Tuinieren is één van de vele manieren die je kunt inzetten tegen stress. Het biedt niet alleen beweging, daglicht en ontspanning, maar vaak ook sociale contacten, een gevoel van verbondenheid met de natuur en voldoening. Tuinieren kan in principe iedereen. Als je op een flatje woont kun je bijvoorbeeld kruiden in potjes houden in je vensterbank of op je balkon. Ook kun je je huis vullen met verschillende planten en bloemen. Als tuinier liefhebber is dat natuurlijk niet hetzelfde als groenten of bloemen kweken in de volle grond. Maar soms moeten we creatief zijn met de middelen die wél voorhanden zijn.
Tuinieren om je hoofd leeg te maken
Tuinieren is een activiteit die kan helpen om je hoofd leeg te maken. Je bent even niet aan het nadenken over een probleem of de ene na de andere email aan het beantwoorden. Je bent buiten en gebruikt je handen. Het gevoel van met je handen in de aarde werken is heel ontspannend. Bovendien zitten er in de aarde allerhande bacteriën die een positieve invloed hebben op ons en zelfs onze darmflora positief beïnvloeden. Tijd in de natuur doorbrengen geeft een boost aan ons immuunsysteem. Hetzelfde geldt voor tijd die we in onze tuin spenderen.
Tuinieren is in beweging zijn
Als je gaat tuinieren ben je automatisch in beweging. Je bukt, schoffelt, harkt en spit een eind weg en gebruikt zo allerhande spiergroepen. Beweging is een effectieve manier om stress te verminderen. Natuurlijk kun je daarvoor naar de sportschool gaan, maar tuinieren is net zo goed! Bovendien krijg je dan nog meer gezondheidsvoordelen.
Vitamine D
Doordat je tijdens het tuinieren buiten bent krijg je daglicht in je ogen en op je huid. Daglicht helpt onze hormoonhuishouding gezond te houden. Zo zorgt voldoende daglicht in de ochtend voor een goede melatoninehuishouding, zodat we ’s avonds makkelijker in slaap vallen en ’s nachts beter doorslapen. Daarnaast zorgt zonlicht specifiek voor de aanmaak van vitamine D via onze huid. Het hoeft hiervoor niet eens zonnig te zijn. Ook op een bewolkte dag komt er nog voldoende licht op onze huid om vitamine D aan te maken.
Wel moeten we om genoeg vitamine D aan te maken elke dag minstens 20 minuten met ontbloot gezicht en handen buiten zijn. In de winterperiode redden velen van ons dit niet, want we pakken onszelf stevig in tegen de kou. Handschoenen bieden weliswaar comfort, maar zorgen er ook voor dat we minder vitamine D aanmaken. Daarom wordt aangeraden supplementen te nemen in de winter, maar zeker ook als je een donkere huid hebt of het hele jaar door bedekkende kleding draagt.
Tuinieren als je zelf geen tuin hebt
Als je zelf geen tuin hebt, maar wel graag aan het tuinieren bent kun je je aansluiten bij een volkstuin. Dit zijn gezamenlijke stukken waar je een stuk land huurt. Je kunt hierop zelf aan de slag gaan met het verbouwen van allerhande groenten, bessen en bloemen. Er is meestal een gemeenschappelijke watervoorziening en veel volkstuincomplexen hebben ook gezamenlijke oogstmomenten waarbij ontmoeting een grote rol speelt.
Sociale initiatieven
Daarnaast zijn er velerlei sociale initiatieven waarbij gezamenlijk getuinierd kan worden. Zo is er Stichting Mijn Tuin Jouw Tuin. Hier worden ouderen met een tuin of stuk land die hier zelf niet meer op kunnen werken gekoppeld aan één of meerdere tuinliefhebbers die geen tuintje hebben. De tuinliefhebber kan zo lekker aan de slag met zijn of haar groene vingers en maakt tegelijkertijd een praatje met de oudere. Dit voorkomt eenzaamheid en kan bijdragen aan het langer thuis blijven wonen van de oudere.
Stadslandbouw
Daarnaast zijn er ook steeds meer stadslandbouw initiatieven, waarbij buurtbewoners gezamenlijk een stuk tuin onderhouden en ook delen in de oogst. Uit onderzoeken is gebleken dat dit soort initiatieven bijdragen aan een groter welbevinden. Niet alleen helpt het stress te verminderen, het gevoel van verbondenheid tussen buren wordt vergroot. Vaak vinden mensen ook een stukje zingeving in het werken op het land. Zo sprak ik eens een man die zich erg verbonden voelde met de aarde, waar hij – volgens zijn Islamitische geloofsovertuiging – van gemaakt is. Het bracht hem dichter bij God en vervulde hem met dankbaarheid voor het feit dat er zo’n overvloed aan oogst was.
Tuinieren en de verbondenheid met de natuur
Ook als je zelf niet religieus bent kun je je wel degelijk verbonden voelen met de natuur door tuinieren. In het tuinseizoen word je je automatisch bewust van de seizoenen en de invloed van elk seizoen op de gewassen.
Lente
Het zaaien in de lente kun je ook symbolisch interpreteren als datgene wat je zelf wilt zaaien in je leven. Welke zaadjes wil je planten en welk onkruid wil je wieden?
Zomer
In de zomer staat alles in bloei en is er overvloed. Waar bloei jij van op en wat kan nog wat aandacht, liefde en water gebruiken om tot volle bloei te komen?
Herfst
In de herfst laten de bomen hun blad los en halen we de laatste oogst binnen. Je kunt met dankbaarheid terugkijken op wat de natuur je allemaal geschonken heeft in het afgelopen seizoen. Tegelijkertijd is het de tijd om stil te staan bij wat niet meer werkt of wat jou veel energie kost. Wat mag losgelaten worden, zodat je met een lichtere last de donkere periode van het jaar in kunt gaan?
Winter
In de winter is de natuur in rust, en zo ook de (moes)tuin. Tuinieren is dit seizoen vrij makkelijk. Vaak maak je aan het eind van de herfst de grond klaar voor het winterseizoen. Pas in de vroege lente ga je weer actief in de tuin aan de slag. Ook in ons eigen leven is het nodig om soms een pas op de plaats te maken en rust te nemen. Als we altijd maar door blijven rennen en in de zomer willen verblijven, gaan we tegen de ritmes van onze eigen natuur in, met mogelijk een burn-out als gevolg.
Tuinieren kan ons dus helpen bewust te worden van ons eigen natuurlijke ritme. Buiten zijn doet ons goed. Ook als je geen eigen tuin hebt zijn er mogelijkheden om toch elders te kunnen tuinieren. En ook als dat niet lukt, kun je altijd nog een fijne wandeling maken in het bos. Wandelschoenen aan en gaan!
