Heb je je weleens afgevraagd in hoeverre je overtuigingen en verwachtingen over jezelf en je leven de realiteit beïnvloeden? Wanneer jij stellig gelooft dat je later geen leuke partner zult vinden, zul je daardoor dan ook echt geen leuke partner tegenkomen? Wanneer je stellig gelooft dat je later in een mooi huis gaat wonen, gaat dat dan ook echt gebeuren? Wanneer je gelooft dat je snel zult herstellen van een burn-out, lukt dat dan?
We leven niet in een sprookje en niet al je dromen worden werkelijkheid. Niet iedereen kan in een droomhuis wonen. En soms heb je gewoon pech. Toch blijken je overtuigingen en ‘voorspellingen’ veel invloed uit te oefenen op je realiteit en hoe je die ervaart. Hieronder lees je hoe je daar je voordeel mee kunt doen.
Een self fulfilling prophecy wordt in het Nederlands zelfvervullende voorspelling genoemd. Het is een term uit de psychologie. Een self fulfilling prophecy is een idee over de toekomst, een idee over hoe jij denkt dat je toekomst gaat zijn. Maar dat is niet alles. Het gaat om een voorspelling die eigenlijk niet helemaal klopt (vaak te negatief), maar doordat jouw foutieve verwachting over de toekomst nieuw gedrag oproept, komt je verwachting toch uit. De persoon die de voorspelling deed, zal de nieuwe realiteit gebruiken als bewijs dat zijn voorspelling klopte. De voorspelling vervult zichzelf. ‘Zie je wel, ik had gelijk!’
Dit leert ons iets bijzonders over de realiteit: de realiteit laat ons vaak zien waar wij in geloven en wat wij verwachten van de realiteit. De self fulfilling prophecy stuurt ons gedrag en kleurt onze realiteit. Wat bedoel ik hiermee?
Om de self fulfilling prophecy goed te begrijpen, moeten we onderscheid maken tussen overtuigingen en voorspellingen. Je kunt bijvoorbeeld de overtuiging hebben dat jij geen leuk persoon bent. Op basis van die overtuiging zul je een voorspelling doen over een eerste date die op vrijdag staat gepland: de date zal me binnen een uur afwijzen, aangezien ik niets leuks heb om over te vertellen. Dat is jouw voorspelling.
En dan is het vrijdag, de dag van de date. Met klamme handen betreed je het café en begroet je je date, die al zit te wachten. Je bent je niet echt bewust van je self fulfilling prophecy, maar je voelt deze wel in je lichaam. Zenuwachtig bestel je een drankje en begin je het gesprek. Wellicht klap je dicht en word je voorspelling direct werkelijkheid. Of je probeert te overcompenseren door juist op een wat hyperactieve manier te zoeken naar onderwerpen.
Je date voelt de spanning, vindt het wel gezellig, maar besluit het uiteindelijk toch bij die eerste date te laten. Dit zie jij als een duidelijk bewijs van je voorspelling: de date wijst me af, aangezien ik niets leuks te vertellen heb. Ook je onderliggende overtuiging wordt bekrachtigd: ik ben geen leuk persoon.
Een self fulfilling prophecy zorgt ervoor dat we op zoek gaan naar bewijzen in de realiteit. Ieder mens kijkt door een bril naar de realiteit, die is gekleurd door onze overtuigingen. Wanneer je gaat trouwen, zie je bijvoorbeeld ineens overal trouwjurken. Wanneer je een vrijgezelle man bent, zie je overal mooie jonge vrouwen. De self fulfilling prophecy zorgt ervoor dat we ons vooral focussen op die paar ervaringen die het bewijs leveren dat jouw voorspelling klopt. Tijdens een eerste date let je bijvoorbeeld alleen maar op negatieve signalen vanuit de date. Dit is een vervelende dynamiek die je kunt doorbereken door anders naar je realiteit te leren kijken.
Kun je je iets voorstellen bij het idee dat wat jij meemaakt in je leven – althans, jouw interpretatie daarvan – vaak een afspiegeling is van jouw selffulfilling prophecies en onderliggen overtuigingen over jezelf? Dat je door een gekleurde bril kijkt?
