terug te gaan naar de traumatische gebeurtenis. Natuurlijk is dat niet eenvoudig, maar je blijft fysiek wel veilig. Je ondergaat EMDR therapie in een veilige, vertrouwde omgeving en behoudt de controle omdat je op elk moment kunt stoppen. Bovendien is de therapeut er om je te steunen.
Hoe ziet een EMDR behandeling eruit?
Een EMDR behandeling werkt altijd volgens vastomlijnde stappen. De EMDR-therapeut zal je vragen om de nare herinnering in je geheugen op te roepen. Je verplaatst de herinnering als het ware uit je langetermijngeheugen naar het kortetermijngeheugen ofwel het werkgeheugen. Vervolgens vraagt de therapeut om je te concentreren op die nare gebeurtenis en beweegt met haar of zijn vingers heel snel voor je gezicht heen en weer. De bedoeling is om de vinger met je ogen te volgen, zo snel als je kunt. Ook kan dat tegenwoordig gedaan worden met een lichtbalk waarbij je de lampjes moet volgen of middels andere belastende taken om je af te leiden. In plaats van fysieke bewegingen wordt er soms ook gebruikgemaakt van audio met een geluid (klik) dat om en om links en rechts te horen is. Het is dan de bedoeling om snel met je ogen naar de richting van het geluid heen en weer te bewegen.
Voorafgaand aan de behandeling vraagt de therapeut naar je gevoelens en geef je vaak aan hoeveel angst deze je bezorgen. Na een EMDR sessie vraagt de therapeut je om opnieuw aan de gebeurtenis en gevoelens te denken. Hoe voel jij je nu? De bedoeling van de EMDR behandeling is dat de angstige gevoelens afnemen. Hoe dit precies werkt, lees je in de volgende alinea.
Een EMDR behandeling vereist dus herhaling. Dat geldt zowel voor tijdens de sessie als in meerdere sessies. Tijdens een EMDR therapie sessie doorlopen je meestal een aantal maal de vaste stappen. Sommige mensen ervaren direct verbetering en verlichting van de angst. Andere mensen hebben meerdere sessies nodig.
Wat doet de behandelaar tijdens een EMDR sessie
De behandelaar heeft een begeleidende rol tijdens toepassing van EMDR. Hij/zij leidt de EMDR therapie in goede banen. Dat betekent dat de behandelaar het tempo van de sessie aangeeft. Ook kan de behandelaar gerichte vragen stellen of een specifiek moment uitlichten. Zo kan je worden gevraagd om goed stil te staan bij een bepaald (vaak belangrijk) moment of een specifieke gebeurtenis die onderdeel uitmaakt van het grotere geheel.
Hoe werkt EMDR en wat zijn de te verwachten effecten?
Het werkgeheugen krijgt tijdens EMDR heel veel informatie tegelijkertijd te verwerken. Door die grote hoeveelheid informatie raakt het werkgeheugen ‘overvol’, hierdoor vervaagt de emotionele lading van de herinnering. De scherpe randjes gaan van je herinnering af en je hebt minder last van herbelevingen. Je gaat je minder machteloos en somber voelen, krijgt meer zelfvertrouwen, slaapt beter en kunt de gebeurtenis achter je laten of een plek geven in je levensgeschiedenis. Doordat je anders gaat denken over de gebeurtenis kun je ook weer makkelijker de draad van het normale leven weer opnemen. Dan kan het nuttig zijn om EMDR te combineren met bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie, maar ook eventueel met een wandelcoachingstraject.
De effecten van EMDR worden door heel veel mensen ervaren. Het is ook een vorm van therapie die op de lange termijn, vaak zelfs blijvend werkt. Het is niet zo dat herinneringen vervagen, hoewel het beslist zo kan zijn dat een herinnering minder gedetailleerd in je geheugen blijft. Het voornaamste effect is dat de herinnering aan de traumatische gebeurtenis veel minder levendig voelt. Je emoties vlakken af en de angst verdwijnt grotendeels of volledig.
EMDR en wandelen
Francine Shapiro ontdekte tijdens een wandeling in het bos dat haar ogen alle kanten op bewogen. Het viel haar op dat dit een rustgevende werking had op de storende gedachten die zij op dat moment had. Op basis van deze bevinding deed zij vele onderzoeken en in 1989 publiceerde zij haar positieve resultaten over EMDR. Dit zou suggereren dat er ook mogelijkheden zouden zijn om EMDR al wandelend in te zetten. Helaas schiet wetenschappelijk onderzoek op dit gebied echter nog te kort. Dat wandelen in het algemeen een rustgevend effect op onze geest heeft, is in de wetenschap wel regelmatig aangetoond. Maar voor het behandelen van traumatische gebeurtenissen is het vooralsnog wenselijk EMDR toe te laten passen door een goed gekwalificeerde emdr-therapeut. Op de site van de Vereniging EMDR Nederland (VEN) is veel inhoudelijke informatie te vinden, voorlichting, filmpjes en een lijst van gekwalificeerde therapeuten in Nederland.
1 Trackback or Pingback