Hoe fijn is het als je iemand aan het lachen kan krijgen. Vooral wanneer je weet dat iemand niet zo fijn in z’n vel zit. Lachen werkt over het algemeen aanstekelijk en helend. Ook wanneer jij zelf niet in de beste periode zit kan humor werken om je beter te voelen. Daar zit wel een keerzijde aan. Wanneer je humor gebruikt als copingmechanisme is er een reële kans dat je je gevoelens en emoties niet goed verwerkt. Het kan in een lastige of moeilijke situatie soms handig zijn humor te gebruiken maar het moet geen vervanger worden van hoe je omgaat met stress. Indien je humor als copingmechanisme gebruikt kunnen anderen dat zelfs als vervelend ervaren.
Wat is een copingmechanisme?
Een copingmechanisme kan ook vertaald worden naar een verdedigingsstrategie. Het is een manier om met vervelende gevoelens of emoties om te gaan. Er zijn twee verschillende manieren van coping: emotiegerichte coping en probleemgerichte coping. Probleemgerichte coping is het probleemgericht aanpakken van een probleem. Je windt er geen doekjes om als er een probleem voordoet en pakt direct de stier bij de hoorns. Met emotiegerichte coping leer je omgaan met negatieve emoties wanneer er mentale problemen aanwezig zijn. Rouw, liefdesverdriet, afwijzing, maar ook depressie, stress en burn-out vallen onder deze problemen. Sommigen zoeken de natuur op als het emotioneel niet goed gaat of zoeken afleiding in hun hobby. Maar ook het gebruiken van humor is emotiegerichte coping.
Humor als copingmechanisme
Iedereen heeft het ooit wel eens gedaan in wat voor situatie dan ook: humor gebruiken als copingmechanisme. Het is een redelijk natuurlijke reactie om een lastige situatie op dat moment te parkeren. Je bent betrokken bij een auto-ongeluk en om beter met het trauma om te gaan maak je een opmerking dat je wel aan vakantie toe was. De echte emoties komen achteraf en hebben even tijd nodig om door te dringen. Echter wanneer het een gewoonte is geworden voor alle negatieve emoties en gevoelens humor te gebruiken kan het duiden op een probleem in de emotieverwerking. Wij mensen hebben 5 basisemoties: Blij, bedroefd, bang, boos en beschaamd. Humor als beschermingsmechanisme gebruiken komt voornamelijk voort uit angst om andere gevoelens toe te laten.
Maar lachen tijdens emotionele nood is niet altijd humor. Zo kan het zijn dat iemand een zenuwlach krijgt wanneer de emotionele lading spontaan te hoog oploopt.
Zenuwlach heeft niets met humor te maken
Humor gebruiken als copingmechanisme is iets anders dan een zenuwlachje krijgen wanneer er zich een emotionele situatie voordoet. Een zenuwlachje is eveneens een beschermingsmechanisme. Het woord zegt het eigenlijk al, het is geen bewuste lach maar komt voort uit zenuwen die je voelt. Omdat je brein de huidige emotionele situatie niet goed kan verwerken is het soms mogelijk dat je begint te lachen. Je hersenen hebben een directe uitlaatklep nodig om de huidige spanning te verminderen. Het kan hierdoor voorkomen dat je begint te lachen wanneer je slecht nieuws te horen krijgt.
Een zenuwlach komt eigenlijk bijna altijd op een ongemakkelijk moment. Het zal niet de eerste keer zijn dat iemand begint te lachen wanneer zij te horen krijgt dat een dierbare is overleden. De hersenen krijgen een dusdanige overload aan emoties en gevoelens dat lachen op dat moment de druk van de ketel haalt.
Humor als copingmechanisme op de werkvloer
In sommige beroepsgroepen is het gebruik van humor als copingmechanisme bijna een must. Werken in winkels vergt een bepaalde onderlinge humor om met de soms wat veeleisende bezoekers of klanten om te gaan. Maar we kunnen ons voorstellen dat als je werkzaam bent in een mortuarium, humor als copingmechanisme juist een manier kan zijn om met de confronterende beelden om te gaan. Het is hierbij wel belangrijk de kaders van respect te hanteren en het binnen de muren van je werkplek te houden. Je kunt je indenken dat niet iedereen van deze manier van coping gediend is. We weten immers niet hoe het is om in een dergelijke beroepsomgeving te werken en het is als buitenstander lastig inschatten wat het met je emotionele stabiliteit doet.
Je burn-out bagatelliseren met humor
Zoals hierboven geschreven is het gebruik van humor als copingmechanisme vaak een uiting van angst om andere gevoelens te verbergen. Ook in tijden van stress en burn-out kan het gebruik van humor een verzachtende werking hebben. Helaas lost het je burn-out niet op. Sterker nog, door er continu grapjes over te maken kan het zijn dat anderen je niet serieus nemen. Een burn-out moet niet onderschat worden en ook een coach of behandelaar kan hierdoor slecht hoogte krijgen waar de problematiek zit. In feite bagatelliseer je voor de buitenwereld de ernst van de situatie. Van binnen voel je je hoogstwaarschijnlijk slechter dan slecht maar dat is niet wat je aan de buitenwereld laat zien. Het is zeer van belang om uit te durven spreken hoe je je daadwerkelijk voelt.
Echt leren voelen met een coach
We maken allemaal wel eens een foute grap over een vervelende situatie. En het kan ook erg gezond zijn soms humor als copingmechanisme te gebruiken. Maar wat als je na het lezen van dit blog bij jezelf denkt dat je misschien iets teveel humor gebruikt in vervelende situaties? Kan jij je herinneren wanneer je voor het laatst echt gevoeld hebt in plaats van weggelachen? Dan is het aan te raden iets met dit beschermingsmechanisme te doen. De hulp van een professionele coach kan je helpen écht te voelen. Je humor op gepaste manier te gebruiken maar ook negatieve emoties te leren erkennen en binnen te laten komen. Cognitieve gedragstherapie is een bekende methode je emoties te leren uiten aan de hand van de 5 basisemoties.
Probeer dit te combineren met wandelcoaching om zo terug te komen naar jouw eigen basis van zijn. De natuur heeft een helende werking op verstoringen in ons emotionele spectrum. Door het bijhouden van g-schema’s krijg je nog meer inzicht in hoe jij met bepaalde emoties omgaat.
