De Keuringsdienst van Waarde kwam recent met een interessante aflevering over voedingssupplementen. Ze concludeerden dat het eigenlijk vaak niet nodig is om die supplementen te slikken. Vitamine C kun je bijvoorbeeld gemakkelijk halen uit je normale dagelijkse voeding, zelfs uit patat. Vitamine D3 daarentegen moet je soms wel bij slikken in de winter, zeker wanneer je een donkere huidskleur hebt. Maar hoe zit dat met een multivitamine? Kun je maar beter het zekere voor het onzekere nemen door dagelijks een multivitamine te slikken, of gooi je dan je geld weg? En wat als je een burn-out hebt? Is het dan niet extra belangrijk om eventuele tekorten aan te vullen? Je leest het hieronder.
Wat is een multivitamine?
Multivitamine is de naam voor een voedingssupplement dat de menselijke voeding aanvult met verschillende vitamines en mineralen. Een kwart van de Nederlanders slikt dagelijks een multivitamine, wat een multivitamine is, is dan ook algemeen bekend. Maar wist je dat een multivitamine meestal alle 13 vitamines bevat en vaak ook een groot deel van de mineralen uit groente en fruit? Dat maakt een ‘multi’ ook zo interessant: je neemt in één keer alle vitamines tot je, die onderling ook weer op allerlei manieren samenwerken.
Zonder vitamines zou je niet lang in leven blijven. De Gezondheidsraad heeft met reden de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden (ADH’s) opgesteld. Een pil dient echter als aanvulling op je reguliere voeding, en kan die nooit vervangen. In je voeding zitten veel meer actieve stoffen die zorgen dat jij gezond en fit blijft. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de vezels in volkorenbrood.
Is het gezond?
Uit sommige studies blijkt dat ongeveer de helft van de mensen tekorten heeft aan een of meerdere vitaminen of mineralen, zoals een vitamine D-tekort of een vitamine B12 tekort. De meningen zijn hierover echter verdeelt. Zo beweren sommige onderzoekers dat de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheden veel te laag zijn ingeschat.
De kern van het verhaal is dat wanneer je gezond en gevarieerd eet en leeft, dat de kans op tekorten dan erg klein is. Maar als je een tekort hebt, dan kan dat tot serieuze klachten leiden. Zo kregen scheepslieden vroeger scheurbuik wanneer ze te weinig vitamine C binnenkregen. Tegenwoordig kun je last krijgen van een zwakker immuunsysteem, energiegebrek etc. Wanneer jouw dieet bestaat uit energiedrankjes en roze koeken, dan neem je wat dat betreft een groot risico.
Gezonde mensen worden niet gezonder van een multivitamine. Wel werd er in een studie een klein significant effect gevonden bij mannen die dagelijks een multivitamine slikten: er was sprake van een iets kleinere kans op kanker. Maar nogmaals: de basis van gezondheid blijft voeding, beweging en je mentale en emotionele gezondheid, oftewel je welbevinden.
Wie moeten een multivitamine slikken?
Bepaalde mensen kunnen we rekenen tot de zogenaamde ‘risicogroepen’. In sommige gevallen is het voor die groepen verstandig om een multivitamine te slikken. Je kunt voordat je dit besluit eerst je bloedwaarden laten testen via de huisarts.
- Vrouwen die zwanger zijn of willen worden. Echter, een te veel aan vitamine A kan tot geboorteafwijkingen leiden.
- Baby’s
- Kinderen tot vier jaar
- Vrouwen boven de 50 jaar
- Mannen en vrouwen boven de 70 jaar
- Mensen die niet voldoende buiten komen of hun huid bedekken
- Mensen met een donkere of getinte huid
- Veganisten. Hier is er voornamelijk het risico van vitamine B12 tekort, aangezien deze in dierlijk voedsel gevonden wordt. Ook calcium, ijzer, zink, vitamine D en omega 3-vetzuren kunnen onvoldoende in de voeding aanwezig zijn.
- Anorexia patiënten. Door het sterk verminderde voedingspatroon komen deze mensen vaak vitaminen en mineralen tekort.
Ook topsporters, mensen die afvallen, rokers, vegetariërs, zieken en medicijngebruikers moeten opletten of ze genoeg vitamines binnenkrijgen. De eerste stap is altijd het aanpassen van je eetgewoontes, maar als je het tekort daarmee niet weg kunt werken, overweeg dan suppletie.
Moet je een multivitamine slikken tijdens een burn-out?
Nee, dat moet niet. Het mag wel. Over het algemeen is een multivitamine niet schadelijk, en je kunt er een eventueel tekort gedeeltelijk mee wegwerken. De kans dat je een overdosis neemt aan vitaminen is klein, maar het is wel mogelijk. Bij sommige vitamines kan dat bovendien tot vervelende klachten leiden, zoals bij vitamine B6. Het kan leiden tot aantasting van het zenuwstelsel, waardoor gevoelloosheid, tintelingen of ernstige zenuwpijn in de handen en voeten kan ontstaan. Voor de vitamines A, D, E, B3, B6 en foliumzuur (B11) is een maximum per dag vastgesteld. Een overdosis kan tot vergiftiging leiden.
Wanneer je een burn-out hebt, dan heb je lange tijd last gehad van chronische stress. Uiteindelijk zorgt dat voor een verminderde activiteit van je immuunsysteem. Stress zorgt er namelijk voor dat je lichaam steeds ‘aan’ staat, zoals bij het gaspedaal van een auto. In die stand is er maar weinig energie beschikbaar voor het afweren van ziektekiemen.
Een multivitamine ondersteunt een normale werking van het immuunsysteem, dus wanneer we die gedachtegang volgen, zou het verstandig kunnen zijn een multivitamine te slikken. De wetenschap is hierover echter onduidelijk. Het is dan ook aan te raden eerst je bloedwaarden te laten meten bij je huisarts of bij een orthomoleculair arts.
Conclusie
Laat je aandacht in de eerste plaats uitgaan naar het creëren van een natuurlijk, gezond en gevarieerd voedingspatroon. Eet veel groentes, sla geen maaltijden over (maar, lees ook ons blog over intermittent fasting) en probeer je stress te verlagen. Wie gelukkig is, positief denkt, goed slaapt, beweegt en gezond eet – zorgt goed voor zichzelf. Door werkdruk of andere uitdagingen kan het gebeuren dat je hier minder energie in kunt steken dan je zou willen. Wanneer je energieniveau hieronder begint te leiden, kijk dan eerst of je je werk-privé balans wat kunt herstellen. Daarnaast zou je naar de huisarts kunnen gaan om je bloed te laten testen. Vaak blijkt hieruit dat iemand binnen de normale waarden valt. Zo niet, dan kun je gericht wat supplementen aanschaffen.
Als je besluit om dagelijks een multivitamine te slikken, neem deze dan in tijdens je maaltijd. Een pil bevat veel vet oplosbare vitamines die makkelijker opgenomen worden in combinatie met een maaltijd. Ik raad je aan om je eerst rustig te verdiepen in de redenen om een multivitamine te slikken, voordat je jezelf geruststelt met het idee ‘baat het niet dan schaadt het niet’.
