(Verborgen) schaamte

Schaamte is een veel voorkomende emotie, maar je hoort er weinig over. Dit komt omdat schaamte zich altijd verbergt. Of beter gezegd: vanuit schaamte verberg je jezelf. Hierdoor voel je je vaak erg alleen. Schaamte is echter één van de meest menselijke emoties, want denk daar maar eens over na: heb je wel eens een kat gezien die zich schaamt?

Door schaamte erbij horen

We ervaren het als een pijnlijke en dus negatieve emotie. Vaak horen er gevoelens bij als minderwaardigheid, hulpeloosheid en machteloosheid. Het is een sociaal aangeleerde emotie die heel functioneel is, want daardoor houd je rekening met anderen.

Voor een groep is dat heel fijn. In elke groep gelden bepaalde normen en waarden en wie zich daar niet aan houdt, wordt veroordeeld. Door het gevoel van schaamte zal deze persoon zichzelf ook veroordelen, waardoor de normen en waarden van de groep behouden blijven. Dit is dus eigenlijk ook een overlevingsmechanisme, want – zeker in vroeger tijden – was je ten dode opgeschreven als je niet bij een groep zou horen. Het is dus eigenlijk een heel gezonde, menselijke emotie. Een psychopaat kent bijvoorbeeld helemaal geen, of heel weinig, schaamte.

Je ervaart jezelf bij schaamte als het ware door de ogen van anderen. Je vult in wat de ander wel of niet van jou zal denken, en dit is vaak negatief. Zo ontwikkel je ook een sterke innerlijke criticus, waar je flink last van kan hebben. Schaamte heeft dus zijn nut, maar is in veel gevallen doorgeslagen en dit is onnodig.

Onze coaches zijn gespecialiseerd in het coachen van mensen met stress en burn-out, depressie en angst- en/of paniekaanvallen. Wij zorgen dat je snel de juiste hulp krijgt.

Contact opnemen

Onze coaches

€159.00

Online cursus

Stap voor stap stressvrij, bewezen effectief, op basis van het Liberi Fasenplan.

Bekijk de cursus

Negatieve overtuigingen over jezelf hebben

Schaamte kan ook ontstaan vanuit een negatieve basisovertuiging over jezelf. Dit gaat vaak heel onbewust. Gedachten zoals: ‘Ik ben niet oké’, ‘ik ben slecht’, ‘ik doe het niet goed’, nemen dan de overhand. Schaamte is erg pijnlijk, dus we vluchten vaak in allerlei strategieën om die pijn niet meer te hoeven voelen. Zo kan je heel erg je best gaan doen, het anderen naar de zin proberen te maken (pleasen) of geen hulp durven vragen. Maar daarmee raak je steeds meer je eigen basis kwijt. Je raakt steeds verder weg van je authentieke zelf.

De (verborgen) schaamte windroos

Grofweg zien we vanuit verborgen schaamte vier neigingen die niet behulpzaam zijn. Deze worden samengevat in de schaamte windroos. Laten we deze vier neigingen verduidelijken aan de hand van een voorbeeld waar iedereen zich wel een voorstelling van kan maken: je laat een scheet tijdens een yogales.

Oeps, dit geeft gevoelens van schaamte en dat is niet leuk. Als we bovenaan beginnen, kun je gaan ontkennen dat jij een scheet liet en mensen gaan afleiden. “Was dat nou mijn voet over de grond die dat geluid maakte? Had je die mooie bos witte bloemen al gezien daar vooraan bij de docent?” Je kunt ook een ander gaan aanvallen. “Jij hoort dingen die er niet zijn.” Of: “Wie liet hier een scheet?”

Een derde optie is om je terug te trekken. Hierdoor ga je uit relatie en vermijd je de gevoelens van schaamte. Je doet bijvoorbeeld net of er niets gebeurd is en vermijd oogcontact. Je kijkt bewust niemand aan en probeert te verdwijnen. Als laatste kan je jezelf aan gaan vallen. In dit geval heb je negatieve, beschuldigende gedachten over jezelf. ‘Wat ben ik toch een idioot, ik moet zo’n scheet toch tegen kunnen houden?!’

