We hebben het in verschillende blogs gehad over de symptomen van een paniekaanval en waarom medicijnen niet de meest ideale symptoombestrijders zijn. Ook is er besproken hoe je de eerste minuten van een paniekaanval door kan komen om zo de lengte van de aanval te beperken. Maar wat doe je als de paniekaanval je overvalt in de nacht, in je slaap? Als je bekend bent met paniekaanvallen is dit je vast en zeker ook overkomen. En dat kan flink beangstigend zijn als je bruut gewekt wordt door paniek en angstgevoelens. In dit blog bespreken we hoe het kan dat je in je slaap een paniekaanval krijgt en wat je ermee kunt doen.
We slapen om te verwerken
’s Nachts verwerken we wat we overdag hebben meegemaakt. Als je een gebalanceerd leven hebt zonder al te veel stress dan merk je hier weinig van. Af en toe heb je een vreemde droom maar meestal ben je die al vergeten voordat je goed wakker bent. Een nachtmerrie op z’n tijd, die hebben we allemaal en hoeft niet meteen een specifieke reden te hebben. Op dat punt zijn dromen en nachtmerries nog steeds een onderwerp waar de wetenschap weinig grip op heeft en berusten de meeste onderzoeken op aannames. Sigmund Freud is een van de bekendste personen die de uitdaging aanging zich hierin te verdiepen waar uiteindelijk de Freudiaanse droomtheorie uit voortkwam.
Maar er is een groot verschil tussen het hebben van een nachtmerrie waar je uit wakker schrikt of het hebben van een nachtelijke paniekaanval.
Wat is een nachtelijke paniekaanval
Als je overdag bekend bent met paniekaanvallen is de kans groot dat je deze in de nacht ook al een keer ervaren hebt. Toch is een paniekaanval in de nacht net even iets anders dan die je overdag ervaart. Deze aanvallen komen ’s nachts ook regelmatig voor bij kleine kinderen. Dan worden ze ook wel nachtangst of nachtterreur genoemd. Officieel behoort dit bij een slaapstoornis. Echter is een nachtangst bij een kind anders dan een paniekaanval in de nacht bij volwassenen. Om de focus te houden op 1 onderwerp bespreken we in dit blog alleen de nachtelijke paniekaanvallen bij volwassenen.
Een paniekaanval in de nacht kan vanuit je slaap gebeuren maar ook als je al een tijdje in bed ligt te piekeren. Vooral wanneer het tijdens je slaap gebeurt is het, vooral als het je voor het eerst overkomt, erg angstaanjagend. Hoe vaker het voorkomt, hoe slechter je kwaliteit van slapen wordt. Gegeven moment kom je in een negatieve spiraal terecht. Je slaapt slecht, ervaart veel paniekaanvallen en dat creëert op zijn beurt weer stress- en angstklachten.
Triggers voor een nachtelijke paniekaanval
Als je bekend bent met een paniekstoornis dan weet je dat er een kans is in de nacht ook een paniekaanval te krijgen. Veelal weet je hier steeds beter mee om te gaan, ook al blijft het natuurlijk vervelend om te ervaren. De paniek is er niet minder om. Maar je hoeft geen paniekstoornis te hebben om af en toe een paniekaanval te ervaren. Als je last hebt van nachtelijke paniekaanvallen zijn er een aantal extra triggers waar je op moet letten.
Angst en stress gedurende de dag. Eigenlijk wel de meest voor de hand liggende trigger. Een paniekaanval wordt veelal aangewakkerd door stress en angst. Als je dit gedurende de dag te hoog op laat lopen is een paniekaanval in de nacht niet vreemd.
Te weinig slaap. Genoeg slaap krijgen is essentieel. Indien je structureel te weinig slaapt of niet genoeg uitrust dan zorgt de oververmoeidheid voor emotionele instabiliteit, wat weer angsten kan laten opwellen. Deze komen in de nacht tot uiting in de vorm van een paniekaanval.
Teveel cafeïne. Feitelijk is cafeïne een stimulerend middel waar je ook verslaafd aan kan raken. Als je al gevoelig bent voor angsten dan is het niet aan te raden na 16.00 in de middag nog iets te drinken waar cafeïne in zit. Dit advies geldt trouwens ook voor als je ADHD of ADD hebt.
Bepaalde medicijnen. Met name bètablokkers staan erom bekend nachtelijke paniek te veroorzaken. Wat wel een beetje tegenstrijdig is want deze medicijnen worden soms juist voorgeschreven om angsten, depressie en paniek te voorkomen.
Je wordt wakker met een paniekaanval. En nu?
Je schrikt badend in het zweet wakker, je hart klopt sneller dan anders, je bent in paniek en begint te hyperventileren. De paniekaanval zorgt ervoor dat je denkt dat je stikt. Het is op dit moment belangrijk dat je niet nog meer in paniek raakt.
- Ga rechtop zitten, niet onderuit gezakt, sluit je ogen en haal diep adem door je neus. Als het lukt houd je deze 2 seconden vast en adem je in 2 seconden uit via de mond. Herhaal dit totdat je ademhaling weer redelijk op normaal niveau is.
- Tel tijdens het in- en uitademen tot 5. Nog beter is om terug te tellen van 5 naar 1. Hierdoor krijg je sneller de controle terug over je ademhaling.
- Herhaal bovenstaande totdat je weer rustig bent. Soms kan het helpen om een kinderliedje te neuriën of zingen zoals Berend Botje. Dit leidt dusdanig af van de paniek dat je sneller tot rust komt.
Na de aanval
De paniekaanval is voorbij en het is je gelukt om weer rustig te worden. Ga nu niet meteen weer liggen en proberen verder te slapen. Je geest is misschien rustiger maar je lichaam staat nog op scherp. Stap uit bed en geef je lichaam wat beweging. Het is hoe dan ook fijn om je gezicht even te verkoelen met wat water. Probeer daarna iets te doen wat niet al te intensief is. Zowel fysiek als mentaal.
Ga geen spelletje spelen op je telefoon als afleiding. Je brein interpreteert het licht van je telefoon als daglicht en geeft daarnaast teveel prikkels om straks weer goed in slaap te vallen. Als je erg bezweet wakker bent geworden kun je ook altijd nog even een warme douche nemen, je laken verschonen en een schone pyjama aantrekken. Gegarandeerd dat je straks een stuk meer ontspannen in slaap valt.
Een nachtelijke paniekaanval teveel
We horen het graag als bovenstaande tips je geholpen hebben beter met je nachtelijke paniekaanvallen om te gaan. Maar we horen het ook graag als je moeite hebt controle te krijgen over je paniekaanval. Liberi werkt met professionele coaches die jou persoonlijk kunnen begeleiden beter met je paniekaanvallen om te gaan. Door overdag te starten met wandelcoaching kunnen je paniekaanvallen in de nacht aanzienlijk afnemen. Het draait voornamelijk om bewustwording wat die paniekaanvallen veroorzaakt. Hoe ziet jouw dag eruit? En wat is bij jou de trigger dat je ’s nachts wakker wordt met een paniekaanval? Neem vrijblijvend contact op en we stellen een behandelplan op afgestemd op jouw behoeftes en zorgvraag.
