Vandaag bespreken we een wat abstracter onderwerp: verbondenheid. Toch zal het je verbazen hoe concreet dit eigenlijk is. Er is namelijk veel onderzoek gedaan naar verbondenheid. Het blijkt een aangeboren behoefte van mensen. Wanneer ze het te weinig ervaren, voelen ze frustratie en worden ze ziek. Verbondenheid speelt ook een grote rol bij stress, waarover hieronder meer.
In deze individualistische prestatiegerichte maatschappij is verbondenheid een belangrijk onderwerp. hieronder geef ik tips om je weer meer verbonden te kunnen voelen met jezelf en je omgeving.
Wat is verbondenheid?
In de zelfdeterminatietheorie is verbondenheid: “Het universele verlangen naar interactie, verbinding en de ervaring om voor anderen te zorgen. Dit kan ook omschreven worden met het gevoel van belonging, de ervaring van ergens bij te horen.”
De bekende schrijfster Brené Brown geeft de volgende definitie: ““Verbondenheid is de energie die ontstaat tussen mensen wanneer zij zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen; wanneer ze zonder te oordelen en beoordeeld te worden kunnen geven en ontvangen.” Klinkt erg fijn, toch?
Enkele voorbeelden van verbondenheid:
- Je ziet regelmatig mensen, zoals vrienden of familieleden, en bespreekt met hen je ervaringen.
- Je voelt je verbonden met iemand, door oogcontact te maken, of door te ontdekken dat iemand jou begrijpt, of dezelfde ervaring heeft.
- Door met iemand te knuffelen, kun je je in die nabijheid verbonden voelen met die persoon.
- Je verleent mantelzorg aan je moeder, en dat versterkt de verbondenheid die je voelt met je moeder.
- Je bent fan van Ajax en voelt je verbonden met de mede-supporters. Samen sterk!
- In gesprek met je therapeut merk je dat die persoon liefdevol en aandachtig bij je aanwezig is.
Als dat er allemaal niet is, dan kun je je eenzaam voelen. Aangezien verbondenheid een aangeboren behoefte is, kan dat leiden tot fysieke klachten.
De zelfdeterminatietheorie: autonomie, competentie en verbondenheid
Om verbondenheid beter te begrijpen, is het goed om kennis te maken met de zelfdeterminatietheorie of zelfbeschikkingstheorie. Dat is een macrotheorie over menselijke motivatie. Edward Deci en Richard Ryan vonden de volgende drie natuurlijke (aangeboren!) basisbehoeftes:
- Autonomie
- Competentie
- Verbondenheid
Wanneer deze behoeftes bevredigd zijn, dan kan een persoon optimaal functioneren, groeien en welbevinden ervaren. Laten we ons specifiek richten op verbondenheid. Er kan ‘behoeftefrustratie’ optreden wanneer je te weinig verbondenheid voelt. De frustratie die dan opkomt kan leiden tot ‘maladaptief functioneren’. Iemands intrinsieke motivatie voor zijn of haar doelen neemt af. Dat wil simpelweg zeggen dat iemand minder zin heeft in het leven en passiever wordt.
Verbondenheid om stress te voorkomen
Wanneer je genoeg verbondenheid ervaart, dan ervaar je minder frustratie en stress. Wanneer je stress ervaart, dan blijkt verbondenheid bovendien te helpen bij je herstel. Je lichaam maakt oxytocine aan wanneer je stress ervaart, om je te stimuleren andere mensen op te zoeken en je ervaring te delen. Wanneer je dat daadwerkelijk doet, herstel je sneller van stress en blijf je gezond! Deel je zorgen dus en zoek verbinding, want dat is de meest natuurlijke menselijke reactie op stress.
Om meer verbondenheid te ervaren kan het helpen om zo min mogelijk over anderen te oordelen. Dat is een oefening. Probeer aandachtig te luisteren en je in te leven in iemands ervaring. Laat de oordelen los. Vaak nodig je de ander hiermee uit om ook compassievol met jou om te gaan. Zo ontstaat er een prettige ervaring van verbondenheid.
Het mindere alternatief is het blijven opzetten van maskers: je leuker, spontaner of gelukkig voordoen dat je eigenlijk bent. De meeste mensen doen dat, om zo liefde en erkenning veilig te stellen. Alleen werkt die strategie niet zo goed; je innerlijke ervaring blijft hetzelfde.
Het lastige van stress is overigens dat chronische stress ervoor zorgt dat je egoïstischer wordt en je inlevingsvermogen vaak afneemt. Je denkt minder in kansen en probeert vooral te overleven.
Verbondenheid ervaren tijdens je burn-out
Tijdens een burn-out kun je je erg alleen gaan voelen. Misschien kies je ervoor om zoveel mogelijk te rusten en te ontspannen, en merk je dat er eenzaamheid en frustratie opkomt. Dat is normaal en menselijk. Je behoefte aan verbondenheid is namelijk nog steeds aanwezig. Het kan helpen wanneer je de keuze maakt je kwetsbaar op te stellen naar bepaalde mensen. Je mag best je ervaring delen, en de hoop is dat zij zonder oordeel en aandachtig naar je kunnen luisteren. Als dat lastig is, kun je je verhaal ook altijd bespreken met een burn-out coach.
Verbondenheid ervaren tijdens een burn-out is een uitdaging omdat veel mensen schaamte voelen. Ze vinden zichzelf er moe uitzien, zijn bang afgewezen te worden, en willen anderen niet tot last zijn. Die factoren hebben mede bijgedragen aan het ontstaan van de burn-out. Balans begint bij jezelf: mag jij jezelf zijn en houd je van jezelf? Kun jij jezelf vergeven voor de klachten die je nu ervaart? Als mensen je hierom afwijzen, dan geven ze niet echt om je. Onthoud: jezelf eerlijk uiten is iets anders dan ‘zeuren’. Het is je goed recht om te delen hoe het met je gaat.
Tot slot: verbonden zijn met het grote geheel
Je hoeft je niet slechts verbonden te voelen met mensen. Je kunt je ook verbonden voelen met het grotere geheel: God, de kosmos, het universum. Na duizenden jaren evolutie ben jij ontstaan uit de atomen in het universum. Dat was niet jouw verdienste, het is gewoon gebeurd. Nu heb je de kans om het universum bewust te ervaren. Door te beseffen dat jij bestaat uit de atomen die het gehele universum vullen, dan kun je je verbonden voelen met alles om je heen. Jij bént het universum.
Bij sommige mensen komt verbondenheid voornamelijk van binnenuit. Ze voelen dat ze zich bewust zijn van alles wat er gebeurd: fysieke sensaties, geluiden, gebeurtenissen in de omgeving. Ze voelen ook dat andere mensen ook bewuste mensen zijn, die hetzelfde bewustzijn ervaren. Uiteindelijk kun je je, zeker wanneer je regelmatig mediteert, je verbonden gaan voelen met alles.
Conclusie
Verbondenheid is een basisbehoefte. Dat geldt voor iedereen, alle leeftijden. Wanneer iemand zijn dagen slijt in een huis, alleen, dan is dat ongezond. De televisie, de radio en de krant kunnen onze behoefte aan verbondenheid niet vervullen.
We hebben elkaar nodig! Ook al leven we in een individualistische maatschappij, blijf kiezen voor verbondenheid. Als je een gebrek ervaart, probeer het dan zelf te creëren.
