Je hebt het woord vast voorbij horen komen: metabolisme. Een hoog metabolisme zou goed voor je zijn en een langzaam metabolisme heeft nadelige gevolgen. Ondanks dat we het woord regelmatig gebruiken om een gezondheidsstatus aan te wijzen, is het niet voor iedereen duidelijk wat het nu precies is. Waar is je metabolisme goed voor? En waarom is een traag metabolisme niet altijd even gezond? In dit blog gaan we dieper op de materie in en kijken we naar de invloed van stress.
Inhoudsopgave
- Wat is je metabolisme precies?
- Hoe zit het nu met een snel metabolisme en een traag metabolisme?
- Een gezond metabolisme is zelfregulerend
- Is er een samenhang tussen stress en je metabolisme?
- Tips om je metabolisme gezond te houden
Wat is je metabolisme precies?
Een ander woord voor je metabolisme is stofwisseling. Het woord “metabolisme” komt vanuit het Griekse woord ‘metabolismos’. Dit kun je vertalen in ‘omzetten’ of ‘verandering’. Simpel uitgelegd is je metabolisme het verwerken van de stoffen die je binnenkrijgt. Het zorgt ervoor dat er stoffen uit je voeding worden gehaald en omgezet worden naar bruikbare materiaal. In dit geval zijn het voedingsstoffen die, na het omzetten, via je bloedbaan naar je lichaamscellen worden vervoerd. Ook zorgt het ervoor dat er brand- en bouwstof wordt gehaald uit het eten en drinken wat jij tot je neemt. Glucose, eiwit en vetten zijn hierin de focus. Ook heeft je metabolisme het scheiden van afvalstoffen als taak. Reststoffen waar je lichaam niets aan heeft wordt later uitgescheiden door urine en ontlasting.
Hoe zit het nu met een snel metabolisme en een traag metabolisme?
Het metabolisme varieert van persoon tot persoon en kan in de loop van het leven veranderen. Er zijn twee hoofdsoorten metabolisme: snel en traag. Je hoort ongetwijfeld mensen hier regelmatig over praten. Iemand die snel aankomt, gebruikt bijvoorbeeld wel eens een traag metabolisme als oorzaak (of excuus). Hoe zit het nu precies met een snel metabolisme en een traag metabolisme. Kloppen deze verhalen, of zijn het fabeltjes? Het klopt. Bij sommige mensen werkt de stofwisseling een stuk sneller dan bij anderen. Het is belangrijk op te merken dat hoewel genetica en andere factoren een rol spelen, iemands metabolisme kan worden beïnvloed door levensstijlkeuzes. Regelmatige lichaamsbeweging, een uitgebalanceerd dieet en voldoende slaap kunnen allemaal bijdragen aan een gezonder metabolisme.
Wat houdt een snel metabolisme in?
Een snel metabolisme verwijst naar een situatie waarin het lichaam voedsel en calorieën snel verwerkt en verbrandt. Dit betekent dat het lichaam efficiënter energie produceert en gebruikt. Mensen met een snel metabolisme hebben meestal een hogere stofwisselingssnelheid in rust (rustmetabolisme), wat betekent dat ze meer calorieën verbranden, zelfs als ze in rust zijn. Factoren die een snel metabolisme beïnvloeden, zijn onder andere genetica, leeftijd, geslacht, hormoonspiegels, spiermassa en lichaamsgrootte.
Gevolgen van een snel metabolisme:
- Hoger energieniveau: Mensen met een snel metabolisme hebben vaak meer energie, omdat hun lichaam efficiënter energie produceert.
- Snellere gewichtsveranderingen: Ze kunnen sneller gewicht verliezen of moeite hebben om aan te komen, omdat hun lichaam snel calorieën verbrandt.
- Hogere voedselbehoefte: Ze moeten mogelijk meer eten om hun energiebehoefte te dekken en op gewicht te blijven.
Wat houdt een traag metabolisme in?
