Het hebben van een baan wordt veelal gezien als een plek waar je heen gaat om geld te verdienen, maar het is zoveel meer dan dat. Indien je fulltime werkt op locatie, spendeer je over het algemeen meer tijd op de werkvloer dan dat je thuis doet. Thuis creëer je een omgeving waar jij je op je gemak voelt, waar je volledig jezelf kunt zijn en het is een plek waar je je veilig voelt. Waarom wordt er dan op de werkvloer niet met dezelfde zorgvuldigheid gewerkt aan dat gevoel van veiligheid? Een burn-out is beroepsziekte nummer één en dit wordt veelal veroorzaakt doordat er niet genoeg psychologische veiligheid is in de werkomgeving. Het is tijd om hier meer aandacht aan te besteden.
Wat is psychologische veiligheid?
Psychologische veiligheid op de werkvloer
Onveiligheid en burn-out
Aandachtspunten om psychologische veiligheid te behouden
Burn-out op de werkvloer
Wat is psychologische veiligheid?
Wanneer we spreken over psychologische veiligheid, hebben we het voornamelijk over het mentaal veilig voelen in een bepaalde omgeving. In de term maakt het niet uit of dat thuis, op je werk of elders is. Je behoort te kunnen zijn wie je bent en onbezorgd je mening te durven geven in een groep. Daarnaast wil je in diezelfde groep in alle oprechtheid bijdragen dat die veiligheid voor iedereen gewaarborgd wordt. Indien je één van de voorgaande aspecten niet kan, wil of mag wordt er gesproken over interpersoonlijke angst. Dit kan zijn omdat je thuis niet voor jezelf op durft te komen omdat je gebukt gaat onder een zeer dominante partner, of op je werk omdat je bijvoorbeeld een leidinggevende boven je hebt die geen tegenspraak duldt.
Psychologische veiligheid op de werkvloer
Je inhoudelijke werk bestaat veelal niet uit alleen maar presteren en het halen van projecten. Er zijn maar weinig banen waar bij je volledig alleen werkt. Je hebt veel contact met andere mensen, voornamelijk collega’s, en met alle verschillende persoonlijkheden op de werkvloer kan het soms lastig zijn daarin jouw eigen persoonlijkheid in te brengen. Hierom is het belangrijk dat er open gecommuniceerd wordt zonder dat je je druk hoeft te maken om vergelding of represailles. Je moet zonder zorgen een leidinggevende aan kunnen spreken over een misstand op de werkvloer of een werkwijze die niet efficiënt genoeg is. Het creëren van een veilige werkomgeving geldt niet alleen voor het fysieke aspect. Psychologische veiligheid is in deze evenredig belangrijk.
Wat is het belang?
Wanneer er in een team collega’s een medewerker is die niet dezelfde normen en waarden aanhoudt als de rest van de groep, is de psychologische veiligheid al snel in gevaar. Maar het kan ook de dynamiek in het team zelf zijn die niet op orde is. En dat moet niet te licht genomen worden. Prestaties verslechteren, collega’s durven zich niet meer uit te spreken naar elkaar of teamleden kunnen zich gaan afzonderen van de groep. Zodra er een open cultuur heerst, is het direct merkbaar in het team. Collega’s werken nauw samen, durven op een positieve manier feedback te geven en voor problemen worden oplossingen gevonden in plaats van meer problemen.
