In deze blog wil ik het hebben over SMART leerdoelen. Je bent nooit te oud om te leren. Om verder te komen in het leven is het belangrijk leerdoelen te stellen. Je kunt ze gebruiken om verder te komen in jouw werkomgeving. Maar ook privé, om jouw zelfinzicht en je persoonlijke ontwikkeling continu in beweging te houden. Maar verder komen kan ook zorgen voor stress. Wanneer je bepaalde doelen stelt en deze niet behaalt, kan dat in ernstige gevallen leiden tot sombere, misschien zelfs depressieve gevoelens. Of een burn-out. Hoe kun je nu doelen stellen die je echt helpen? Maak ze “smart”. In deze blog lees je hoe SMART leerdoelen jou kunnen helpen in het leven.
Inhoudsopgave:
- Wat zijn SMART leerdoelen?
- Wanneer maak je leerdoelen?
- Ontdekken dat er altijd leerdoelen zijn
- Zo maak je een SMART leerdoel
- Hoe je SMART leerdoelen tijdens een burn-out kunt gebruiken
Wat zijn SMART leerdoelen?
“SMART” is een acroniem: een samentrekking van de letters die dit begrip vormen. SMART leerdoelen zijn doelen die Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgeboden zijn. Dit maakt SMART leerdoelen zeer concreet en zorgt ervoor dat je eenvoudig kunt nagaan of je aan je doelen hebt voldaan.
De betekenis van SMART uitgelegd
Leerdoelen die volgens de smart-formule zijn gedefinieerd, voldoen aan de onderstaande vijf kenmerken:
- Specifiek: Wat wil je leren? Bijvoorbeeld: ‘Ik wil leren beter met stress om te gaan zodat ik een burn-out kan voorkomen.’
- Meetbaar: Hoe wil je dit doel bereiken? Bijvoorbeeld: ‘Eerst moet ik inzicht krijgen in de moment dat ik veel stress ervaar. Ik houd op papier bij wanneer mijn stressklachten het hoogst zijn. Hier schrijf ik ook op in welke situatie ik mij op dat moment bevind.’
- Acceptabel: Is dit een acceptabel doel en sta jij hier zelf ook achter? Bijvoorbeeld: ‘Ja. Ik vind het belangrijk dat ik beter met stressklachten om kan gaan. Door aan dit doel te werken zal ik mijn stress- of burn-outklachten eerder kunnen signaleren en voorkomen.’
- Realistisch: Is het een realistisch doel? Het is belangrijk dat je doel ook haalbaar is. Bijvoorbeeld: ‘Ja. Door inzicht te krijgen in een situatie waarin ik veel stress ervaar kan ik voor mijzelf de handvatten creëren om dit beter te doseren. Door goed te documenteren in welke situaties ik veel stress ervaar kan ik dit leerdoel realistisch aanpakken.’
Weeg hierin goed af wat je documenteert en welke situatie je hier leidend in laat zijn. Extreem stressvolle situaties zoals een overlijden, verlies van baan of een traumatische gebeurtenis is géén realistische situatie om mee te nemen in jouw leerdoel. - Tijdgebonden: In welk tijdsbestek wil je dit leerdoel onder de knie hebben? Bijvoorbeeld: ‘Ik start op maandag en oefen elke dag met een stressvolle situatie. Dit doe ik voor een periode van een maand. Zo kan ik een goed zelfbeeld creëren van de moment waarin ik stress heb en heb ik variatie in de omstandigheden die daarbij horen.
Wanneer maak je leerdoelen?
Een kort maar krachtig antwoord: Altijd! Het klinkt misschien wat veel. Je hebt school allang al afgerond, op je werk leer je elke dag nieuwe vaardigheden en dan zou je nu in je privéleven ook steeds weer leerdoelen stellen? Toch is het niet zo vreemd jezelf af en toe uit te dagen en kijken waar jij jezelf in zou kunnen verbeteren. Wat wil je bereiken in jouw leven en waar wil je naartoe? Je zal merken wanneer jij jezelf leerdoelen stelt, je ook een stuk minder stress ervaart en je ook piekeren kunt beperken.
