We oordelen allemaal. Over collega’s, familieleden, vreemden op straat en zelfs over onszelf. Veelal doen we dit heel subtiel, stilletjes, in ons hoofd, maar soms ook hardop uitgesproken. Oordelen is een manier van ons brein om de wereld beter te begrijpen. We categoriseren, vergelijken en trekken conclusies om grip te krijgen op wat er in onze omgeving gebeurt. En het helpt ons om snel te beslissen of een situatie veilig of onveilig is. Een ding is zeker: oordelen leidt tot onnodige negativiteit, stress en afstand tot anderen.
Toch is oordelen niet iets wat altijd bewust gebeurt. Het sluipt er langzaam in. Je denkt iets over iemands kledingkeuze, manier van praten of over z’n gedrag. Je merkt dit vaak pas op als je geïrriteerd raakt, iemand niet meer serieus neemt of je eigen zelfbeeld eraan spiegelt. Hoe meer je oordeelt, hoe meer je vast komt te zitten in een beperkend denkkader. Maar waarom doen we dit eigenlijk zo veel? En wat doet dit met onze mentale gezondheid? In di blog gaan we hier dieper op in.
Ons brein is zo geprogrammeerd dat we patronen herkennen en situaties beoordelen. Dit is een natuurlijk overlevingsmechanisme, maar het kan doorslaan in onnodig oordelen. Soms doen we dit om ons beter te voelen over onszelf. Het is makkelijker om over andermans huis te denken dat het rommelig is. Zo stel je jezelf gerust dat jij het beter doet dan een ander. Maar een oordeel kan ook een weerspiegeling zijn van jouw onzekerheden. De kritiek die je geeft, zegt vaak meer over jezelf dan over de ander.
Sociale invloeden spelen hier ook een rol. Je opvoeding, de maatschappij en culturele normen bepalen grotendeels wat we als normaal of afwijkend ervaren. Veel van de oordelen die je hebt zijn aangeleerd gedrag en neem je over zonder erbij stil te staan.
Het klinkt misschien onschuldig om veel te oordelen, maar het heeft meer invloed dan je denkt. Hoe meer je oordeelt, hoe meer je je richt op de dingen die niet goed zijn. Gedrag aan anderen, gevoel bij bepaalde situaties of hoe je over jezelf denkt. Uiteindelijk leidt dit tot frustraties, irritaties en meer stress. Daarnaast zorgt je oordelende houding ervoor dat je minder openstaat voor anderen. In plaats van begrip hebben en nieuwsgierig zijn, creëer je afstand. Dit zorgt ervoor dat je relaties oppervlakkiger worden of dat je minder flexibel om kan gaan met onverwachte situaties.
Bij oordelen hoort ook je innerlijke criticus. Wanneer je veel oordeelt over een ander, ben je vaak net zo streng voor jezelf. Hoe meer je bezig bent met wat er allemaal niet goed is bij een ander, hoe sneller je dat ook bij jezelf gaat doen. Hierdoor raak je in een constante staat van zelfkritiek en onzekerheid, wat op lange termijn kan leiden tot een depressie.
Wij mensen kunnen niet zonder oordelen. Indien we dit niet meer doen, overleven we niet lang. Wel is het belangrijk om balans te hebben in reële oordelen, of eindeloos negatief doen over alles wat er in en om je leven gebeurt. Door te leren er bewust mee om te gaan, krijg je ruimte voor wat meer mildheid en nuance. Niet alleen naar anderen maar ook naar jezelf. Je kan hier ook daadwerkelijk mee oefenen.
De eerste stap is bewustwording van je oordelen. Merk je dat je snel conclusies trekt over iemand? Neem dan een korte pauze en vraag jezelf af waarom je dit denkt. Heeft dit oordeel een basis, of is het een snelle aanname die vluchtig door je brein vliegt? Door hier bij stil te staan, ontdek je vaak dat dit oordeel meer over jezelf zegt dan over de ander.
In plaats van iemand in gedachten weg te zetten als apart, lui of onhandig, probeer een andere benadering. Probeer je te bedenken wat de reden is dat iemand zich zo gedraagt. En is diegene echt lui, of is dit jouw korte observatie van een moment? Door nieuwsgierig te zijn in plaats van te oordelen, komt er ook ruimte voor begrip.
Oordelen is vaak een gewoonte die je jezelf hebt aangeleerd, en dat verander je niet in één dag. Gun jezelf de tijd om hier bewuster mee om te gaan en wees niet te streng als je merkt dat je toch weer ergens iets van vindt.
Zonder dat je het doorhebt, oordeel je vaak het meest over jezelf. Misschien herken je de neiging om jezelf steeds te bekritiseren. Je denkt vaak dat je niet goed genoeg bent of vergelijkt jezelf met anderen. Dit kan een hardnekkig patroon zijn, maar het is wel mogelijk dit te veranderen. Door je negatieve gedachten te herkennen kan je dit doorbreken. Zodra er weer een oordeel over jezelf door je hoofd spookt, kan je jezelf afvragen of je dit ook tegen een goede vriend of vriendin zou zeggen. Voor een ander ben je namelijk vaak veel milder dan voor jezelf.
Daarnaast kan je proberen je innerlijke dialoog te verschuiven van oordelen naar realisme. In plaats van te denken dat je iets niet goed hebt gedaan, kan je tegen jezelf zeggen dat je ervan hebt geleerd en dat je het de volgende keer anders doet. Hierdoor haal je de scherpe randen af van zelfkritiek en krijg je ruimte voor groei zonder extra stress.
Je hoeft geen heilige te worden en te denken dat je alles en iedereen moet begrijpen of goed moet keuren. Je kan er wél voor kiezen om minder energie te verspillen aan negativiteit. Dit is een keuze om met meer openheid en mildheid door het leven te gaan. Die keuze brengt niet alleen minder stress, het helpt je sneller te herstellen van een burn-out en geeft ruimte om ‘gewoon’ in het hier en nu te leven zonder alles direct een label te geven. Dus de volgende keer dat je merkt dat je oordeelt, neem een moment en vraag jezelf of dit oordeel echt nodig is, of dat je het los kan laten.
Wanneer je al langere tijd vastzit in een bepaald patroon van oordelen over anderen of jezelf, kan het lastig zijn dit te doorbreken. Een professionele coach kan je helpen meer inzicht te krijgen in je denkpatronen en nieuwe manieren aanleren om met minder oordeel en meer rust te leven. Wil je hier meer over weten? Neem vrijblijvend contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606