Je kent het of wel, of niet: het Johari venster. Dit hulpmiddel heeft alles te maken met bewustwording van jouw eigen kwaliteiten en of deze zichtbaar zijn bij anderen. Jij kan denken dat je een open boek bent en ook emotioneel volledig bereikbaar bent. Je bent dan ook ontzettend verrast wanneer iemand aangeeft dat je wel wat meer gevoelens mag uiten. Die laat je toch meer dan zien? Het Johari venster of raam helpt je hier inzicht te krijgen. In dit blog gaan we dit uitgebreid bespreken.
Inhoudsopgave:
- Wat is het Johari venster?
- De kwadranten van het Johari venster
- Jezelf verdiepen in je blinde vlek
- Het Johari venster gebruiken om te groeien
- Samen word je bewuster
Wat is het Johari venster?
Zoals in de inleiding al kort geschreven is het Johari venster een hulpmiddel. Een instrument om bewuster te worden van je kwaliteiten en of die ook waarneembaar zijn voor anderen. Het “venster” is een overzichtelijke weergave die vergelijkbaar is met je kernkwadranten.
De manier hoe jij communiceert en je houding naar anderen toe is bepalend voor wat zij waarnemen. Een ander kan vervelend gedrag vertonen, zich overal mee bemoeien. De kans is groot dat diegene dat diegene zich van geen kwaad bewust is. Door juiste interactie kan hij of zij daarop geattendeerd worden. Het geeft die persoon de mogelijkheid z’n gedrag aan te passen. Daarnaast geeft het jou het inzicht dat je het misschien eerder of duidelijker had kunnen communiceren. Zo wordt ieder zich nog bewuster van hoe je overkomt en hoe anderen dit ervaren.
De kwadranten van het Johari venster
Het Johari venster werkt met kwadranten aan de hand waarvan jij meer inzicht kunt krijgen in hoe jouw gedrag overkomt op anderen: open, blinde vlek, verborgen en onbekend.
Open
Dit is de duidelijkste van de vier in het Johari venster. Hier is jouw kwaliteit goed aanwezig en wordt deze ook prima gelezen en opgevat door de mensen om je heen. Iedereen weet dat jij goed bent in aangeven hoe je je voelt. In je non-verbale- en verbale communicatie is er geen twijfel over wat jij bedoelt en wat je kwaliteit is. Jij ziet je kwaliteit exact hetzelfde als je omgeving.
Blinde vlek
Iedereen ziet het, behalve jij. Dit kan zowel een positieve kwaliteit zijn of misschien wel een vervelende karaktertrek. Je vindt zelf dat je niet goed bent in iets uitleggen terwijl iedereen om je heen erg blij is met de manier hoe je onderwijst. Of weet iedereen dat ze jou voor je eerste kopje koffie geen vragen moeten stellen maar ben jij overtuigd dat je altijd even vrolijk uit bed stapt.
Verborgen
Onder dit kwadrant verstaan we onzichtbare kwaliteiten of karaktereigenschappen die een ander niet kent. Op het werk ben je altijd behulpzaam en aardig maar zodra je thuis bent verander je in iemand die een kort lontje heeft. Een kant die niemand van je kent maar jij je heel bewust van bent. Dit kan ook andersom werken. Je bent een ster in ordenen, thuis is alles perfect gestructureerd. Echter laat je dit niet zien in je werkomgeving. Soms is dit bewust zodat er niet meer van je wordt verwacht dan je werkzaamheden inhouden. Maar vaak is het verbergen van een kwaliteit onbewust.
Onbekend
Dat je een bepaalde kwaliteit, talent of karaktereigenschap bezit wat jij je niet van bewust bent en je omgeving ook niet. Deze onbekende kwaliteiten komen vaak in zicht wanneer je iets voor een eerste keer doet. Je probeert voor de eerste keer iets te schilderen en blijkt de nieuwe Picasso te zijn. Of je moet voor het eerst een nachtdienst draaien en je blijkt in de nacht veel beter te functioneren dan overdag. Een verborgen kwaliteit waar iedereen, inclusief jijzelf, nu pas achter komt.
Jezelf verdiepen in je blinde vlek
Van het Johari venster is het kwadrant ‘open’ de veiligste weg van interactie. Alles ligt al op tafel, niemand, inclusief jezelf, kan gekwetst worden. Je weet precies wat je aan elkaar hebt en er is geen discussie meer nodig over de behoeftes. Wanneer je wil groeien in je zelfinzicht en eigenwaarde is het raadzaam je te verdiepen in je blinde vlek. Het is een grote stap in je persoonlijke ontwikkeling wanneer jij je hier bewust van wordt. Echter doe je dit niet alleen. Want wat jij niet ziet. en wat een ander je niet vertelt, kun je ook niet weten. Toch kun je hierin het voortouw nemen door een effectieve manier van communicatie toe te passen.
Meer focus op communicatie
Interactie bestaat niet alleen uit verbale communicatie. Indien jij je wil verdiepen in je blinde vlek van het Johari venster, ga je op meer letten. In plaats van alleen te luisteren naar wat iemand vertelt, ga je je meer focussen op iemand z’n non-verbale communicatie. Maak oogcontact, kijk naar iemands houding, met wat voor toon reageert iemand op jouw interactie? Ben jij scherp van tong en merk je bijvoorbeeld dat iemand zijn woorden inslikt of zijn armen over elkaar doet tijdens interactie met jou? Dit is communicatie die jou non-verbaal vertelt dat iemand bang is voor jouw reactie. Door de armen over elkaar te doen sluit iemand zich af voor wat jij communiceert. Is dit omdat hij/zij niet geïnteresseerd zijn of misschien ben je wel ietwat intimiderend?
Het Johari venster gebruiken om te groeien
Door goed te observeren en hierop in te spelen kun jij je bewust worden van je blinde vlek. Het is hier wel van belang dat je openstaat voor opbouwende kritiek. Het Johari venster is alleen een hulpmiddel om tot de bewustwording te komen. Wanneer meerdere mensen jou vertellen dat je soms wat intimiderend overkomt terwijl jij dit niet zo bedoelt, vraag dan door. Wat is precies het intimiderende gedeelte? Vraag wat je anders zou kunnen doen zodat iedereen zich gelijkwaardig voelt in een gesprek. Ga je hier met een gestrekt been in zal de ander jou niet snel meer attenderen op jouw karaktertrek. De gesprekken die je vanaf dan hebt zullen ongelijkwaardig blijven.
Samen word je bewuster
Het kan zijn dat je na alle informatie over het Johari venster nog met vragen zit. Waren sommige stukken confronterend? Of wil jij juist leren beter je behoeften aan te geven? Het is bewezen dat mensen die veel eigenwaarde bezitten, en hier op een juist manier naar handelen, veel minder stress of burn-out klachten ervaren. Soms kan het helpen om de hulp van een professionele coach in te schakelen. Om bijvoorbeeld te werken aan je cognitieve vaardigheden door middel van ACT. Heb je wat meer zelfvertrouwen nodig om juist die eigenwaarde te bereiken? Ook daar zijn tal van behandeltrajecten voor. Denk bijvoorbeeld aan wandelcoaching.
