Een knuffelhormoon tegen stress, werkt het echt? Ja en nee. Natuurlijk geven aanrakingen zoals liefkozingen, massages, knuffels of strelingen ons een fijn gevoel. Dit helpt ons ontspannen. Dus ja, het is één van de dingen die bijdragen aan het verminderen van stress. Maar daar zit het hem ook direct in: als je ‘s ochtends een knuffel van je partner krijgt en gestrest vertrekt naar je werk, dan is die knuffel geen wondermiddel tegen de stress. Zeker bij chronische stress is een beetje knuffelen niet genoeg…
Wat is het knuffelhormoon?
Het knuffelhormoon bestaat dus echt. Eigenlijk is ‘knuffelhormoon’ een woord dat in de volksmond gebruikt wordt voor een stofje dat oxytocine heet. Het is zowel een neurotransmitter als een hormoon. Je kunt het zien als een soort sociale lijm. Het heeft invloed op het gevoel van verbondenheid binnen onze relaties. Dit geldt bijvoorbeeld voor ouder-kind relaties, vriendschappen, familiebanden en liefdesrelaties. Het wordt aangemaakt door aanraking en het speelt dus ook zeker een rol bij seks. Maar er zijn nog veel meer dingen die ervoor zorgen dat het vrijkomt.
Een belangrijke rol tijdens de zwangerschap
Zwangere vrouwen hebben meer oxytocine in hun lichaam, met name tijdens de bevalling. Het knuffelhormoon zorgt er in dit geval voor dat de weeën op gang komen. Wanneer de weeën om wat voor reden dan ook stagneren, wordt vaak oxytocine bijgespoten. Hierdoor komen de weeën weer op gang en kan zelfs een weeënstorm ontstaan, een haast onophoudelijke golf aan weeën. Dit is vaak erg overweldigend voor de moeder en kan gepaard gaan met veel (extra) pijn. Het is dus niet altijd zo’n knuffelbaar hormoon!
Ook na de bevalling speelt het knuffelhormoon een belangrijke rol. Wanneer de baby aan de borst drinkt, maakt de moeder opnieuw oxytocine aan. Wanneer dit vrij komt, begint de melk te stromen. Vlak na de bevalling kan dit er ook voor zorgen dat er nog flink wat naweeën ontstaan. Als de placenta nog niet geboren is, kan borstvoeding geven dus een hele goede manier zijn om die nog een extra zetje te geven. Het is een prachtige manier om de verbinding tussen moeder en kind een goede start te geven, want door huid-op-huidcontact maakt ook het kind oxytocine aan.
Seks
Ook seks zorgt ervoor dat er meer knuffelhormoon vrijkomt. Niet zo vreemd, als het aangemaakt wordt door aanraking, toch? Maar ook bij een orgasme komt het vrij, waardoor het een samentrekken van de baarmoeder veroorzaakt. Je voelt je door dit hormoon meer verbonden met je partner, meer op je gemak en veiliger.
Het knuffelhormoon komt vrij bij elke gewenste aanraking
Het knuffelhormoon is niet heel selectief als het gaat om aanrakingen. Het komt niet alleen vrij bij een stevige knuffel, maar ook bij het geven van een hand, een klopje op de schouder, een massage, het aaien van een huisdier of het aankijken van een ander persoon. Je voelt je hierdoor blijer en vrolijker. Dit is hoe dan ook al behulpzaam bij het verminderen van stress!
Geluid en stemgebruik
Geloof het of niet, maar het knuffelhormoon komt ook vrij bij het luisteren naar muziek die we prettig vinden om te horen. Als je dit nu samen met je dierbaren doet, vang je zelfs twee vliegen in één klap! Daarnaast komt het ook vrij bij het geven én ontvangen van complimenten. Ga maar na: het geven (en kunnen ontvangen) van complimenten is behulpzaam bij onze sociale interacties. Het werkt als een sociale lijm, net zoals het knuffelhormoon dat doet.
Te weinig knuffelhormoon?
Het kan zijn dat je te weinig knuffelhormoon hebt. Dit zagen we bijvoorbeeld meer gebeuren ten tijde van de coronacrisis. We moesten afstand houden en singles en ouderen waren daar het meest de dupe van. Zij kregen last van huidhonger en ervoeren in sommige gevallen een diepe eenzaamheid en neerslachtigheid. Onze gezondheid gaat gewoonweg achteruit bij te weinig fysiek contact.
Het blijkt ook dat mensen met chronische stress, depressie, chronisch vermoeidheidssyndroom (ME/CVS), MS en fibromyalgie vaker een tekort hebben. Zij komen zo vaak in een negatieve spiraal, want ze kunnen meer geneigd zijn zich wat meer terug te trekken en sociale contacten te vermijden. Terwijl dit dus juist zo heilzaam kan zijn. Het is daarom juist erg belangrijk om wél mensen te blijven zijn – en ze zeker te knuffelen!
Het belang van het knuffelhormoon – en dus van aanraking
Bij kinderen is het helemaal belangrijk dat ze voldoende aanraking krijgen. Het knuffelhormoon speelt namelijk een rol bij de ontwikkeling van de hersenen. Belangrijke processen in het groeiproces worden dus verstoord bij een tekort aan oxytocine. Er zijn – vroeger, want nu zou dit nooit meer door de beugel kunnen – zelfs onderzoeken geweest bij hele jonge weeskinderen die óf alleen te eten kregen, óf naast het eten ook aanraking en geborgenheid. De kinderen die niet aangeraakt werden, zijn erg ziek geworden of zelfs overleden. Ook onderzoek met apen laat zien dat babyaapjes liever een zachte, warme moeder hebben dan ‘alleen’ maar eten.
Neem je stress serieus
Terug naar de stress dus. Het knuffelhormoon vermindert stress, want het helpt je te ontspannen en het maakt blij. Maar tegelijkertijd kan stress de aanmaakt ervan belemmeren. Zeker bij chronische stress is dit dus een groot probleem. En niet alleen dit hormoon wordt belemmerd door stress, stress heeft een grote impact op allerlei processen in ons lichaam. Neem je stress dus serieus!
Durf om hulp te vragen
Het is dus zaak allereerst de oorzaak van je stress te achterhalen. Vraag je je af of je (te) veel stress hebt? Je kunt de gratis stresstest doen om erachter te komen. Mocht je te veel stress hebben, dan kun je altijd vrijblijvend een kennismaking plannen met één van onze coaches. Wij zijn gespecialiseerd in stress- en burn-outklachten en zitten door het hele land. Er is dus altijd wel een coach bij jou in de buurt.
Tot slot: Kerstin Moberg schreef zelfs een boek over de helende werking van het knuffelhormoon: ‘De oxytocine factor. Benut het hormoon van onthaasting, genezing en verbondenheid.’ Onthaasten en verbondenheid als recept voor genezing van (onder andere) stress. Daar sta ik helemaal achter!
