Een trauma is een ervaring of gebeurtenis uit het verleden die nog niet goed verwerkt is. Vaak zijn dit heftige gebeurtenissen geweest. Dit is echter niet noodzakelijk. Het gaat om de beleving van de persoon die het trauma heeft meegemaakt. Je kunt denken aan zaken zoals een ongeval of een plotsteling overlijden. Maar ook seksueel misbruik, emotionele verwaarlozing, of pesten kunnen voor een trauma zorgen. Mensen met een trauma ervaren dikwijls hevige emoties en gevoelens van machteloosheid. Ook hebben ze vaak last van herbelevingen.
Er zijn verschillende soorten trauma. Zo wordt gesproken van een ‘hard’ trauma als er sprake is van een gebeurtenis die een grote impact heeft op veel mensen. Vaak kan er een specifiek moment aan gekoppeld worden. Te denken valt aan natuurrampen, aanslagen of oorlogen. De aanval op de Twin Towers in New York is een voorbeeld van zo’n collectief, hard trauma. Eén specifiek collectief moment is niet aanwezig bij een ‘zacht’ trauma. Het zijn vaak verschillende momenten geweest. Bovendien is een specifieke oorzaak moeilijk aan te wijzen. Te denken valt aan emotionele verwaarlozing of een onveilige thuissituatie. Het duurt bij een zacht trauma dan ook langer voordat de negatieve gevolgen ervan zichtbaar worden. Deze gevolgen zijn per definitie echter niet minder heftig dan bij een hard trauma.
Wanneer er over trauma gesproken wordt, gaat het meestal over mentale of emotionele trauma’s. Er kan echter ook lichamelijk trauma plaatsvinden. Een operatie of invasieve ingreep zijn een trauma voor het lichaam. Ook een ziekte is een trauma. In de meeste gevallen herstelt het lichaam goed en blijft er geen fysiek trauma achter. Soms is dit echter wel het geval. Dan kunnen chronische pijn of vermoeidheid opspelen. De pijn kan op verschillende plekken in het lichaam zitten. Dit is afhankelijk van het lichaamsdeel dat het trauma heeft ondergaan. Ook kan het zich uitten in hoofdpijn of darmklachten.
Lichaam en geest zijn één. Dus ook in het geval van lichamelijk trauma is het van belang de psychische gevolgen te erkennen. Iemand met veel angst voor een operatie heeft een grotere kans een lichamelijk trauma eraan over te houden. In deze blog ga ik niet verder in op trauma’s met een lichamelijke oorzaak.
Dan is er nog de posttraumatische stressstoornis. Ook deze ontstaat als er een ingrijpende gebeurtenis heeft plaatsgevonden. Deze stoornis heeft grote gevolgen voor het dagelijks leven. Iemand ervaart intense gevoelens zoals woede, hulpeloosheid, angst of afschuw. In het geval van een posttraumatische stressstoornis spelen hevige psychische klachten gedurende langere tijd.
In bijna alle gevallen heeft trauma een impact op het functioneren van het lichaam. Dit komt doordat ons zenuwstelsel erbij betrokken is. Het gaat hier om ons autonome zenuwstelsel. Dit is het deel dat we niet bewust kunnen reguleren. Het regelt onder andere onze hartslag, de spijsvertering en de grootte van onze pupillen. Het wordt in twee delen onderverdeeld. Dit zijn het sympathische en het parasympathische deel. Het sympathische deel wordt actief als er gevaar dreigt. We willen vechten of vluchten. Onze hartslag en ademhaling gaan omhoog om ons hierop voor te bereiden. Het parasympathische deel wordt actief wanneer we rusten. We kunnen ontspannen, want de kust is veilig.
