Optimisme heeft goede kanten, maar er zijn ook valkuilen. Want als je té positief denkt, kan het gebeuren dat je je problemen negeert, je niet goed voorbereidt, of niet groeit als mens. Alles is rozengeur en maneschijn, denk je, terwijl het eigenlijk niet goed gaat.
Dit is de mainstream mening over optimisme, maar in mijn ogen is optimisme meer goed dan ‘slecht’. Kijk bijvoorbeeld naar de kracht van self fulfilling prophecies: wanneer jij gelooft dat iets zo is, dan zorg je er vaak voor dat het ook echt zo zal zijn in de toekomst. Een optimist heeft positieve verwachtingen over zijn situatie en vergroot zo de kans dat die werkelijkheid worden. Dat is hoe mensen werken, we vertonen gedrag passend bij onze verwachtingen.
Maar is optimisme bij overspanning of burn-out nog steeds verstandig? Of kun je dan beter heel realistisch zijn? In dit stuk ga ik hierop in. Ik denk inderdaad dat optimisme je kan helpen.
I am an optimist. It does not seem too much use being anything else. – Churchill
Optimisme is een begrip dat in de oudheid al werd gebruikt (“optimum”). Het gaat over het geloof in de beste van alle mogelijke werelden te leven (het glas is halfvol). Nu bedoelen we met optimisme vaak het geloof in een goede afloop. Optimisten vertrouwen dat het goed komt.
Optimisme is geen karaktereigenschap. Het is een manier van denken en het is aan te leren. Optimisme is een van de vier eigenschappen van ‘psychologisch kapitaal‘ (PsyCap). De andere drie zijn hoop, veerkracht en zelfvertrouwen. Deze eigenschappen zorgen voor minder stress en betere prestaties.
Volgens psychologen is het tegenovergestelde van optimisme niet pessimisme of realisme, maar hulpeloosheid. Uit onderzoek blijkt dat hulpeloosheid aangeleerd wordt. Wanneer het tegenzit, gaan we ons al gauw een beetje hulpeloos voelen, alsof we niets meer kunnen doen. Dát is het tegenovergestelde van optimisme, waar je juist gelooft in de duizenden dingen die je nog wel kunt doen. Je laat je niet uit het veld slaan en blijft in beweging.
Graag wil ik hier vanuit mijn eigen visie iets aan toevoegen. Het is namelijk oppassen dat je je geluk niet te veel afhankelijk maakt van externe factoren, zoals het weer, je liefdesleven of je carrière. Dan zal je geluk namelijk erg instabiel zijn. Kun je in plaats daarvan tevredenheid voelen over het feit dat je als levend wezen op deze planeet leeft? In de vorige paragraaf formuleerde ik optimisme meer als ‘uiteindelijk komt alles goed’, maar een mooiere vorm van optimisme is misschien wel ‘eigenlijk is alles al goed’.
Over het algemeen zijn optimisten gezonder en dus leven zij langer (15% hogere levensverwachting). Dat zou kunnen, aangezien ze zich minder zorgen maken en minder piekeren, wat zorgt voor veel stress. Daarbovenop kunnen optimisten beter omgaan met stress. Ze gaan namelijk oplossingsgerichter, creatiever en flexibel te werk wanneer het uitdagend wordt.
De link tussen optimisme en creativiteit is interessant. Ik denk dat er een wisselwerking is: creatieve mensen zien meer mogelijkheden (die er ook daadwerkelijk zijn) en zijn daardoor optimistischer – en andersom zien optimistische mensen vanuit hun positieve kijk op het leven ook meer mogelijkheden (denk aan de self fulfilling prophecy).
Ik denk dan ook dat optimisme eigenlijk heel dicht bij realisme ligt. Een optimist ziet de vele mogelijkheden die er daadwerkelijk zijn en voelt zich daardoor een stuk fijner.
Ieder mens voelt zich weleens somber (lees ook: ‘ben ik depressief?‘). Bijvoorbeeld omdat ze uitgekeken raken op hun werk, zich vervelen, eenzaam zijn, of altijd moe. Het is normaal en menselijk om je af en toe zo te voelen. En het wil helemaal niet zeggen dat je dan geen optimist bent. Een optimist is zich bewust van zijn emoties en vertrouwt erop dat ze er met een reden zijn. Ook vertrouwt hij erop dat het over een paar dagen weer beter zal zijn.
En weet je nog wat ik hierboven beschreef? Misschien is het al goed? Misschien hoef je je helemaal niet altijd goed te voelen?
Voor een optimist is het glas halfvol, ook tijdens een crisis. Hij of zij beseft dat elke levenssituatie ook iets positiefs in zich kan dragen – en dat op slechte tijden vaak betere tijden volgen. Het voordeel hiervan is wederom dat je je minder zorgen maakt en dus makkelijker kunt ontspannen. En ontspanning helpt ontzettend bij herstel van een burn-out.
Deze tips helpen je optimisme in te zetten tijdens je burn-out:
Een makkelijke manier om optimistischer te denken, is tijd doorbrengen met mensen die al zo denken.
Mensen focussen zich van nature op wat er niet goed gaat (zodat ze in leven kunnen blijven, aldus Charles Darwin). De dingen die wel goed zijn, merken we vaak nauwelijks op (zoals de supermarkt die telkens weer het eten heeft waar je zin in hebt). Vraag jezelf elke avond af waar je dankbaar voor bent. Zo verleg je je focus naar wat er wel allemaal fijn en goed is – en dat maakt je direct optimistischer.
Wanneer we blijven piekeren over dingen die niet goed zijn, maar waar we niets aan kunnen veranderen, dan worden we pessimistisch. En daar ben jij – en dus ook de wereld – niet bij gebaat.
Pas meditatie en mindfulness toe op die dingen die lastig zijn, maar die je niet kunt veranderen. Dat soort uitdagingen zijn juist een mooie kans om je niveau van bewustzijn verder te ontwikkelen.
Is er een positieve kijk mogelijk op jouw burn-out? Ben je daardoor bijvoorbeeld gestopt met een baan die niet bij je paste? Of ben je daardoor weer in contact gekomen met je diepere behoeftes? Heb je je grenzen leren aangeven en ben je beter geworden in zelfzorg? Voel je meer eigenwaarde? Wat heeft deze uitdaging je gebracht? Of wat kan deze uitdaging je brengen? Het is mogelijk dat je alles wat ik in de zinnen hiervoor noemde, gaat ontdekken en ervaren.
Optimisme is een manier van denken die je kunt ontwikkelen. Het is niet het tegenovergestelde van pessimisme, maar van hulpeloosheid. Een optimist ziet mogelijkheden en is creatief. Hij gelooft dat er wegen te bewandelen zijn die hij of zij nu misschien nog niet ziet. En dat op moeilijke periodes vaak mooie periodes volgen, ook al is het nu nog totaal onduidelijk hoe dat eruit gaat zien. Een optimist helpt zichzelf door zich minder zorgen te maken en zijn aandacht te richten op wat er wél goed gaat.
Zo blijft hij gezond, gelukkig en vol vertrouwen.
Is dit iets wat je zou willen ontwikkelen? Spreekt het je aan? Zie je dat optimisme iets anders is dan blinde hoop? Met een burn-out coach kun je hier stappen in maken. Onze coaches kunnen jouw overtuigingen bevragen en veranderen. Zodat ook jij de vele voordelen mag ervaren van een optimistische levenshouding.
Doe geheel vrijblijvend de burn-out test of neem contact met ons op.
Direct contact Of bel 085 - 5363606