We leren en groeien als mens door bepaalde handelingen of gebeurtenissen te evalueren en te reflecteren. Ons zelfinzicht groeit naarmate we ouder worden. Hoe beter we ons beseffen wat voor invloed ons gedrag heeft in situaties die we meemaken, hoe groter de bewustwording is van wie je bent als mens. In feite zijn we continu bezig met het analyseren van ons leven. Vooral wanneer je iets nieuws gaat doen probeer je van te voren te bepalen hoe je dit gaat doen. Achteraf bekijk je hoe dit is gegaan, wat er beter kon en wat je de volgende keer precies zo doet. Maar er bestaat ook zoiets als teveel nadenken over oorzaak en gevolg, ook wel overanalyseren genoemd.
Voordat je iets gaat doen lig je al nachten wakker over wat er allemaal kan gebeuren en achteraf blijf je de video in je hoofd opnieuw afspelen waar het misschien fout is gegaan. Wanneer het overanalyseren je leven begint te beheersen is het tijd om te kijken waar deze behoefte vandaan komt.
Jouw eigen gedrag kunnen analyseren is een sterke competentie, ook wel een kernkwaliteit genoemd. Je kan het deels aanleren maar je karakter heeft ook een grote invloed in hoe de verfijning hiervan is. Het is niet meer dan gezond om stil te staan bij wat je meemaakt, wat het met jou doet en wat het met anderen doet. Zo leer je jouw grenzen kennen en leer je wat je wel wil, maar ook wat je absoluut niet wil, in het leven. Wanneer je doorslaat in het analyseren ben je aan het overanalyseren. Dit is een redelijk grote valkuil want het geeft je niet alleen veel stress, je leeft ook niet meer in het moment. Je probeert een vorm van controle te houden die eigenlijk niet reëel is.
Als je van nature al een ‘overthinker’ bent is de stap naar overanalyseren snel gemaakt. Er hoeft maar iets negatiefs te gebeuren en je blijft hangen in een situatie die tot het verleden behoort. Als mens proberen wij negativiteit te elimineren. We leren van fouten om zo te evolueren naar een bepaalde vorm van perfectie, die overigens niet bestaat. Toch proberen we het. Al vanaf de oertijd doen we ons best zo goed mogelijk te zijn voor onszelf en anderen. Zonder deze natuurlijke analyse, wat er goed of fout ging, hadden we nooit gestaan waar we nu staan als mens.
Maar ook de oermens bleef niet eindeloos nadenken en uitpluizen over waarom het mis ging tijdens de jacht. Ze pasten hun jachtgedrag aan en zorgden ervoor dat ze niet nogmaals in dezelfde situatie terecht kwamen. Teveel nadenken over oorzaak en gevolg bracht de leefgroep in gevaar. Het grootste verschil met de tegenwoordige tijd is dat wij de tijd hebben om te overanalyseren. En eigenlijk ook weer niet. Want de tijd die je besteedt aan het overanalyseren, besteed je niet aan wat er in het hier en nu gebeurt.
Is een piekerstoornis ook een vorm van teveel analyseren? En waar ligt de grens tussen gezond analyseren of overanalyse? Dit is voor iedereen een persoonlijke ervaring maar ligt ook deels aan de situatie. Herken jij een aantal van onderstaande symptomen? Dan kan het zijn dat jij teveel nadenkt over oorzaken en gevolgen.
En dat ‘alles’ mag je breed nemen. Indien je merkt dat je geen goede klik hebt met iemand, kun je niet stoppen met nadenken over waar dat aan kan liggen. Je kan je er niet bij neerleggen dat we nu eenmaal niet met iedereen hand in hand door het leven kunnen gaan. Maar deze drang naar controle gaat verder dan alleen sociale kwesties. Maatschappelijke kwesties houden jou ook regelmatig bezig, ook dingen die niet jouw verantwoording zijn.
Doordat jij geen detail mist ben je erg perfectionistisch. Op zich is dit geen slechte competentie maar als je hierin doorslaat zit je al snel op overanalyseren. Dit kost je ontzettend veel tijd en energie.
Voor of na een situatie, bij jou leeft altijd de vraag ‘Wat als…?’ Omdat jij alles weet te overanalyseren bedenk jij ook tot in de details hoe slecht iets af kan lopen, of af had kunnen lopen. Ook wanneer iets positief is afgelopen weet je er een negatieve lading aan te geven. Voor je het weet kom je terecht in een negatief spiraal.
Van fouten leren we. Zonder fouten te maken kunnen we cognitief niet groeien, vallen en opstaan. Maar dat doe jij liever niet. Als je een keer de verkeerde keuze maakt ben je extra streng voor jezelf. Dit mag en kan niet gebeuren. Je ontneemt jezelf hiermee de kans voor je persoonlijke ontwikkeling.
We hebben hierboven een aantal kenmerken genoemd die passen bij overanalyseren, maar wat zijn de gevolgen hiervan? Hoe meer je overanalyseert, hoe lager je zelfvertrouwen wordt. Het alsmaar nadenken kost veel energie waardoor je gegeven moment oververmoeid raakt. Je kan geen prikkels meer hebben, krijgt sombere gedachten, gaat steeds meer twijfelen aan jezelf, je stelt jezelf teleur als iets niet gaat zoals jij had gedacht. Dit alles geeft je dusdanig veel stress en spanning dat terecht komen in een burn-out een realistisch scenario is.
Als je na het lezen van dit blog denkt dat jij ook de neiging hebt te overanalyseren ben je alweer een stapje verder in jouw zelfinzicht. Indien je moeite hebt hierin zelf balans terug te pakken, dan biedt een professionele coach uitkomst. Samen ga je werken aan de bewustwording van het overdenken, maar ook het leren loslaten van gedachten en controle. Tijdens wandelcoaching geef je jezelf de ruimte om even niet alles te overdenken en te genieten van wat er op dat moment is. Neem vrijblijvend contact op om te kijken wat wij voor jou kunnen betekenen.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606
085 - 5363606