Orthorexia Nervosa: Eetstoornis met ongezonde focus op gezond eten
Tegenwoordig zijn mensen steeds meer gefocust op gezonde voeding, en dat is uiteraard positief. Gezond eten is belangrijk om je lichaam te voorzien van de juiste voedingsstoffen waardoor je je energiek voelt en je lichaam gezond blijft. Echter kun je ook doorslaan met gezond eten, als dit het geval is hebben we het over orthorexia nervosa. Maar wat is orthorexia nervosa? Dit is een niet officieel erkende eetstoornis waarbij de focus volledig ligt op gezond eten. Alleen de aller gezondste voeding mag gegeten worden. Hoewel dit vaak begint met goede intenties, kan dit uiteindelijk ontwikkelen tot een eetstoornis. Je bent continu gefixeerd op gezond eten, weegt af wat je wel en niet mag hebben en bent in je hoofd de hele dag door met eten bezig. Dit kost veel energie en geeft stress. In dit blog geven we onder andere antwoord op de vraag: wat is orthorexia? Zetten we de symptomen op een rijtje en leggen we uit hoe het zit met orthorexia nervosa en de DSM5.
Wat is orthorexia nervosa?
Wat is orthorexia nervosa? Zoals we in de intro al schreven is dit een eetstoornis waarbij de focus ligt op gezonde voeding. Deze stoornis is nog niet officieel erkend wat betekent dat orthorexia nervosa niet in de DSM5 staat.
Deze eetstoornis begint vaak onschuldig: je wilt afvallen of gezonder leven en besluit gezonder te gaan eten en misschien ook meer te gaan bewegen. Je gaat de ingrediëntenlijst van producten beter lezen, stopt met het eten van suiker en mogelijk ga je vetten vermijden. Zoetjes aan zijn er steeds meer producten die je uit de weg gaat omdat deze niet goed zouden zijn. Verse groenten en fruit mogen uiteraard gegeten worden, maar de voorkeur zal gaan naar biologische producten die onbespoten zijn.
Gaandeweg wordt er steeds meer bestempeld als ‘slecht’ en wordt er steeds beter gekeken naar wat ‘goed’ voedsel is. De kwaliteit van gezonde voeding is het allerbelangrijkste. Hoe veel er wordt gegeten is dan weer minder belangrijk. Uiteindelijk ben je de hele dag door bezig met voeding. Er wordt dan dus gesproken van orthorexia nervosa. Kort gezegd is het antwoord op de vraag wat is orthorexia? ongezonde fixatie op gezonde voeding.
Het begint met gezonder willen leven, maar uiteindelijk ben je de hele dag door dwangmatig met voeding bezig. Het gevolg hiervan is dat het lichaam te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt en daardoor ook minder goed kan functioneren. Ook is de kans groot dat er sprake is van gewichtsverlies. Het dagelijkse leven wordt steeds moeilijker: naar een feestje gaan, of lekker uiteten zit er niet meer in. Wat staat er op het menu? Wat als er niets gezonds te eten is? Deze vragen en angst kunnen ervoor zorgen dat je steeds vaker thuisblijft met kans op eenzaamheid.
Symptomen en kenmerken van orthorexia nervosa:
- Geobsedeerd door gezonde voeding
- Vermijden van voedsel wat ongezond of slecht is. Er ontstaat een schuldgevoel wanneer je deze voeding (per ongelijk) toch eet.
- Voedingspatroon is erg eenzijdig, vaak ligt de focus op rauwe groenten
- Gewichtsverlies en mogelijk zelfs ondergewicht
- Tekort aan energie, veel last van oververmoeidheid, duizeligheid
- Vermijden van sociale situaties waarbij gegeten wordt (verjaardag, uiteten)
- Geen of ongeregelde menstruatie
- Eenzaamheid, depressiviteit
- Slechte kwaliteit van tanden, nagels, huid en haar (haaruitval) door tekort aan voedingsstoffen
- Maagpijn en darmklachten
Orthorexia nervosa behandeling
Als je zoekt naar een orthorexia nervosa behandeling kom je al snel uit bij eetstoornis behandelingen. De eerste stap bij een orthorexia nervosa behandeling is om de keuze te maken om naar de huisarts te gaan. Onthoud dat deze stap al enorm groot is; je ziet in dat je hulp nodig hebt en maakt de keuze om deze hulp ook daadwerkelijk te zoeken. De huisarts zal met je meekijken naar een geschikte orthorexia nervosa behandeling zodat je ook de juiste hulp zult krijgen.
Er is nog geen specifieke orthorexia nervosa behandeling. De huisarts zal daarom doorverwijzen naar een psycholoog, psychiater of voedingsdeskundige. Cognitieve gedragstherapie kan een goede manier van behandelen zijn. Het belangrijkste is dat er handvatten geboden worden om weer op een gezonde manier met voeding om te gaan.
Orthorexia nervosa DSM5
Orhorexia nervosa is een redelijk nieuwe eetstoornis waar nog niet alles van bekend is. De stoornis staat daarom ook nog niet beschreven in de DSM5 – het handboek voor psychische stoornissen. Onderzoeker Martina Valente geeft in een artikel in de Volkskrant aan dat het wel belangrijk is dat orthorexia nervosa in de DSM komt te staan. Wanneer orthorexia nervosa in de DSM5 benoemd wordt, voelen patiënten meer herkenning. Daarbij zorgt het ervoor dat er meer onderzoek naar een betere behandeling kan worden gedaan.
Tegelijkertijd heeft het vastleggen van orthorexia nervosa in de DSM5 ook nadelen, vertelt Valente in de Volkskrant: “Zodra je het een stoornis noemt, leg je het probleem bij het individu, terwijl dit juist een aandoening is die samenhangt met culturele factoren. Denk aan de tendens om mensen steeds meer verantwoordelijk te maken voor hun eigen gezondheid. Dat kan tot mooie dingen leiden, maar ook tot een obsessie met gezond eten.”
Meer kans op orthorexia door stress?
Er zijn verschillende factoren die ervoor kunnen zorgen dat je gevoeliger bent om orthorexia te ontwikkelen, bijvoorbeeld: onzekerheid, gepest worden of beledigende opmerkingen over het uiterlijk, negatief zelfbeeld, maar ook stress kan een rol spelen. Wanneer er stress wordt ervaren is het fijn om ergens controle op te hebben, bijvoorbeeld over voeding. Ook al is dat vaak schijncontrole. Door stress kan het voelen alsof je nergens grip op hebt en controle verliest. Door de focus te leggen op schijncontrole krijg je het gevoel tóch iets te kunnen controleren. Dit kan erg prettig zijn – hoe ongezond het ook is. Wanneer je stress ervaart kun je dus gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van een eetstoornis.
Om een duidelijk inzicht te krijgen in jouw stressniveau kun je gratis onze burn-out test doen. Hierdoor wordt duidelijk in kaart gebracht hoe het zit met jouw stressniveau. Blijkt uit de test dat je veel stress ervaart? Dan is het belangrijk om hier iets mee te doen. Door stress te verminderen kun je ook voorkomen dat je op een andere manier controle zoekt in het leven. Je kunt na het invullen van de test je gegevens achterlaten voor een gratis kennismaking.
Is de tekst uit dit blog erg herkenbaar voor je en merk je dat er nood is aan hulp? Dan raden we je aan om contact op te nemen met de huisarts.
