Prikkelbare darm syndroom en de invloed van stress

Het prikkelbare darm syndroom, ook wel PDS, is een vervelend en soms zelfs zeer ernstige aandoening waarbij je last hebt van de darmen. Hoewel stress het prikkelbare darm syndroom niet kan veroorzaken, is het wel van grote invloed en kan het de klachten verergeren. We leggen graag uit wat PDS precies is, wat de relatie is met stress en wat je kunt doen om minder last te hebben van de symptomen.

Inhoudsopgave:

• Wat is het prikkelbare darm syndroom?
  • De symptomen van het prikkelbare darm syndroom
  • Wat veroorzaakt PDS?
• Wat is de relatie met stress?
• Kun je het prikkelbare darm syndroom behandelen?
  • Stress verminderen
  • Een goed dieet

Wat is het prikkelbare darm syndroom?

Het prikkelbare darm syndroom (PDS), ook wel spastische darm of irritable bowel syndrome (IBS) genoemd, is een veelvoorkomende functionele maag-darmaandoening. Dit betekent dat er geen structurele afwijkingen in het spijsverteringsstelsel zijn, maar dat er wel problemen zijn met de manier waarop de darmen functioneren. PDS beïnvloedt voornamelijk de dikke darm en veroorzaakt een reeks symptomen.

De symptomen van het prikkelbare darm syndroom

1. Buikpijn of krampen, vaak verlicht door het hebben van een stoelgang.
2. Opgeblazen gevoel en/of gasvorming.
3. Diarree, constipatie of een combinatie van beide.
4. Veranderingen in de consistentie of het uiterlijk van de ontlasting.
5. Slijm in de ontlasting.

Wat veroorzaakt PDS?

De precieze oorzaak van PDS is onbekend, maar het wordt verondersteld te ontstaan door een combinatie van factoren, zoals:

1. Verstoorde communicatie tussen de hersenen en het spijsverteringsstelsel.
2. Verhoogde gevoeligheid van de darmen voor pijn of uitzetting.
3. Abnormale darmbewegingen, zoals te langzaam of te snel bewegen.
4. Veranderingen in de darmflora (micro-organismen die in de darmen leven).
5. Genetische aanleg en omgevingsfactoren.
6. Voedselintoleranties of -gevoeligheden, zoals lactose-intolerantie of gevoeligheid voor gluten.

Wat is de relatie met stress?

Stress heeft een aanzienlijke invloed op het prikkelbare darm syndroom en kan de symptomen verergeren of triggeren. Hoewel stress op zichzelf PDS niet veroorzaakt, kan het de aandoening verergeren vanwege de nauwe verbinding tussen de hersenen en het spijsverteringsstelsel, bekend als de hersen-darm-as. Hier zijn enkele manieren waarop stress invloed kan hebben op PDS:

1. Verstoorde communicatie: Stress kan de communicatie tussen de hersenen en het spijsverteringsstelsel verstoren, wat kan leiden tot abnormale darmbewegingen en verhoogde gevoeligheid voor pijn in de darmen.
2. Verhoogde darmgevoeligheid: Stress kan de gevoeligheid van de darmen voor pijn of uitzetting verhogen, waardoor PDS-symptomen zoals buikpijn en krampen kunnen optreden.
3. Veranderingen in darmbewegingen: Stress kan leiden tot versnelde of vertraagde darmbewegingen, wat diarree of constipatie kan veroorzaken of verergeren.
4. Invloed op het immuunsysteem: Stress kan het immuunsysteem beïnvloeden, wat kan leiden tot ontstekingsreacties en een verergering van PDS-symptomen.
5. Veranderingen in de darmflora: Stress kan veranderingen in de samenstelling van de darmflora (micro-organismen die in de darmen leven) veroorzaken, wat de symptomen van PDS kan beïnvloeden.

Kun je het prikkelbare darm syndroom behandelen?

