Narcistische persoonlijkheidsstoornis 

Dit is een van de lastigere onderwerp waar we over schrijven bij Liberi. Veel mensen hebben ooit te maken gehad met iemand die lijdt aan een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Dan spreken we niet over iemand die rondloopt met een groot ego maar spreken we over rauwe narcisme. Het onderwerp is lastig omdat het de mensen raakt die hiermee bekend zijn. Narcisme is één van meest complexe stoornissen die er bestaat en heeft niet alleen veel impact op de persoon zelf maar misschien nog wel meer op de omgeving.

Wat is een narcistische persoonlijkheidsstoornis?

Het hebben van een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft meerdere kanten. Enerzijds voor degene die er mee moet leven, anderzijds voor de personen in de omgeving. Wanneer je iemand met narcisme net leert kennen zal je deze stoornis niet direct herkennen. Je zal eerder van mening zijn dat je iemand hebt ontmoet met een uitermate interessant leven met eindeloos veel talenten en competenties. Hij of zij kan namelijk alles en alles wat diegene heeft gedaan is groots en mooi. Er zijn geen problemen in het leven en heeft daarnaast prestaties geleverd wij waar jaloers op zijn. De enige kwestie hierin is dat het ver van de waarheid ligt.

Hoe beter je iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis leert kennen, hoe meer je ondervindt dat het leven vooral om diegene draait. De momenten dat er wel belangstelling wordt getoond in het leven van een ander, komt dit voort uit eigenbelang. Kortom: Een narcist denkt dat alles om hem of haar draait en verwacht van iedereen dat hij een speciale behandeling krijgt.

Kenmerken van narcisme

Velen zijn bekend met de voor de hand liggende kenmerken van een narcistische persoonlijkheidsstoornis.

• Iemand wil graag op een voetstuk worden geplaatst. Ze zijn er ook van overtuigd dat ze dat verdienen.
• Inlevingsvermogen is er nauwelijks want wat een ander voelt is niet van belang.
• Er is een totaal gebrek aan zelfinzicht. Het beeld wat zij hebben van zichzelf is volledig vertekend. Waar sommigen van ons wat meer waardering mogen voelen voor zichzelf, heeft een narcist daar geen enkele moeite mee. Er is sprake van overwaardering.

Naast bovenstaande kenmerken zijn er nog een aantal duidelijke gedragskenmerken aanwezig. Deze hoeven overigens niet allemaal aanwezig te zijn maar komen over het algemeen wel op enig moment naar boven.

• Extreem jaloers zijn
• Geen emoties kunnen tonen
• Verslaafd zijn aan aandacht
• Heeft graag de macht
• Heeft een autoriteitsprobleem
• Kan goed acteren, is een gespeelde charmeur of het grootste slachtoffer
• Erg egoïstisch en egocentrisch
• Neerbuigend naar iedereen
• Toont geen schuldgevoel of berouw

Onzichtbare kenmerken van narcisme

Hier komen we tot de kern van de stoornis want dit is een laag die iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis perfect weet te verstoppen. Weet je nog de laatste keer dat je dacht goed te doen en dit werd niet ontvangen zoals jij het bedoelde? Kun je je ook nog herinneren hoe gekwetst je je daardoor voelde? Dit is een hele normale emotie als je een andere reactie verwachtte en een goede reden voor het voeren van een volwassen gesprek. Omdat je als narcist leeft van je grootheidswaanzin komt die afwijzing vele malen harder binnen. Je kan op geen enkele manier omgaan met afwijzing. In plaats van bij jezelf te reflecteren waar het in de boodschap of handeling mis is gegaan, zal je alle pijlen richten op de ander.

