Stigma’s zijn labels die door de maatschappij zijn gevormd en veelal negatief zijn. Deze labels zijn vaak gebaseerd op vooroordelen, verkeerde aannames of onwetendheid en worden door de samenleving in stand gehouden. Wanneer je je vasthoudt aan een stigma kan dit gevolgen hebben voor jou, degene die stigmatiseert, maar ook voor degene waarover het stigma gaat. In dit blog gaan we dieper in op wat stigma’s zijn, wat de gevolgen zijn van het vasthouden hieraan, wat voor invloed stress hierop heeft en hoe je kan leren stigma’s los te laten.
Een stigma is een sociaal label dat veelal is gebaseerd op een bepaald kenmerk, gedrag of omstandigheden van een persoon. Veel positiefs zit er niet in een stigma, waardoor degene die het stigma draagt anders wordt behandeld of wordt gemarginaliseerd. Voorbeelden hiervan zijn stigma’s rondom psychische aandoeningen, huidskleur, verslaving, armoede of seksuele geaardheid. Door vast te houden aan stigma’s worden bepaalde groepen uitgesloten, gediscrimineerd en krijgen zij minder kansen in het leven dan mensen die niet onder stigma’s vallen. Denk bijvoorbeeld aan het krijgen van een baan of onderwijs.
Wanneer we spreken over stigma’s, worden deze vaak onderverdeeld in drie verschillende vormen.
Dit is de meest bekende vorm van stigma omdat deze zichtbaar is voor iedereen. Deze vorm is een vooroordeel dat door de samenleving is gevormd en wordt opgelegd aan een bepaalde groep of individu. Mensen die vanuit een verslaving weer terug de maatschappij in willen, moeten hier veel meer moeite voor doen dan ieder ander die gewoon van baan wil wisselen. Een ander bekend voorbeeld is culturele afkomst. CV ster heeft onderzoek gedaan over sollicitaties met een niet westerse achtergrond en hieruit kwam naar voren dat mensen met een westerse achtergrond veel eerder werden uitgenodigd dan mensen met een niet westerse achtergrond.
Deze vorm van stigma gebeurt wanneer je tot een gestigmatiseerde groep behoort. Stel je bent iemand die leeft met een chronische depressie, dan kan het voorkomen dat je bij voorbaat al negatieve overtuigingen hebt over je aandoening. Er bestaat een stereotype dat bij ieder stigma hoort en je gaat je hiermee identificeren.
Dit stigma is het effect van bepaalde procedures, wetten en regels. Een bekend voorbeeld hiervan zijn zorgverzekeringen die iemand weigeren vanwege een medische aandoening. Of iemand met ADHD of ADD die een hoop geld kwijt is als hij of zij z’n rijbewijs wilt halen omdat ze een extra keuring moeten ondergaan.
Al met al komen stigma’s voort uit stereotypering, vooroordelen en onwetendheid. Vaak worden ze onbewust doorgegeven via opvoeding en cultuur. Het doorbreken van dit patroon is een grote uitdaging waar we aan moeten blijven werken.
Wanneer je er zelf niet mee te maken hebt, zal je niet begrijpen hoe diepgaand de gevolgen voor iemand kunnen zijn. Zolang wij vasthouden aan een stigma, versterken ze de vooroordelen, wat leidt tot dehumanisering van een persoon of groep. De gevolgen zijn sociale uitsluiting, discriminatie en ongelijkheid.
Voor de persoon waar het stigma overheen hangt, is er een grote kans dat het psychische problemen veroorzaakt. Je zelfbeeld wordt steeds lager, je kan je schamen, angsten krijgen en uiteindelijk zelfs in een depressie belanden. De sociale isolatie die hierbij komt kijken, staat de persoonlijke ontwikkeling in de weg en zorgt ervoor dat je terecht komt in een negatieve spiraal.
Zolang de samenleving bepaalde stigma’s in leven houdt, zal er ongelijkheid in werkgelegenheid, onderwijs en toegang tot gezondheidszorg blijven bestaan. ZZP’ers die bijvoorbeeld al een keer in een burn-out hebben gezeten, krijgen zo’n behandeling niet meer vergoed wanneer ze een AOV-verzekering af willen sluiten. Of je betaalt veel meer premie dan een ander.