Onderstaande aspecten zijn een aantal voorbeelden die essentieel zijn om psychologische veiligheid te hebben en houden op de werkvloer:
- Voor je mening uit kunnen komen
- Collega’s en leidinggevende tegen kunnen spreken
- Zorgeloos om hulp kunnen en durven vragen
- Altijd vragen kunnen stellen
- De kans krijgen om nieuwe dingen te proberen
- Zorgen of twijfels kunnen benoemen
Onveiligheid en burn-out
Indien je je mentaal niet veilig voelt op de werkvloer, om wat voor reden dan ook, is de kans aanzienlijk groter dat je in een burn-out terecht komt. Dit heeft effect op iedereen op de werkvloer. Probeer terug te denken aan een situatie op je werk waarin jij je niet veilig voelde te uitten wat jij toen echt voelde. Wat voor gevoelens bracht dit met zich mee? Waarschijnlijk heb je thuis uren zitten piekeren, ervaarde je veel spanningen en gaf niet het werk wat je uitvoerde maar de werksfeer je meer stress dan je lief was. Uiteindelijk ga je met tegenzin naar je werk of meld je je ziek.
Aandachtspunten om psychologische veiligheid te behouden
Misschien is de volgende opmerking overbodig, maar we willen het toch vermelden: Communicatie is de sleutel. Toch is communicatie alleen niet genoeg om psychologische veiligheid te behouden op de werkvloer. Wanneer er alleen wordt gesproken maar niet wordt geluisterd is de essentie van het proces verdwenen. Het waarborgen van de mentale veiligheid is iets wat enige inzet vereist waar iedereen zijn steentje voor moet bijdragen. Hiervoor kun je een aantal richtlijnen maken die je met regelmaat evalueert met het team.
De rol van de leidinggevende
Een team wordt over het algemeen aangestuurd door een leidinggevende. De psychologische veiligheid is voor een groot gedeelte afhankelijk van hoe een leidinggevende zich opstelt. Stuurt hij of zij alleen aan, of werkt diegene samen met het team. Een groot verschil in emotionele hiërarchie. Een leidinggevende die alleen taken rond commandeert en zich verder distantieert is bij uitstek een onveilige factor.
Zorg voor open communicatie
Als we zeggen dat communicatie die sleutel is, dan spreken we over open communicatie. Blijf elkaar stimuleren met elkaar te blijven praten en durf kritiek van een ander aan te nemen. Anderzijds, durf ook kritiek te geven. Door op regelmatige basis feedbackgesprekken en teammeetings te organiseren, blijf je continu werken aan de psychologische veiligheid op de werkvloer. Ook wanneer je signaleert dat een collega zich niet uit durft te spreken, probeer diegene aan te moedigen dit wel te doen.
Successen haal je samen
Het is niet vreemd als er op een bepaald punt een sleur ontstaat in de werkzaamheden. Hierom is het belangrijk successen te vieren, maar ook niet behaalde doelen mag je soms de slingers voor ophangen. We zijn er allemaal om te leren en door een mislukking positief te benaderen geef elkaar de ruimte fouten te durven maken. Je mag elkaar best een schouderklopje geven voor een mooi succes of een les die je meeneemt uit een niet behaald doel.
Geef ruimte om te ontwikkelen
Je presteert het best als je volledig jezelf kunt zijn. Het hebben van een bepaalde vorm van autonomie geeft je het gevoel gewaardeerd te worden voor wie je bent. We zijn geen robots die opspringen wanneer dat wordt vereist. Vooral als leidinggevende is het belangrijk om iemand vrijheid te geven z’n werkzaamheden te doen op zijn manier, zonder dat er de hele dag op de vingers wordt gekeken. Dit veroorzaakt alleen maar stress en weerstand.
Burn-out op de werkvloer
Ook al is de psychologische veiligheid op de werkvloer volledig op orde, een burn-out kan iemand altijd overkomen. Burn-outpreventie behoort een constante factor op de werkvloer te zijn. Hiervoor biedt Liberi een aantal coaching trajecten die voor elk stadium van een burn-out zijn in te zetten. Je kan kiezen voor puur en alleen preventie of opschalen naar een intensief traject om ervoor te zorgen dat de klachten die aanwezig zijn niet verslechteren. Ook op individueel vlak is het ook mogelijk om hulp te krijgen van een professionele coach. Voor meer informatie of het aanvragen van een pakket neem je vrijblijvend contact met ons op.