De schrijver Eckhart Tolle is van mening dat onze ‘binnenkant’ of ‘binnenwereld’ belangrijker is dan de ‘buitenkant’ of ‘buitenwereld’. Hij omschrijft het in zijn boek ‘De kracht van het nu’ zo:
“Wees minstens zo geïnteresseerd in wat er in je omgaat als in wat er buiten je gebeurt. Als je de binnenkant goed krijgt, komt de buitenkant vanzelf goed. De primaire werkelijkheid zit in je, de secundaire werkelijkheid buiten je.”
Dit klinkt wel erg spiritueel en je kunt je afvragen of het klopt. Als je huis bijvoorbeeld tot as vergaat, dan gaat het helemaal niet goed met die ‘buitenkant’. Dat is inderdaad een onvermijdelijke situatie: soms gaan er dingen stuk en soms gaan er dingen mis. Eckhart Tolle heeft het voornamelijk over onze relaties met andere mensen en ook de bril waardoor we naar de buitenwereld kijken. Wanneer er sprake is van harmonie in jou, zul je ook meer harmonie ervaren in de buitenwereld. Dat merk je in je levenssituatie op het gebied van werk, liefde en vriendschap.
Het is een feit dat je date geen tweede date wil. Hier zijn honderden verklaringen voor, maar de verklaring die jij kiest laat zien welke overtuigingen jouw ‘bril’ beïnvloeden. Wanneer je oefent in het open staan voor andere verklaringen, en tegelijk oefent in het bedenken van een positievere self fulfilling prophecy, dan neemt de kans op een volgende geslaagde date doe. Je verwerkt de ‘mislukte’ eerste date sneller en kijkt uit naar een volgende, die misschien wel leuk is.
Ik wil tot slot twee interessante onderzoeken met je delen die duidelijk maken wat self fulfilling prophecies zijn. De eerste is een experiment op een school. Leraren kregen willekeurig te horen dat bepaalde leerlingen heel getalenteerd waren. Het IQ van deze willekeurig geselecteerde kinderen nam in de maanden hierna toe. De buitenwereld straalde naar deze ‘speciale’ kinderen uit dat ze veel konden bereiken en dit beïnvloedde de self fulfilling prophecies van deze kinderen. Ze gingen ander gedrag vertonen en het gemeten IQ nam toe.
Ellen Langer deed een onderzoek naar ouderen. Ze liet de ouderen in het onderzoek doen alsof ze in het jaar 1959 leefden, terwijl het onderzoek plaatsvond in 1979. Verrassend genoeg werd er bij de ouderen een beter gehoor, een hoger IQ, een beter gezichtsvermogen en een beter geheugen gemeten. Hieruit leren we dat onze overtuigingen en de self fulfilling prophecies die hieruit voortkomen zelfs onze fysieke staat van zijn beïnvloeden.
De self fulfilling prophecy is dus ook relevant voor mensen met een burn-out. Wanneer je gelooft dat je nooit – of bijvoorbeeld pas na 10 jaar – zult herstellen, dan zul je allerlei ‘bewijzen’ vinden voor deze voorspelling. Maar als jij een realistischer en positievere voorspelling doet – misschien voel ik me na een jaar al een stuk beter – dan kun je daar ook allerlei bewijzen voor vinden. Je gaat je beter voelen, wat je gedrag beïnvloedt en je herstel positief beïnvloedt.
We leven in een realiteit en moeten gehoorzamen aan de regels van de fysica. Wanneer je je arm breekt, zal die niet na een week genezen. Wanneer je huis afbrandt, dan is daar niets aan te doen. Wat de self fulfilling prophecy ons leert, is dat onze realiteit onze stellige overtuigingen over het leven en onszelf vaak bevestigd, maar dat betekent niet dat die overtuigingen ook per se waar zijn; dat het zo hoeft te zijn. Hoe zou het zijn om door een andere bril naar de realiteit te kijken? Om bewijzen te zoeken voor positievere overtuigingen, zoals ‘ik heb veel leuks te vertellen’, ‘ik zal later in een mooi huis wonen’ en ‘ik ben een leuk persoon’. Met deze manier van kijken zul je op zijn minst meer genieten van de weg, en laat dat nou precies het leven zelf zijn.
Wil je met een coach bij jou in de buurt praten over jouw overtuigingen? Wil je samen onderzoeken hoe je je overtuigingen kunt veranderen? Onze coaches staan voor je klaar.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
085 - 5363606