Ontdekken dat er altijd leerdoelen zijn
Je komt in een vervelende situatie terecht waar je niet zo goed mee om weet te gaan. Een voorbeeld is een gesprek met je werkgever. Je ziet er ontzettend tegenop eindelijk die loonsverhoging te vragen waar je recht op hebt. Al dagen denk je na over hoe het gesprek kan gaan. Tijdens het gesprek loopt alles anders en je werkgever praat je binnen vijf minuten onder tafel waarom jij die loonsverhoging niet hebt verdiend. Het is dan een veilige keuze niet nog eens met jouw baas te gaan praten want je hebt er achteraf veel spanning aan overgehouden.
De vraag die je jezelf kunt stellen is of dat de oplossing is. Soms kun je je nu eenmaal niet voorbereiden op hoe iemand reageert en jouw werkgever heeft zijn doel wél bereikt: Ervoor zorgen dat je niet nogmaals aanklopt voor meer salaris.
Nu kun je ermee aan de slag
Jouw leerdoel in bovenstaande situatie is het leren van het duidelijk aangeven van jouw behoeften en het goed uit kunnen leggen waarom iets nodig is, in dit geval jouw loonsverhoging. Het vermijden van de situatie geeft je veel stress en in jouw ogen is er iets geschaad in de relatie tussen jou en je werkgever. Je blijft hier over piekeren wat uiteindelijk resulteert in minder werkplezier en eventueel een burn-out.
Een ervaring als deze is niet leuk, maar je kunt er wel mee aan de slag. Nadat je dit leerdoel opgesteld hebt en hieraan werkt, weet hoe je de volgende keer het gesprek aan gaat. Je gaat je nogmaals in deze situatie begeven maar dan met een andere uitkomst: Je krijgt die loonsverhoging waar jij zo hard voor gewerkt hebt.
Zo maak je een SMART leerdoel
Laten we aan de hand van het zojuist behandelde voorbeeld kijken hoe je dit leerdoel SMART kunt maken. Het doel is: leren om succesvol het gesprek aan te gaan over een salarisverhoging.
Specifiek: ik wil leren onderhandelen over mijn salaris
Meetbaar: ik wil 15% loonsverhoging
Acceptabel: met deze salarisverhoging ben ik tevreden en behoud ik plezier in mijn werk
Realistisch: mijn prestaties rechtvaardigen deze verhoging
Tijdsgebonden: ik wil dat dit ingaat in het volgende kwartaal
Je hebt nu jouw leerdoel SMART geformuleerd. Door aan deze methode vast te houden, kun je niet alleen bepalen of je jouw doel hebt behaald: het geeft je ook houvast. Je creëert duidelijke ankers waarmee je jouw doel kunt gaan bereiken.
Hoe je SMART leerdoelen tijdens een burn-out kunt gebruiken
Wist je dat SMART leerdoelen ook heel effectief kunnen zijn in het overwinnen van een burn-out? Het is niet vreemd je dit allemaal wat veel lijkt. Je zit al in een burn-out en de energie om dan ook nog eens huiswerk te gaan maken én de kern van je probleem aan te pakken kan bij voorbaat al een hoop weerstand oproepen. Je staat er niet alleen voor. Liberi is er niet alleen om jou uit die burn-out te helpen door bijvoorbeeld wandelcoaching. Onze professionele coaches zijn er ook om samen met jou leerdoelen op te stellen. Zo kan je de rust voor jezelf creëren waar je zo hard aan toe bent. SMART-doelen of een fasenplan. Samen met een coach verlaag je de kans aanzienlijk nog een keer in een burn-out terecht te komen en krijg jij de controle terug over jouw leven.