Hoe kan je wel constructief omgaan met gevoelens van (verborgen) schaamte?

Omdat schaamte dus een sociale emotie is en vaak verborgen is, is het best lastig om daar ‘wat mee te doen’ of ‘doorheen te gaan’. Zeker als het een grote rol speelt in je leven en jou belemmert om trouw te blijven aan jezelf en voor jezelf te kiezen. Het is iets wat je ‘in relatie moet brengen’ en dus ook in contact met een ander kunt doorwerken. Bij schaamte helpt het niet als iemand tegen je zegt: “daar hoef je je toch helemaal niet voor te schamen?” Je voelt je dan alleen maar minder begrepen.

Zonder oordeel wordt verborgen schaamte weer zichtbaar

Wat helpt dan wel? En wat doen we in de coaching bij (verborgen) schaamte? Ik zet het voor je op een rijtje. Ten eerste: ik kijk als coach zonder oordeel met jou naar je schaamte, zodat je het niet meer hoeft te verbergen. Alleen dat kan al een hoop verlichting brengen, want je voelt gelijk: ik ben niet meer zo alleen hierin. Dit kun je natuurlijk ook zelfstandig bewerkstelligen door iemand in jouw omgeving, die je vertrouwt, in vertrouwen te nemen. Als er vervolgens zonder oordeel naar je geluisterd wordt, hoef je je niet meer zo alleen te voelen. Soms heb je deze mogelijkheid echter niet en dan kan een coach een uitkomst zijn.

Alles durven voelen

Als coach help ik je om de pijn te voelen die onder de (verborgen) schaamte zit. Dit kan heel beangstigend voelen, zeker als je al langere tijd met dit soort gevoelens rondloopt. Ik help je zorg te dragen voor de kwetsing die je waarschijnlijk heel vroeg in je leven al hebt opgedaan. Je voelt dat alles welkom is en dat er de ruimte is om alles eruit te laten.

Je eigen ruimte weer durven innemen

Daarnaast help ik je om meer ruimte te maken voor je eigen gevoelens en behoeften en die uit te spreken naar anderen. Juist ook ondanks de schaamte die je daar bij kunt voelen, zodat je steeds meer je eigen koers kunt varen. Bijvoorbeeld: “Ik schaam me zo! Ik heb even bevestiging nodig dat het niet erg is.” Door je schaamte te delen, zet je het als het ware in het licht. En soms, als je echt iets hebt gedaan waar je je zeer terecht voor schaamt, kun je ook gemakkelijker je excuses aan iemand aanbieden, omdat je dus beter naar je eigen schaamte kunt kijken. “Sorry, dat heb ik echt verkeerd gedaan, ik was alleen met mezelf bezig. Kun je me vergeven?” Ook dat helpt in de omgang met anderen en zorgt er voor dat je je minder alleen hoeft te voelen.

Onze coaches zijn gespecialiseerd in het coachen van mensen met stress en burn-out, depressie en angst- en/of paniekaanvallen. Wij zorgen dat je snel de juiste hulp krijgt.

Contact opnemen

Onze coaches

€159.00

Online cursus

Stap voor stap stressvrij, bewezen effectief, op basis van het Liberi Fasenplan.

Bekijk de cursus

NIVEA

Ik leer je om – waar nodig – te checken bij de ander wat die denkt, zodat je beeld realistischer wordt. Want ken je NIVEA al? Nee, niet de crème, maar het Niet Invullen Voor Een Ander? We zijn geneigd dit heel onbewust vaak te doen, maar meestal klopt het helemaal niet wat wij denken dat een ander denkt. Dus laat dat denken maar aan die ander over en check wat die denkt – vaak is dat iets heel anders dan wat jij ervan gemaakt zou hebben! Het effect hiervan is dat er meer levensenergie en plezier vrijkomen, je steviger in je schoenen gaat staan en je jezelf letterlijk beter kunt ervaren, in plaats van in je hoofd te leven.