We schreven eerder al een aantal blogs over stress en burn-out op de werkvloer. Onderwerpen zoals psychologische veiligheid en burn-outpreventie zijn veel gelezen onderwerpen die bijdragen aan stressvrije werkomgeving. Om deze onderwerpen extra kracht bij te zetten bespreken we in dit blog hoe je de groepsdynamiek op de werkvloer gezond kan houden. Een team samenstellen kunnen we allemaal, de werkrelaties in de groep in balans houden is een ander verhaal. De leidinggevende wacht de grootste taak, maar dat betekent niet dat de teamleden zelf geen aandeel hebben hierin. Wanneer is de dynamiek in een groep gezond en wat zijn de gevolgen voor het team als dit niet gezond is?
Mensen zijn groepsdieren
Wat is groepsdynamiek?
Groepsdynamiek op de werkvloer
Jouw taak als leidinggevende
Fases van groepsvorming
Hoe houd je de groepsdynamiek gezond?
Mensen zijn groepsdieren
Er zijn eindeloos veel onderzoeken geweest naar het gedrag wat wij als mens vertonen en hoe wij vanuit natuurlijk instinct leven. Eén van die onderzoeken is uitgevoerd door Rita Smaniotto van de Rijksuniversiteit in Groningen. Zij noemde het onderzoek ‘Daar heb je vrienden voor’. Hierin onderzocht zij de verschillen en overeenkomsten tussen primaten en mensen. Hieruit is gebleken dat wij in grote lijnen dezelfde waarde hechten aan het leven in een groep. Het hebben van een gezonde groepsdynamiek is hierin een belangrijke voorwaarde. Ook werd er gekeken waarom sommige personen kiezen voor een leven als kluizenaar. Dit blijkt een uitzonderlijke situatie te zijn aangezien er een natuurlijke behoefte is om ergens bij te horen.
Wat is groepsdynamiek?
Een ander woord voor groepsdynamiek is groepsdynamica. Het wordt ook wel ‘de psychologie van de kleine groep’ genoemd. Feitelijk is het een continu proces van de invloed de we op elkaar uitoefenen in groepsverband. Om dit goed te observeren kun je een aantal vragen stellen:
- Hoe communiceert het team onderling met elkaar?
- Wie is de leider van de groep?
- Hoe ontstaan conflicten?
- Hoe worden taken binnen het team verdeeld?
Er wordt veelal gedacht dat groepsdynamica alleen belangrijk is in een werkomgeving, maar ook in je privéleven is een gezonde groepsverhouding belangrijk. Indien je regelmatig afspreekt met een vaste vriendengroep kan een disbalans van één of meerdere personen zorgen voor onderlinge problemen, ruzies of continue drama.
Waarom is dit belangrijk?
Het voornaamste belang van een gezonde groepsdynamiek is het gevoel van veiligheid. Iedereen in de groep hoort zich veilig te voelen en z’n mening te kunnen geven. Indien er conflicten ontstaan behoort iedereen deze transparant en open manier op te lossen. Alles moet bespreekbaar zijn zonder het gevoel te hebben dat er achteraf nog onderlinge irritaties leven. Hierdoor kan iemand zich gaan afzonderen, spanningen ervaren of zich niet meer welkom voelen.
Groepsdynamiek op de werkvloer
Wanneer je werkt in een team heb je te maken met heel wat verschillende persoonlijkheden. Het is vaak een uitdaging om al deze personen op emotioneel vlak met de neuzen dezelfde kant op te krijgen.
Jouw taak als leidinggevende
Als leidinggevende van een team heb jij de taak de groepsdynamiek gezond te houden. Het lijkt makkelijk om een groep collega’s samen te stellen, de taken te verdelen en overzicht te houden, maar de praktijk wijst uit dat dit lastiger is dan je denkt. In een werkomgeving heb je meestal te maken met teams die al een tijdje met elkaar samenwerken en het komt regelmatig voor dat een collega vertrekt of een nieuwe collega zich aansluit bij het team. Hierom is het belangrijk continu te werken aan groepsvorming, ook al werken sommige collega’s al heel wat jaren met elkaar.
Fases van groepsvorming
Er zijn verschillende fases waar je doorheen gaat om tot een gezonde groepsvorming te komen. Het kan zijn dat je team al in een tweede of derde fase zit. Echter is groepsvorming geen lineair maar een dynamisch proces. Wanneer een nieuwe medewerker het team komt versterken ga je met de gehele werkgroep terug naar fase 1.
Fase 1: Forming
In deze fase kent de groep elkaar nog niet erg goed. Wanneer een team al langer met elkaar werkt zal je niet zo snel meer in deze fase terechtkomen. Maar wanneer een nieuwe werknemer wordt aangenomen is het belangrijk dat hij of zij de kans krijgt een band te krijgen met de rest van de groep. Het gehele team zal zich daarom opnieuw in moeten zetten voor deze fase.
Fase 2: Storming
De medewerkers kennen elkaar in deze fase redelijk goed en weten wat ze aan elkaar hebben. Conflicten en spanningen komen naar voren. Vecht hier niet tegen, maar laat het gebeuren. Ze mogen er zijn want het gaat uiteindelijk om hoe het wordt opgelost.
Fase 3: Norming
Na een onenigheid, meningsverschil of conflict worden er nieuwe normen gevormd. In deze fase worden deze bepaald om zo de groepsdynamiek te herstellen.
Fase 4: Performing
Dit is de prettigste en beste fase om in te zitten. In dit stadium zijn de onderlinge verhoudingen gebalanceerd en is de groepsdynamiek op z’n best. Over het algemeen is dit het stadium waar een team het langst in zit.
Hoe houd je de groepsdynamica gezond?
Een groepsdynamiek gezond houden is niet vanzelfsprekend. Alle teamleden, niet alleen de teamleider, heeft een verantwoording in het gezond houden van de groepsdynamica.
Maak het team niet te groot
Een grote valkuil is een te grote span of control. Als teamleider is het belangrijk te beseffen dat hoe meer medewerkers je hebt in het team, hoe minder tijd je hebt voor werk gerelateerde taken. Daarbij komt: Een groot team is sneller ontregeld door verschillende opvattingen en meningen.
Let op psychologische veiligheid
Wanneer je geen psychologische veiligheid hebt in een groep, heb je ook geen stabiele groepsdynamiek. Deze twee factoren zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden en een verstoring hiervan leidt tot stress- en burn-outklachten.
Stel doelen
Niet alleen werkdoelen zijn belangrijk, ook algemene groepsdoelen in de omgangsvorm zijn het uitwerken waard. Reflecteer en evalueer deze doelen met regelmaat om ze eventueel bij te stellen waar nodig.
Blijf in beeld
Een teamlid die zich terugtrekt of een leidinggevende die zich afzondert in zijn eigen kantoor wordt veelal ervaren als niet benaderbaar. Zorg dat je in beeld en aanspreekbaar blijft.
Schakel tijdig hulp in
Wanneer je merkt dat het rommelt in een team doordat de groepsdynamiek uit balans is, schroom je niet hulp om van buitenaf in te schakelen. Het laatste wat je wil is dat er collega’s thuis komen te zitten met een burn-out. Liberi biedt verschillende pakketten aan die je kunt inzetten op de werkvloer. Van burn-outpreventie, indien er geen of minimale stressklachten zijn, tot een intensief traject, wanneer uitval door burn-out een feit is. Voor meer informatie kun je contact met ons opnemen.