Bij een gevaarlijke situatie wordt ons sympathische zenuwstelsel geactiveerd. In eerste instantie willen we in de vecht- of vluchtmodus gaan. Als dat niet kan (bijvoorbeeld doordat we als kind mishandeld worden) komen we in de bevriezing terecht. We raken overweldigd, worden passief en gevoelloos of verdoofd. Normaliter zakt de spanning terug als een gevaarlijke situatie voorbij is. Het parasympathische deel neemt het dan weer over. In het geval van een trauma verloopt dit proces niet goed en blijft iemand in de spanning zitten. Hij neigt naar vechten, vluchten, óf bevriezen. Dit wordt ook wel de polyvagaal theorie genoemd.
De belangrijkste zenuw van het parasympathische zenuwstelsel is de nervus vagus. De term komt van het Latijnse ‘vagus’. ‘Vagus’ betekent zwerven. Dit is precies wat deze zenuw doet. Vanuit de hersenen ‘zwerft’ hij naar het hart, de longen, de maag, de darmen en nog vele andere organen. Hij speelt een essentiële rol bij herstel en het kunnen ontspannen. De nervus vagus doet zijn werk als we in ontspannen staat zijn. Maar óók wanneer we in de bevriezing schieten. Dit proces is herhaaldelijk gaande in het geval van trauma. De uitputting die hiermee samengaat is uiteraard niet gewenst. Dit geldt voor de uitputting die we zelf bewust ervaren. Het geldt echter ook voor de nervus vagus zelf. Langdurige uitputting leidt tot ziekte en verzuim op werk.
Wat is de eerste stap naar herstel van een trauma? Dit is het herkennen en erkennen van de emotionele gevolgen van de traumatische gebeurtenis. Bij heftige trauma’s is professionele hulp gewenst. Er zijn verschillende therapieën om trauma op een goede manier te verwerken. Zo is er craniosacraal therapie. Hierbij bevordert een therapeut met zachte aanrakingen het zelf herstellend vermogen van het lichaam. Een andere vorm van therapie zijn de TRE (Trauma Release Exercises). Hierbij leer je met verschillende oefeningen om opgebouwde spanning in het lichaam los te laten.
Ook systeemtherapie wordt effectief ingezet om trauma dat in de familiesfeer is ontstaan te verhelpen. Een inmiddels wat bekendere vorm van traumatherapie is EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing). Hierbij vertel je de therapeut over de traumatische ervaring. Tegelijkertijd kijk je naar een bewegend object. De emotionele lading die op de gebeurtenis ligt vermindert hierdoor. Vervolgens kan de EFT (Emotional Freedom Technique) ingezet worden. Hiermee kunnen hevige emoties ontladen worden. Dit gebeurt door middel van kloppen op verschillende plekken op het lichaam.
Veel van deze therapieën zijn te combineren met cognitieve gedragstherapie. Je kunt vrijblijvend contact opnemen met de coaches van Liberi. Zij werken door heel het land en zijn gespecialiseerd in stress en burn-out. Sommigen hebben zich daarnaast gespecialiseerd in één of meerdere van de bovengenoemde therapievormen. Blijf in ieder geval niet alleen rondlopen met een onverwerkt trauma, maar zoek hulp. Hulp vragen is geen teken van zwakte, maar juist van kracht.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
085 - 5363606
2 reacties
Ik heb mijn hele leven en ben nu 52 het beeld van een moeder die suïcidaal was en in de brancard de ambulance inging vanuit de woonkamer. Geen herinnering aan wat vooraf ging. Nadat ik 10 was en mijn moeder overleed wss het thuis veilig. Maar ging blowen en alles wat je maar kon doen verdoven. Dat ik 22 werd en verhuisde van Wormer naar Zaandam kreeg ik voor het eerst te maken met gevoelens van niet verder willen met leven maar nooit is het opgekomen om mezelf iets aan te doen. Jawel een overdosis van pillen.
Ik heb bij de psycholoog aangevraagd EMDR te gaan doen.
Hallo Peter,
dat klinkt als hele heftige levensgebeurtenissen voor een jong kind. Wat goed dat je hulp hebt aangevraagd en EMDR gaat doen. Hopelijk gaat dit je helpen de trauma’s uit je jeugd goed te kunnen verwerken.