Een traag metabolisme daarentegen betekent dat het lichaam langzamer voedsel en calorieën verwerkt en verbrandt. Dit resulteert in minder efficiënte energieproductie en -gebruik. Mensen met een traag metabolisme hebben meestal een lagere stofwisselingssnelheid in rust, waardoor ze minder calorieën verbranden in rust. Factoren die een traag metabolisme beïnvloeden, zijn onder andere dezelfde als bij een snel metabolisme, maar met tegengestelde effecten (bijvoorbeeld minder spiermassa, lagere hormoonspiegels).
Gevolgen van een traag metabolisme:
- Lager energieniveau: Mensen met een traag metabolisme hebben vaak minder energie, omdat hun lichaam minder efficiënt energie produceert.
- Langzamere gewichtsveranderingen: Ze kunnen moeite hebben om gewicht te verliezen of gemakkelijker aankomen, omdat hun lichaam langzamer calorieën verbrandt.
- Lagere voedselbehoefte: Ze moeten mogelijk minder eten om hun energiebehoefte te dekken en op gewicht te blijven.
Een gezond metabolisme is zelfregulerend
Je metabolisme is in principe zelfregulerend en weet precies waar jouw lichaam behoefte aan heeft. Wanneer je in beweging bent zorgt je metabolisme dat er energie terecht komt in je spieren. Hoe gezonder je metabolisme, hoe beter dit gaat. Maar niet alleen het versturen van energie, je metabolisme weet ook slim energie op te slaan voor wanneer je het later nodig hebt. Indien je weinig te eten hebt slaat het voedingsstoffen slim op zodat je langer kunt overleven zonder al te veel eten. Ook je bloedcirculatie, en dus je ademhaling, is afhankelijk van je stofwisseling. Een gezond metabolisme zorgt voor een efficiënte manier van zuurstofopname. Dit heeft effect op je bloedsomloop en op de snelheid van genezing van wonden. En hoe beter je bloedcirculatie, hoe fitter en energieker je je voelt.
Is er een samenhang tussen stress en je metabolisme?
Er zijn diverse invloeden die je metabolisme kunnen versnellen of vertragen. Ook stress kan van invloed zijn op je stofwisseling. Dat gebeurt soms op een directe manier en soms op indirecte wijze. Bij een indirecte manier moet je denken aan je levensstijl die onder invloed van stress verandert. Doordat je langdurige stress hebt of in een burn-out zit ga je ongezonder leven. Je gaat bijvoorbeeld meer of slechter eten. Maar stress heeft ook een directe invloed op je metabolisme. Stress houdt bijvoorbeeld je cortisolgehalte hoog waardoor er meer suikers worden afgegeven in je lichaam. In plaats van deze suikers om te zetten in energie, slaat je lichaam ze op als vetten. Je lichaam staat namelijk in overlevingsstand. Daarnaast heeft je te hoge cortisolgehalte directe invloed op je craving naar suiker. Je krijgt meer trek in zoet en vet eten. Dit heeft niet alleen invloed op het opslaan van vetten maar je moet ook waakzaam blijven op hart- en vaatziekten.
Tips om je metabolisme gezond te houden
Wanneer je veel stress hebt is het aan te raden goed op je voeding te letten. Vooral indien je aanleg hebt voor diabetes of obesitas. Met onderstaande tips helpen we je een beetje op weg je metabolisme gezond te houden.
- Zorg voor een goed slaapritme. Bijna vanzelfsprekend maar genoeg slaap heeft een positief effect op je metabolisme.
- Blijf in beweging. Soms moet je jezelf even een duwtje geven om te gaan bewegen. Ook al is het maar een wandeling van 20 minuten per dag. Dat is genoeg je lichaam aan het werk te zetten.
- Dit klinkt misschien een beetje vreemd maar zet je kachel een graadje lager. Ook in de winter. Wij zijn warmbloedige wezens en je stofwisseling werkt beter op een iets lagere omgevingstemperatuur dan een warme.
- Leuke tip voor de koffieliefhebbers: koffie versnelt je stofwisseling. Te veel cafeïne is ook weer niet goed maar onthoud jezelf zeker je koffie niet.
- Eet verstandig en gezond. Heb jij last van een trage stofwisseling, dan moet je voorzichtig zijn met wat je eet en de hoeveelheden hiervan
- Krachttraining. Met krachttraining zorg je voor meer spiermassa. Dit versnelt je rustmetabolisme.
