Tegenwoordig zijn er tal van behandelmethodes die ingezet worden tijdens een burn-out. Cognitieve gedragstherapie en psychotherapie zijn daar twee voorbeelden van, maar steeds vaker wordt ook schematherapie ingezet. Een vorm van therapie waar nog niet veel mensen van hebben gehoord. Zonde, want het is een zeer effectieve methode om oude patronen te doorbreken. Ook al wordt het woord ‘schema’ gebruikt, heeft het verder weinig te doen met het bijhouden van een planning of dagschema. Ben jij ook benieuwd naar wat schematherapie is en hoe dit jou kan helpen te herstellen van je burn-out? Neem dan rustig de tijd om dit blog te lezen.
Wat is schematherapie?
Hoe werkt schematherapie?
Wat jij gaat doen
Schematherapie en burn-out
Hulp van een coach
Wat is schematherapie?
Schematherapie heeft niets te maken met het schema wat je overdag volgt of schema’s die je eventueel maakt om werkzaamheden uit te voeren. Het woord ‘schema’ gaat in dit geval veel dieper dan dat. Wanneer we spreken over schema’s in de psychologie, worden je opvattingen bedoeld die jij hebt over je emoties en houdingen naar jezelf en de rest van de wereld. Tijdens schematherapie ga je de diepte in waarom je bepaalde psychische overtuigingen hebt die schadelijk voor je zijn. Denk bijvoorbeeld aan personen die een laag zelfbeeld hebben omdat zij uit een disfunctioneel gezin komen, bijvoorbeeld wanneer iemand een narcistische ouder heeft. Schematherapie is een relatief nieuwe vorm van behandeling, die ‘pas’ vanaf 1990 wordt ingezet, en is ontwikkeld door Jeffrey Young samen met een aantal collega’s van hem.
Hoe ontstaat een niet functionerend schema?
Disfunctionele schema’s ontstaan veelal in de jeugd. Een kind heeft een aantal basisbehoeften die nodig zijn om stabiel op te groeien. Wanneer er niet voldaan wordt aan deze behoeften kunnen er psychische klachten ontstaan. Een aantal van deze behoeften zijn:
- Weten gezonde grenzen te stellen
- Weten wat veiligheid is
- Sociale contacten en verbinding hebben
- Expressie hebben
- Het hebben van autonomie
- Het hebben van zelfwaardering
In een aantal situaties is het hebben van ongezonde emotionele patronen niet geheel te wijten aan de opvoeding in de jeugd, maar door het hebben van een stoornis. Denk hierbij aan borderlinepersoonlijkheidsstoornis en narcistische persoonlijkheidsstoornis. Alhoewel je voor deze stoornissen aanleg moet hebben, heeft de opvoeding en omgeving in de jeugd aanzienlijke invloed op het ontwikkelen van de aandoeningen. Vooral personen met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis hebben traumatische gebeurtenissen meegemaakt in hun jeugd, zoals verwaarlozing of misbruik. Schematherapie is hierdoor een veelgebruikte methode om bepaalde patronen te doorbreken.
Hoe werkt schematherapie?
Het wordt schematherapie genoemd, maar eigenlijk is schemagerichte therapie een betere bewoording om deze behandeling uit te leggen. Tijdens deze therapie richt je je volledig om het herstellen van je disfunctionele schema’s, oftewel je ongezonde emotionele patronen. Jij gaat jouw disfunctionele schema’s tijdens deze behandeling herkennen en erkennen. Samen met je behandelaar ga je opzoek naar datgene wat jij hebt gemist in je jeugd en dit, op een begripvolle manier, aan jezelf teruggeven. Hoe ongezond een patroon ook kan zijn voor je, het voelt veilig omdat je het niet anders hebt gedaan. Door in te zien dat het anders kan, en een nieuw schema je gezonde veiligheid kan geven, breek je door je oude patronen heen en leer je langzaamaan vertrouwen te krijgen in een nieuw patroon.
Het komt regelmatig voor dat er een trauma (vanuit de jeugd) samengaat met je disfunctionele schema’s. Hiervoor kan EMDR ingezet worden, maar is geen onderdeel van je schematherapie. Dit wordt gezien als een aanvulling.
Wat jij gaat doen
Schematherapie kan ietwat luchtig klinken, maar laten we er geen vergissing van maken dat het een heftige en intensieve therapievorm is. Net als het afleren van een verslaving, kan het afleren van een aangeleerd patroon een zeer heftig proces zijn. Terugval van gedrag is geen vreemd gegeven en is eerder regel dan uitzondering. Om het doorbreken van je ongezonde patronen extra kracht bij te zetten, krijg je huiswerk mee. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het inspreken van de nieuw aan te leren patronen en die dagelijks te beluisteren, het dagelijks opschrijven van je emoties of het bijhouden van herkenning van je disfunctionele schema’s en wanneer dat zich uit. In het begin kan de hoeveelheid huiswerk nogal overweldigend zijn, maar naarmate je traject vordert wordt het een onderdeel van je dagplanning.
Schematherapie en burn-out
Schematherapie werd in eerste instantie ingezet bij sommige persoonlijkheidsstoornissen en bij mensen die in hun jeugd belangrijke basisbehoeften hebben gemist. De afgelopen jaren wordt deze vorm van behandeling steeds vaker ingezet bij personen die meermaals last hebben (gehad) van een burn-out of bij iemand waarvan een mildere behandelvorm niet aanslaat. De richtlijn voor de duur van de behandeling is minimaal 1 jaar. In ernstige gevallen kan de schematherapie wel tot 4 jaar duren. Dit klinkt als een extreem langer periode, maar wanneer de klachten dusdanig hardnekkig zijn is de minimale periode van 1 jaar nodig om alle patronen goed te doorgronden. Je gaat in feite je volledig emotionele handelen resetten en je herstel dusdanig verstevigen dat de kans op terugval minimaal is.
Angsten en depressie
Wanneer je al wat langer worstelt met burn-out klachten, gaat dit vaak gepaard met angstklachten of zelfs een depressie. In deze situatie is schematherapie bij uitstek een van de betere behandelvormen die er bestaan. Vooral wanneer andere therapievormen niet zijn aangeslagen. Je kan door het volgen van schematherapie alle aspecten van je burn-out aanpakken, maar ook andere klachten die veroorzaakt worden door stress en spanning.
Hulp van een coach
Het kan zijn dat je al een traject hebt gevolgd of dat je net begint met het herstellen van je burn-out. In het laatste geval adviseren wij eerst een wat mildere burn-out behandeling zoals bijvoorbeeld wandelcoaching. Dit kun je samen doen met een professionele coach van Liberi. Indien je al wat langer bezig bent met een behandeling, of je klachten verder gaan dan enkel en alleen een burn-out, is er de optie tot het volgen van schematherapie of cognitieve gedragstherapie. Je zou eerst een burn-outtest kunnen doen. Wil je meer informatie over de verschillende behandeltrajecten? Neem vrijblijvend contact met ons op.
