Meer welzijn, wie wil dat nu niet? Volgens de Nederlandse encyclopedie is welzijn een toestand waarin het geestelijk, lichamelijk en sociaal goed met je gaat. Dat is een mooi streven, maar hoe zorg je daadwerkelijk voor meer welzijn?
De vijanden van welzijn
Wil het geestelijk, lichamelijk én sociaal goed met je gaan, dan is het dus nodig dat je een bepaalde mate van innerlijke rust en een gevoel van tevredenheid hebt. Lichamelijk welzijn bereik je niet door je lichaam te verwaarlozen door ongezond te eten en alleen maar op de bank te hangen. En sociaal welzijn vergt een sociaal vangnet, mensen om je heen waar je je thuis kun voelen en jezelf kunt zijn.
Het is dus niet ingewikkeld om te zien dat stress, werkdruk, onrust en een gebrek aan zingeving grote vijanden zijn van ons geestelijk welzijn. Ongezond eten, een gebrek aan beweging, slaapproblemen of een oppervlakkige ademhaling kunnen onderliggend zijn aan een gebrek aan lichamelijk welzijn. Tot slot zijn eenzaamheid en het vast blijven zitten in ongezonde relaties ondermijnend aan ons gevoel van sociaal welzijn.
Een simpel stappenplan?
Zo bezien lijkt het simpel: eet gezond, beweeg voldoende, ga op tijd naar bed, vind je persoonlijke missie in het leven, verminder stress en zorg voor fijne vrienden om je heen. Dan zit het met je welzijn wel snor. Maar wacht eens even. Waarom hebben we dan zo massaal last van stress op het werk en in ons privéleven? Waarom zien we zoveel depressies en zijn er lange wachtlijsten binnen de GGZ? Het lijkt erop dat de vijanden van ons welzijn een stevige vinger in de pap hebben.
Het is dus niet zo simpel als het lijkt. Laten we de drie vormen van welzijn eens onder de loep nemen en kijken wat we zelf kunnen doen om dit te vergroten. En onthoud: er is geen magische formule die je kan toepassen om vervolgens een groot geestelijk, lichamelijk én sociaal welzijn te hebben. Maar we kunnen zelf wel al een heel aantal stappen zetten in de goede richting.
Geestelijk welzijn
Ik noemde het al eerder: voor geestelijk welzijn is het belangrijk dat we een gevoel van innerlijke rust en tevredenheid hebben. Ben je tevreden met het leven zoals je dat leidt? Leef jij naar je persoonlijke waarden, of heb je eigenlijk geen idee wat jouw waarden zijn en word je als een schip zonder vooraf bepaalde koers met elke windvlaag meegenomen? Wat is voor jou belangrijk? En geeft datgene wat jij doet je een gevoel van voldoening?
Het blijkt dat ons geluk voor een groot deel bepaald wordt door ons gevoel dat we een zinnige bijdrage leveren aan de maatschappij, de natuur en de aarde als geheel. Is er ruimte voor een persoonlijke beleving van spiritualiteit? Heb jij wel de tijd voor de wezenlijke zaken in het leven, of word je als het ware geleefd door de waanzin van de dag? Stress kan ervoor zorgen dat je wat er werkelijk toe doet uit het oog verliest, met een verminderd welzijn als gevolg.
Lichamelijk welzijn
Hier kunnen we denken aan alles dat ons lichaam gezond houdt. Volwaardige voeding met goede bouwstenen om ons van energie te voorzien, maar ook met voldoende vitaminen en mineralen voor alle belangrijke processen in ons lichaam. Genoeg beweging om onze spieren sterk te maken en ons hart en onze longen gezond te houden. Voldoende slaap, zodat ons lichaam kan herstellen van alle stressprikkels van de dag en onze hormoonbalans op peil kan houden. En een diepe buikademhaling, zodat we voldoende zuurstof binnenkrijgen en ons zenuwstelsel kunnen kalmeren.
Gezonde keuzes maken
Vaak wéten we best wel wat goed voor ons is, maar kiezen we toch voor de ongezonde optie. Zolang je in balans bent, is er niets aan de hand. Maar zodra de balans zoek is, creëer je met ongezonde keuzes alleen maar meer disbalans. Een voorbeeld: ondanks dat je slecht slaapt, blijf je in de avond toch langer op om series te kijken. Je weet dat je beter onder de wol kunt gaan, maar je hebt er geen zin in. Vervolgens word je na twee uur ’s nachts wakker en kun je niet meer slapen.
Je komt de volgende ochtend slecht uitgerust met moeite je bed uit. Omdat je vermoeid bent, heb je minder concentratie en is je zelfbeheersing minder. Hierdoor presteer je slechter op werk, je kunt je aandacht er niet bij houden. Bovendien kun je de verleiding van het aantrekkelijke stuk cheesecake in de kantine niet weerstaan. Je maakt dus minder gezonde keuzes wat betreft voeding. Ook krijg je stress door een deadline die eraan zit te komen en je schiet maar niet op. Je ademhaling schiet omhoog en zo zit je vast in een vicieuze cirkel. Niet bepaald een schoolvoorbeeld van welzijn! Het is dus van belang om gezonde keuzes te gaan maken en als je niet weet waar je moet beginnen, begin dan bij slaap. Want als je goed uitgerust bent, kun je makkelijker gezonde keuzes maken op alle andere gebieden.
Sociaal welzijn
Hoe zit het met jouw sociale netwerk? Geven de contacten die je hebt je energie, of kosten ze vooral energie? Welke vriendschappen zijn je dierbaar en waarom? Onder welke sociale verplichtingen kun je écht niet uit, en in welke gevallen draait het als je heel eerlijk bent eigenlijk om Fear Of Missing Out (FOMO)? En hoe is je partnerrelatie, als je die hebt? Zijn jullie in balans? Hebben jullie samen plezier en is er wederzijds respect? Is er de ruimte om jezelf te zijn, of moet je je aanpassen en kom je niet voldoende voor jezelf op? Of loop je er juist tegenaan dat je te weinig waardevolle sociale contacten hebt en voel je je eenzaam?
Zoals je merkt stel ik vooral veel vragen. Als je deze vragen doorleest, merk je als je oplettend bent vanzelf waar precies de angel bij jou zit. Welke gebieden in je leven vragen meer aandacht, zodat je je welzijn kunt vergroten? Begin dan daar en neem kleine stapjes. Je kunt pas een volgende stap zetten als je de eerste stap hebt gezet. Succes!
