Je kan er niet omheen: slaaptekort door ouderschap. Er zijn vele redenen waardoor een slaaptekort kan ontstaan en in veel gevallen heb je zelf redelijk wat invloed op je slaap. Denk aan een goede slaaphygiëne, minderen met koffie in de avond en namiddag, zorgen voor voldoende daglicht gedurende de dag, maar voornamelijk in de ochtend en tot slot na een bepaalde tijd in de avond geen schermpjes meer gebruiken. Zo zijn er vele slaaptips online te vinden om je nachtrust te verbeteren.
- De impact van een baby op onze slaap
- Slaaptekort en werk
- Hoe om te gaan met een slaaptekort?
- Wat dan wel?
- Tips om het slaaptekort zoveel mogelijk te beperken
De impact van een baby op onze slaap
In het geval van slaaptekort door ouderschap ligt het wat ingewikkelder. Jij kunt namelijk wel van alles doen om je slaap te optimaliseren, maar zodra er een kleintje bij komt kijken heb je ineens veel minder invloed op hoeveel nachtelijke uren je kunt maken. Zeker het eerste jaar is voor veel ouders een flinke uitdaging als het over slaap gaat.
Hoe zit dat nu precies? Een pasgeborene heeft nog een hele kleine maaginhoud. Hierdoor kan hij maar hele kleine hoeveelheden melk verwerken. Hij heeft echter voldoende voeding nodig om goed te kunnen groeien. Het gevolg: de baby heeft een haast constante aanvoer van melk nodig. Dus óók ’s nachts! Elke drie uur wakker om de baby te voeden is geen uitzondering. Een baby heeft ook nog helemaal geen dag- en nachtritme, zoals wij dat hebben. Het feit dat het donker is, zorgt er bijvoorbeeld nog niet voor dat een baby melatonine aan gaat maken zodat hij kan gaan slapen.
Daarom worden vooral kersverse moeders aangeraden om ook overdag te slapen wanneer de baby slaapt. Dit om enerzijds bij te komen van de bevalling, die in veel gevallen ook gedurende de nacht heeft plaatsgevonden, waardoor ouders al beginnen met een slaaptekort. Maar anderzijds helpt het om het slaaptekort van ’s nachts enigszins te compenseren. En dat geldt natuurlijk net zo goed voor kersverse vaders!
Slaaptekort en werk
Vooral in de eerste maanden kunnen ouders dus een flink slaaptekort opbouwen. Als de vader vrij snel weer aan het werk gaat kan dit een flinke uitdaging voor hem zijn. Na een aantal maanden krijgt een baby steeds meer een dag– en nachtritme en kunnen de ouders opgelucht ademhalen. Hoewel… van hele nachten doorslapen is zeker in het eerste jaar meestal nog geen sprake. Het gebeurt wel, maar is eerder uitzondering dan regel. Als dus ook de moeder – vaak alweer na drie maanden – aan het werk gaat, kan een slaaptekort zorgen voor meer stress – zowel binnen het gezin als ook op het werk.
Ruzies ontstaan sneller tijdens de nachtelijke uurtjes als beide partners vermoeid zijn en er wéér iemand is die een poepluier moet verschonen, of de opgegeven melk mag gaan wegpoetsen van de vloerbedekking. Met een slaaptekort is het niet makkelijk om je te concentreren op je taken op het werk. Mogelijk ga je op je tenen lopen en lijkt het wel of de werkdruk hoger ligt. Feit is echter dat iemand die een slaaptekort heeft, minder presteert op alle gebieden, dus zowel mentaal, emotioneel en fysiek. Je krijgt dus minder gedaan in dezelfde hoeveelheid tijd.
Hoe om te gaan met een slaaptekort?
Het moge dus duidelijk zijn: een slaaptekort door het ouderschap heeft een grote impact op ons leven. Wat kun je nu doen om het slaaptekort zo veel mogelijk te beperken? Een veelgehoorde optie waar ouders voor kiezen is slaaptraining voor hun baby. Hiermee zou je je baby ‘trainen’ om sneller door te slapen, wat uiteraard resulteert in een betere nachtrust voor de ouders. Hierbij wordt er echter aan de biologie van een baby voorbij gegaan. De ouders worden namelijk aangeraden om het kind te laten huilen. Op een gegeven moment wordt een kind dan inderdaad stil. ‘Fijn, dan kunnen we nu slapen!’ Denken de ouders dan.
Wat er echter gebeurt in het lijfje van de baby is dat er veel stresshormonen worden aangemaakt. De baby huilde namelijk met een reden: hij is moe maar kan niet slapen, het is te warm of te koud, hij heeft honger, hij heeft een vieze luier of heeft een ander ongemak.
Een baby is totaal afhankelijk van ons en kan alleen via huilen aangeven dat er iets is. Als de ouders dan niet komen, dan ‘denkt’ de baby als het ware dat hij maar beter stil kan worden. Want als hij moederziel alleen is, dan is dat heel bedreigend. Wie weet wat voor gevaren er op hem afkomen als hij van zich laat horen en er is niemand om hem te beschermen! De baby wordt dus stil, de ouders kunnen gaan slapen en de stresshormonen gieren door het lijfje van hun kind. Langdurige blootstelling aan stress is voor niemand goed, of diegene nu een paar maanden oud is, of negentig jaar.
Wat dan wel?
Onze Nederlandse maatschappij is niet ingesteld op het zo optimaal regelen van het ouderschapsverlof. Dit in tegenstelling tot veel Scandinavische landen, waar zowel de vader als de moeder een jaar betaald ouderschapsverlof kan opnemen. Wij zullen dus moeten roeien met de riemen die we hebben, oftewel mét slaaptekort weer aan het werk.
Tips om het slaaptekort zoveel mogelijk te beperken
Probeer tijdens je verlof overdag zo veel mogelijk bij te slapen. Maar ga ook daarna ’s avonds wat eerder naar bed dan je gewend bent, zodat je bijvoorbeeld al een uur extra kunt slapen voor de baby weer wakker wordt. Als de moeder borstvoeding kan geven: doe dit vooral! Door de hormonen die vrijkomen tijdens het nachtelijke voeden, worden zowel moeder als kind slaperiger. Ze kunnen dus beiden sneller weer inslapen.
Gebruik een co-sleeper of zet het wiegje naast je eigen bed, dan hoef je er in ieder geval niet ’s nachts uit en kun je je kindje zo bij je nemen. Dit werkt niet voor iedereen, maar probeer het op zijn minst een tijdje uit. Wees ook lief voor jezelf: moet je precies op hetzelfde snelle tempo doorrennen als vóór er een kindje was? Kun je in het weekend wat meer bijslapen en wat minder sociale activiteiten doen? En onthoud: ook dit gaat weer voorbij. Kleine kinderen worden tenslotte héél snel groot!
