Verwondering helpt ons te waarderen wat we hebben en te genieten van het leven. Wanneer liet jij alle gedachten over het dagelijks leven even achter je, omdat je vol verwondering opging in het kleurenspektakel van een ondergaande zon, het lachje van een pasgeboren baby of een prachtig muziekstuk? Verwondering is het gevoel dat we hebben als we iets mooi, fascinerend, of bijzonder vinden. Het brengt ons even helemaal in het hier en nu. Het kan ons bovendien het gevoel geven dat we onderdeel zijn van een groter geheel. We kijken bijvoorbeeld vol verwondering naar de nachtelijke sterrenhemel en zien onszelf als het ware van een afstandje daar staan op die kleine aardbol, in dat onmetelijke heelal.
Verwondering kan leiden tot ingewikkelde vragen
Tegelijkertijd kan zo’n moment vol verwondering ook makkelijk omslaan naar een ongemakkelijk gevoel. Want wat lijken we zelf klein en niets betekenend als we onszelf verhouden tot alle grootsheid van de wereld om ons heen. Het kan dan haast overweldigend voelen. Vragen als ‘wie ben ik?’ en ‘wat doe ik hier?’ kunnen dan ineens omhoog komen. Het zijn vragen die we niet zomaar kunnen beantwoorden. Misschien hebben we wel een mensenleven nodig om al doende achter de voor ons passende antwoorden te komen!
Verwondering bij kinderen
Daarnaast zien we dat baby’s en hele jonge kinderen helemaal niet zo’n moeite hebben met verwondering. Automatisch bekijken ze de wereld vol verwondering, zonder zich bezig te houden met de grote levensvragen. Het lijkt wel of wij volwassenen dit vermogen tot verwondering een beetje zijn verleerd. Hoe komt dat nu? Ten eerste is de wereld voor een pasgeborene nog helemaal nieuw. Vlak na de geboorte heeft een baby zelfs nog heel beperkt zicht. In het begin ziet hij slechts op dertig centimeter afstand en langzamerhand wordt die afstand steeds groter. De wereld wordt dus letterlijk groter!
En in die groter wordende wereld is alles nieuw. Alle kleuren, vormen, geluiden, bewegingen en sensaties zijn nieuw voor hem. Logisch dus, dat een baby vol verwondering kan kijken naar iets dat wij volwassenen niet eens meer opmerken, zoals de bewegende schaduwen op een muur. Wij lopen eraan voorbij, terwijl een baby er een tijdlang gefascineerd naar kan zitten staren. Hij snapt nog helemaal niet waardoor die beweging veroorzaakt wordt. Het is dus een fenomeen dat vraagt om verwondering.
Verwondering voor volwassenen
Als volwassenen kunnen we ons desondanks makkelijk verwonderen door natuurlijke fenomenen. Dingen als een (dubbele) regenboog, een prachtige waterval, een zonsopkomst of -ondergang, bliksem en ander natuurgeweld kunnen ons vervullen met verwondering. Onze hersenen zijn echter zo geprogrammeerd dat we alle prikkels die we binnen krijgen filteren. Als we dat niet zouden doen, dan zouden we totaal overprikkeld raken. Zeker in de stad, waar er veel meer prikkels zijn dan in de natuur!
Veel dagelijkse dingen leiden dus niet tot verwondering. We staan er niet meer bij stil dat een boom bladeren krijgt aan de start van de lente. Of dat een plantje zijn best doet om te groeien in de aarde tussen de stoeptegels. Of dat we via onze telefoon de stem kunnen horen van een familielid die aan de andere kant van de wereld zit. Toch kan het lonend zijn om wat vaker vol verwondering te kijken naar de realiteit om ons heen. Eigenlijk is het opnieuw leren kijken naar de wereld door de ogen van een kind.
Kijken door de wereld van een kind
Wat er gebeurt als je dit doet, is eigenlijk niks bijzonders. Het is simpelweg meer in het huidige moment aanwezig zijn. Verwondering is een vorm van mindfulness. Bewust zijn met wat er is. In het geval van verwondering is dat wat er is vrijwel altijd iets dat wij zien als iets positiefs. Het is makkelijker om bewust aanwezig te zijn met iets dat we behaaglijk vinden. Het wordt uitdagender om bewust aanwezig te zijn en blijven bij iets dat we niet zo prettig vinden. Wie zie je niet de tijd opvullen, al wachtende op de trein, met het scrollen door social media?
Ruimte scheppen voor verwondering
De wereld kan soms aan je voorbij gaan als je een groot deel van de tijd je telefoon erbij pakt. Er is dan geen ruimte meer voor verwondering. Want dan zie je misschien niet die vogels die daar in de punt van het dak een nestje aan het bouwen zijn. Of de regendruppels die de hond daar verderop van zich afschudt. Of de mooie lichtval van de stralen van de zon door de wolken. Deze dingen niet alleen opmerken, maar ook waarderen voor hun schoonheid kan ons een tevreden en voldaan gevoel geven. Bewust aanwezig zijn met wat er is verlaagt stress. Oók als dat wat er is niet is wat we zouden wensen. Want als je weerstand, irritatie of boosheid ervaart rondom een bepaalde situatie, dan creëer je alleen maar meer stress en ontevredenheid.
Acceptatie
Accepteren dat het nu eenmaal zo is zoals het is (en niet vluchten in allerhande afleidende gedragingen) helpt ons uiteindelijk het meest. Verwondering kan ons daarbij helpen. Zelfs in stressvolle situaties kan er ruimte zijn voor verwondering. Als je baas ineens tekeer gaat over een kleine fout, dan kan je je verwonderen over deze uitbarsting. Accepteer je dat dit gebeurt, dan leg je je er niet bij neer dat je – in jouw ogen – onrechtmatig behandeld wordt. Natuurlijk is het zaak om de situatie te bespreken, jouw beweegredenen en reactie te delen en de lucht te klaren. Misschien had je baas net een naar bericht gekregen over een persoonlijke situatie. Erover in gesprek gaan kan de angel uit de situatie halen.
Uiteindelijk leidt verwondering tot een prettiger leven. Wie gehaast en gestrest door het leven gaat heeft geen ruimte voor verwondering. Wie daar dus wél ruimte voor wil maken, zal regelmatig wat meer rust en adempauze in moeten lassen. Verwondering kun je niet afdwingen. Maar door het leven op een wat minder hoog tempo te leven, creëer je vanzelf de ruimte voor het ontstaan van verwondering. En als je dan gegrepen wordt door de schoonheid van een bepaalde situatie, dan vergeet je even alle andere dingen die in je leven spelen. Je bent weer even als een kind: zorgeloos en onbevangen, genietend van het leven.