Je zou denken dat de hoeveelheid stress alleen hoger is bij degene die het stigma ervaart, maar ook iemand die zich vasthoudt aan deze vooroordelen ervaart meer stress dan anderen. Enerzijds ervaart de gestigmatiseerde persoon meer stress vanwege de constante angst om buitengesloten of gediscrimineerd te worden. Klachten die hieruit kunnen komen zijn:
Angststoornissen, depressie en een laag zelfbeeld komen meer dan vaak voor bij iemand die gestigmatiseerd wordt. Dit kan uiteindelijk leiden tot mentale uitputting.
Om jezelf te beschermen tegen de negatieve invloeden van buitenaf, trekt je je al snel terug. Een stigma kan ervoor zorgen dat iemand sociale- en emotionele steun mist, waardoor je steeds eenzamer wordt.
Wanneer je leeft met chronische stress door een stigma, krijg je vanzelf ook fysieke klachten. Een verzwakt immuunsysteem, hoge bloeddruk, een grotere kans op hart- en vaatziekten en slaapproblemen komen regelmatig voorbij.
Anderzijds kan degene die het stigma uitdraagt ook last hebben van een verhoogd stressniveau. Doordat je je vasthoudt aan negatieve vooroordelen en het behouden van een “wij tegen hen” mentaliteit, ontstaan er innerlijke conflicten en spanning tijdens je sociale interacties. Het continu beoordelen en veroordelen van andere personen zorgt voor een negatieve, maar ook vooral cynische kijk op de wereld. Je kan je voorstellen dat dit niet bevorderlijk is voor je innerlijke rust. Sterker nog, het is uitermate vermoeiend wanneer je alleen maar bezig bent met hoe een ander zich zou moeten gedragen of hoe juist niet.
Heb je bovenstaand gelezen en betrap jij jezelf erop dat je je vasthoudt aan één of meerdere stigma’s? Dan zijn er een aantal manieren om deze los te laten. Bedenk wel dat dit niet over een dag ijs zal gaan. Een maatschappelijk vooroordeel zit, bijvoorbeeld door je opvoeding, vaak diepgeworteld en heeft tijd nodig om te doorbreken. Om je op weg te helpen vind je hieronder een aantal stappen die je kan nemen in dit proces:
Om een stigma te doorbreken is de eerste stap het erkennen dat stigma’s bestaan en dat we allemaal, niemand uitgezonderd, snel geneigd zijn om een vooroordeel te hebben. Het is van belang overzicht te krijgen op dit gedrag en je eigen overtuigingen. Zo word je steeds meer bewust van de manier waarop je anderen beoordeelt.
Kennis is macht. Wanneer je de strijd aan wilt gaan met het stigma waar je je aan vasthoudt, is het belangrijk dat je jezelf onderwijst. Informeer jezelf over de realiteit van de gestigmatiseerde groep door erover te lezen, met de personen zelf te praten en zelf ervaring op te doen. Zo leer je dat niet alle verslaafden onbetrouwbaar zijn, niet iedereen met een depressie het leven niet meer ziet zitten en niet alle personen met ADHD alleen maar heel erg druk zijn.
Een stigma komt veelal voort uit onwetendheid. Ben je opgegroeid met een bepaald vooroordeel? En heb je daadwerkelijk de moeite gedaan een open gesprek aan te gaan met mensen die hieronder vallen? Door te praten over het onderwerp, kan je vaak al misverstanden uit de weg ruimen en nader tot elkaar komen.
Dit is veelal de meest lastige stap, want hier ga je hardop toegeven dat je misschien niet altijd even netjes bent geweest tegen iemand die jij stigmatiseert. Verantwoordelijkheid nemen voor de manier waarop je anderen behandelt, betekent bewustwording krijgen over je gedrag en de impact die dat op anderen heeft. Je gaat actief stappen ondernemen om uitsluiting en discriminatie tegen te gaan.
Nu je zelf hard bezig bent om jouw eigen stigma’s los te laten, ga je deze vaak ook aankaarten in je omgeving. Je ervaart dat het grotendeels ook je omgeving is die vastzit in vooroordelen en jij kunt nu bijdragen in het wegnemen daarvan.
Het zijn nogal wat stappen die je onderneemt of gaat ondernemen. Een gigantische stap in je persoonlijke ontwikkeling die op zijn beurt ook weer spanningen en stress kan veroorzaken. Al deze interne veranderingen zijn vaak zeer intens en een beetje hulp van buitenaf kan dan helpen om het gestructureerd in je hoofd te houden. Een professionele coach kan je hierbij ondersteunen. Wil je hier meer over weten? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606