Behandeling van het prikkelbare darm syndroom is in die zin mogelijk dat er bepaalde dingen zijn die je kunt proberen om klachten te verminderen. PBS zelf is vooralsnog helaas niet te genezen. De onderstaande behandelingen kunnen wel worden geprobeerd om symptomen te bestrijden:

• Uitsluiten van allergieën en intoleranties. Het uitsluiten van allergieën en intoleranties is erg belangrijk, omdat dit mogelijk de oorzaak kan zijn van de klachten. Je kunt een test laten doen om te onderzoeken of je ergens allergisch of intolerant voor bent. Blijkt dit zo te zijn, dan kun je die producten uit je voedingspatroon laten waardoor klachten mogelijk afnemen en verdwijnen.
• FODMAP dieet. Door het FODMAP dieet uit te proberen kun je specifiek achterhalen welke voedingsmiddelen een trigger voor je zijn. Je laat in eerste instantie veel voedingsmiddelen weg, later voeg je er steeds weer wat toe om te gaan ontdekken waar je wel en niet tegen kunt.
• Gebruik van medicijnen of supplementen. Er zijn verschillende medicijnen die gunstig kunnen zijn bij PDS klachten, ook supplementen zoals probiotica of pepermuntolie worden aangeraden.
• Behandeling van bekkenbodemspieren. De bekkenbodemspieren zijn nodig om urine en ontlasting op te houden maar ook los te laten. Een bekkenbodemfysiotherapeut kan je bewust maken van hoe je deze spieren goed gebruikt, wat invloed kan hebben op de klachten.
• Mentale behandelingen. Hoewel PDS niet tussen de oren zit, kunnen hypnotherapie en cognitieve gedragstherapie wel ondersteuning bieden bij vermindering van de klachten. Bij hypnotherapie leer je in een diepe ontspanning te komen en ga je met je aandacht volledig naar binnen. De diepe ontspanning kan verlichting bieden. Bij cognitieve gedragstherapie gaat het erom hoe jij met de klachten omgaat, en wat jouw gedachten daarover zijn.

Stress verminderen

Je hebt net kunnen lezen dat stress van grote invloed is op PBS. Daarom is het bij het aanpakken van klachten belangrijk om stress te verminderen. Het is heel goed mogelijk dat klachten die je ervaart, worden veroorzaakt of verergerd door stress. Door stress te verminderen zal in elk geval het gedeelte van stress gerelateerde klachten afnemen of verdwijnen.

Een goed dieet

Als je PDS hebt, is het belangrijk om een dieet te volgen dat je symptomen vermindert. Wat voor de ene persoon werkt, werkt misschien niet voor de andere, dus het kan nodig zijn om te experimenteren en je dieet aan te passen op basis van je eigen ervaringen. Hier zijn enkele algemene richtlijnen die je kunt overwegen:

1. Laag-FODMAP-dieet: Veel mensen met PDS vinden verlichting door een laag-FODMAP-dieet te volgen. FODMAP staat voor Fermenteerbare Oligo-, Di-, Mono-sacchariden en Polyolen. Dit zijn korte keten koolhydraten die in sommige voedingsmiddelen voorkomen en moeilijk te verteren kunnen zijn voor mensen met PDS. Een laag-FODMAP-dieet beperkt de inname van voedingsmiddelen met een hoog gehalte aan FODMAP’s, zoals bepaalde fruitsoorten, groenten, granen, zuivelproducten en zoetstoffen.
2. Vezelrijke voeding: Een vezelrijk dieet kan helpen bij het reguleren van de darmfunctie. Probeer geleidelijk aan vezels aan je dieet toe te voegen, want een plotselinge toename van vezels kan gasvorming en een opgeblazen gevoel veroorzaken. Kies voor vezelrijke voedingsmiddelen zoals volkoren brood, bruine rijst, fruit en groenten.
3. Drink voldoende water: Het is belangrijk om gehydrateerd te blijven, omdat dit kan helpen bij het voorkomen van obstipatie en een goede darmfunctie bevordert.
4. Vermijd cafeïne, alcohol en koolzuurhoudende dranken: Deze dranken kunnen de darmen irriteren en PDS-symptomen verergeren.
5. Beperk vetrijke voedingsmiddelen: Vetrijk voedsel kan de darmen verder irriteren en PDS-symptomen verergeren. Kies in plaats daarvan voor magere eiwitten, zoals kip, kalkoen en vis, en bereid ze op een gezonde manier, zoals grillen of stomen.
6. Eet regelmatig en langzaam: Probeer kleinere, frequentere maaltijden te eten in plaats van drie grote maaltijden per dag. Kauw je eten goed en eet langzaam om te helpen bij de vertering.