Je ontkomt tegenwoordig niet aan de verwachtingen en eisen die gesteld worden in het dagelijks leven. Er wordt verwacht dat we hier rationeel mee om gaan. We zijn hierin eerder volgzaam dan op onszelf staand. Maar wat als we je vertellen dat er een zeer sterk kompas, ook wel antenne, in je zit dat we vaker negeren dan ons lief is? Iedereen beschikt over een instinct, een gevoel dat komt van binnen en ons een eerste impuls geeft tijdens beslissingen of situaties. Veelal volgen we dat instinct dan ook zonder dat we het doorhebben of dat we begrijpen waarom het een bepaald gevoel oproept.
Hier komen we bij de relatie met stress en burn-out, want vaak roept ons instinct al een tijdje dat het niet goed gaat of dat er teveel gaande is. In dit blog gaan we in op de essentie van het luisteren naar je instinct betreffende stress en burn-out.
Wat is je instinct en waarom is het belangrijk?
Je instinct is een aangeboren eigenschap die ervoor zorgt dat we zonder erbij na te denken reageren op situaties. Het is een drift die is gebaseerd op emoties, ervaringen en soms signalen die ons bewustzijn vaak niet helemaal kunnen begrijpen. In de volksmond noemen we het ook wel het ‘fingerspitzengefühl’. Je hebt een onbewust vermogen te reageren op een gebeurtenis en handelt daar ook naar uit een soort van automatisme. Sommige mensen hebben een iets minder goed afgestelde antenne waardoor zij hun instinct vaker negeren. Het kan je niet alleen in vervelende situaties brengen, maar het creëert ook stressklachten en je kunt er onzeker door worden. Verwar instinct niet met intuïtie. Ook al lijken de twee in grote lijnen op elkaar, er zijn een aantal duidelijke verschillen.
Wat is het verschil tussen instinct en intuïtie?
Het is herkenbaar dat instinct en intuïtie in dezelfde zin worden genoemd, maar het is belangrijk om te weten dat er een verschil is tussen de twee. Alhoewel de verschillen subtiel zijn wil ik een aantal nuances inbrengen om het verschil beter te begrijpen.
Wat is intuïtie?
Een aantal kenmerken van intuïtie.
Mogelijkheid tot ontwikkeling
Waar instinct is aangeboren, kan intuïtie verder worden ontwikkeld en verfijnd. Door bepaalde oefeningen in je bewustwording is intuïtie maakbaar.
Goed gevoel van inzicht
Intuïtie staat meer in verbinding met je innerlijke gevoel van inzicht zonder dat dit een duidelijk aanwijsbare reden hoeft te hebben. Je pikt her en der subtiele signalen op en reageert daar onbewust op. Ervaringen doe je op in het leven en deze zorgen ervoor dat je intuïtie groeit.
Ervaringen
Zoals hierboven benoemd zorgen ervaringen die je opdoet in je leven ervoor dat je intuïtie groeit. Je doet kennis op en leert van situaties. Hierdoor is intuïtie meer subjectief en uniek voor ieder mens.
Wat is instinct?
Een aantal kenmerken van instinct.
Aangeboren eigenschap
Je instinct is veelal een aangeboren eigenschap die verwijst naar gedragingen en reacties die diep geworteld zijn in de vezels van je lichaam. De mate van je instinct is erfelijk en krijg je mee vanuit je DNA.
Actie-reactie
Om een voorbeeld te noemen: Wanneer je midden op de weg staat en er komt een auto op je af rijden vertelt je instinct je, sneller dan jij kan denken, dat je jezelf meteen in veiligheid moet brengen. Een onderdeel van je freeze-fight-flight reactie. Hiervoor hoef je niet eerst te hebben meegemaakt dat je bent aangereden door een auto, iets wat je met intuïtie wel nodig hebt. Instinct is dus letterlijk een onmisbaar overlevingsmechanisme.
Minder bewust
Een instinctieve reactie vindt meestal plaats zonder enige bewuste overweging. Het is een gerichte reactie op overleving en direct reactie op snelle prikkels vanuit je omgeving.
Wanneer je bovenstaand hebt gelezen is het duidelijk dat de twee noemers in grote lijnen op elkaar lijken, maar feitelijk twee verschillende dingen zijn. Ze sluiten elkaar echter niet uit. Veelal overlappen ze elkaar en bestaat er een samenwerking tussen de twee. Denk bijvoorbeeld aan een professional die vanuit haar intuïtie merkt dat er in een bepaalde situatie iets niet in de haak is, maar haar instinct tegelijkertijd ook aanslaat door te reageren op een eventuele dreiging.
De relatie met stress en burn-out
In eerdere blogs hebben we het al gehad over de werking van stress op het lichaam en op onze geest. Feitelijk zorgt stress ervoor dat we in een staat van freeze, fight of flight komen te staan. Wanneer deze stress chronisch wordt, wordt deze algehele staat constant. Je instinct heeft je in de aanloop naar een burn-out waarschijnlijk al meerdere keren gewaarschuwd dat er gevaar dreigt. Het blijven negeren van deze waarschuwingen, en het blijven vasthouden aan enkel en alleen rationeel denken, kan ervoor zorgen dat je overbelast raakt. Je brein komt in een aanhoudend intern conflict terecht. Door te blijven onderdrukken van je natuurlijke instinct kan een verstoring in je balans van je lichaam en geest veroorzaken die uiteindelijk resulteert in een burn-out.
Tips om meer te vertrouwen op je instinct
Zelfbewustzijn creëren met mindfulness
Om je instinct beter te herkennen is het belangrijk om jezelf eerst beter te begrijpen. Ken jij jezelf goed genoeg? Door mindfulness oefeningen te doen, zoals mediteren, kom je dichter bij jezelf. Hoe beter jij jezelf kent, hoe makkelijker het is om je instinct te herkennen en ernaar te handelen.
Luister naar je lichaam
Wanneer mensen last hebben van stress of burn-out klachten, zijn ze geneigd de lichamelijke klachten, die al een tijdje aanwezig waren, te negeren. Luister naar wat je lichaam je vertelt. Buikpijn, hoofdpijn of andere uitingen van spanning, kunnen signalen zijn dat je instinct je iets probeert te vertellen.
Wat vertelt je ervaring je?
Er zijn vast situaties geweest waarin je je instinct genegeerd hebt en dit niet afliep zoals je gehoopt had. Wat waren de signalen die je van tevoren had? Welke gevoelens kwamen daarbij kijken? Door deze signalen te evalueren, kun je bepaalde patronen herkennen en je instinct daarmee versterken.
Stap uit je comfortzone
Soms betekent het volgen van je instinct dat je iets gaat doen wat je normaal niet hebt gedaan. En in sommige situaties is dit nodig om een andere uitkomst te hebben vergeleken met de vorige keer. Durf risico’s te nemen als je instinct je dit vertelt. Je comfortzone kan veilig voelen, maar wat heb je aan schijnveiligheid als je in een diep ongelukkige situatie blijft hangen?
Schakel een professional in
Ondanks dat je instinct uniek is, kan het zinvol zijn om hulp van buitenaf in te schakelen. Bijvoorbeeld wanneer je het lastig vindt je instinct te herkennen en daarnaar te handelen. Vooral wanneer je al langere periode last hebt van overmatige stressklachten of in een burn-out zit. Een professionele coach kan jou ondersteunen je instinct beter te herkennen en jou te laten groeien in de kracht die je van binnen hebt. Wil je hier meer over weten? Neem vrijblijvend contact met ons op.