Diep van binnen zijn narcisten namelijk kwetsbaar, eenzaam en onzeker. Door op negatieve gebeurtenissen te reageren met woede, verwijten en agressie, proberen zij hun schaamte, faalangst en onmacht te verbergen. Ze kunnen de emoties die horen bij afwijzing niet verwerken en de minst pijnlijke oplossing is dan om een ander te kwetsen. Daar hoort natuurlijk ook bij dat het niet te verkroppen is dat zij iets verkeerd zouden kunnen doen. Ze vinden zichzelf over het algemeen de meest geweldige persoon die er bestaat.

Oorzaak en gevolg

Het is niet helemaal bekend hoe een narcistische persoonlijkheidsstoornis ontstaat maar er zijn wel een aantal theorieën over. De eerste is het meemaken van trauma in je jeugd en wordt gezien als de meest voorkomende reden. Situaties zoals misbruik, aan je lot overgelaten worden door je ouders of verwaarlozing zijn gebeurtenissen die het ontwikkelen van narcisme kunnen aanwakkeren. Als je gevoel van eigenwaarde ernstig wordt verstoord in je jeugd kan dit het begin zijn van deze persoonlijkheidsstoornis.

Daarnaast wordt er gesproken over het teveel verwennen van een kind. En dan bedoelen we niet bedelven onder cadeautjes. Hiermee wordt gezegd dat het kind leert niets fout te kunnen doen. Hij krijgt geen regels of wetten mee en alles kan en mag. Dit geeft een vertekenend beeld van wie het kind is en waar grenzen beginnen. Kinderen hebben nu eenmaal grenzen nodig en indien ze dit op geen enkele manier meekrijgen gaan ze vanzelf geloven dat zij geweldig zijn. Vooral als ze dan ook nog eens zien dat andere kinderen wel gecorrigeerd worden op overschrijdend gedrag.

Naast deze twee mogelijke oorzaken als oorzaak van narcisme wordt er ook gesproken over biologische aanleg (karakter en genen). Een combinatie van deze en bovenstaande factoren kunnen in de theorie een narcistische persoonlijkheidsstoornis stimuleren.

Wat betekent narcisme voor jou? 

We zijn beland bij het meest complexe onderdeel van dit blog. Indien jij leeft met iemand die narcisme heeft weet je zelf al goed waar de triggerpoints liggen. Je hebt meermaals ervaren dat er beloftes worden gedaan die niet nagekomen worden, als collega ben je onder andere op je hoede voor manipulerend gedrag en als partner voel je je totaal niet gehoord of gezien. Vooral in de laatste situatie is er kans op escalatie. Bijvoorbeeld wanneer je besluit te werken aan jouw eigen persoonlijke ontwikkeling of kiest dat je niet meer in deze relatie wil blijven. Als partner heb je veelvuldig met onterechte woede of agressie te maken.

Als jij iemand bent die zelf lijdt aan narcistische persoonlijkheidsstoornis dan ben je waarschijnlijk al bekend met het behandelaanbod. Alleen jij kan voor jezelf beslissen of jij deze hulp wel of niet aanvaardt. Iedereen heeft periodes in het leven waarin het even niet gaat zoals je wil en kan alles zo hoog oplopen dat je op ‘ploffen’ staat. Wees waakzaam voor dit soort moment. Als het gevoel van onmacht en minderwaardigheid z’n tol eist, liggen depressie, angst en somberheid op de loer.

Wat kan Liberi doen?

Indien je bekend bent met een narcistische persoonlijkheidsstoornis dan is psychotherapie een veelvuldig ingezette behandeling. Deze behandeling volg je bij een psychotherapeut. Wanneer je het merendeel van je leven worstelt met je zelfbeeld en eigenwaarde is het niet vreemd als je gegeven moment in een burn-out terecht kan komen. Wat Liberi biedt zijn professionele coaches die jou kunnen helpen beter met stressvolle periodes om te gaan. Ook als jij in je direct omgeving te maken hebt met narcisme bieden wij verschillende trajecten voor het krijgen van meer zelfvertrouwen of om beter om te gaan met dominant gedrag. Neem gerust vrijblijvend contact met ons op en kijk wat wij voor jou kunnen betekenen.