Gevoelens onderdrukken wordt regelmatig gedaan, maar is eigenlijk geen goed idee. Gevoelens onderdrukken kost energie. Je kunt het vergelijken met het onder water proberen te houden van een grote rode strandbal. Daar ben je maar druk mee en het lukt je ook eigenlijk nooit helemaal. De bal blijft maar naar boven komen. Zo is het ook met gevoelens onderdrukken. Je probeert ze onder water te houden, maar ze blijven omhoog komen.
Het effect van gevoelens op ons lichaam
In plaats van de bal steeds maar naar beneden te drukken en daar veel energie mee kwijt te zijn, kun je er ook voor kiezen om de bal eens van dichtbij te bekijken. Je laat gevoelens opkomen en ervaart wat er gebeurt in je lichaam en in je gedachten. Misschien voel je wel allerlei sensaties, krijg je het warm of ga je zweten. Spieren die gaan trillen of je ademhaling die verandert. Gevoelens en emoties zijn energie, dus die hebben altijd een uitwerking op ons lichaam.
De context
Gevoelens onderdrukken doen we meestal als we het idee hebben dat de situatie daar om vraagt. Je bent bijvoorbeeld op je werk en er wordt iets naars gezegd dat je raakt. Het huilen staat je nader dan het lachen. Omdat je vindt dat je niet hoort te huilen druk je die gevoelens weg. Je duwt op dit moment de bal naar beneden. Op dat moment lukt dat ook nog wel en blijft hij even onder water. In elk geval lang genoeg om niet op de werkvloer in huilen uit te barsten.
Die gevoelens zijn er echter nog wel, ze zijn alleen tijdelijk even minder zichtbaar. Als je na werktijd alsnog je gevoelens de kans geeft naar boven te komen hopen ze zich niet op. Je kunt bijvoorbeeld je hart luchten bij je partner en vindt een luisterend oor. Dit kan al voldoende zijn om de bal los te laten en op het water te laten drijven. Maar als je thuis ook niet de gelegenheid gebruikt om je gevoelens te uiten en je blijft je gevoelens onderdrukken, dan stapelt het op.
Een vulkaan
Op een gegeven moment kan er een punt komen dat al je opgekropte emoties eruit komen. Denk aan een vulkaan die op uitbarsten staat. Stress, het gevoel langdurig onbegrepen te worden of het gevoel er alleen voor te staan, zorgen dat de druk steeds hoger wordt. Dan volgt er een uitbarsting. Dit kan zich op heel verschillende manieren uiten.
Gevoelens onderdrukken en klachten
De één kan ineens last krijgen van angst en paniekaanvallen. Een ander krijgt daadwerkelijk een woede-uitbarsting of moet ineens onbedaarlijk huilen. Alles moet er dan uit. Als het lukt deze gevoelens helemaal de revue te laten passeren, kan dat na afloop een heel opgelucht gevoel geven. Weer een ander krijgt lichamelijke klachten. Opgekropte emoties vinden dan hun uitweg in het lijf. Gevoelens onderdrukken leidt uiteindelijk dus tot meer ongemak dan het ongemak dat er mogelijk is door de gevoelens er op dat moment te laten zijn.
Waarom we gevoelens onderdrukken
Waarom doen we het dan eigenlijk, die gevoelens onderdrukken? Veelal heeft dat te maken met ongeschreven regels in de maatschappij. Sinds de tijd van de Verlichting spelen het verstand en de ratio een prominente rol. Wie intellectueel is ingesteld verdient in onze huidige maatschappij veel lof. Enerzijds is daar niets mis mee. We hebben niet voor niets ons gezonde verstand gekregen. Anderzijds kan het wel degelijk een probleem vormen als we de overtuiging hebben dat gevoelens er eigenlijk niet mogen zijn. Als we om die reden gevoelens onderdrukken doen we onszelf tekort.
Gevoelens tonen, emoties laten zien en jezelf kwetsbaar opstellen zijn in onze maatschappij een beetje taboe. En dat terwijl iedereen gevoelens, emoties en onzekerheden heeft! Als we één deel van onszelf in de schijnwerpers zetten en een ander deel het liefst in een donker hoekje wegstoppen, kunnen we niet ons authentieke zelf zijn. Door een deel van jezelf weg te stoppen, of, zo je wilt, onder water te duwen, probeer je te voldoen aan de verwachtingen van de maatschappij. Of meer specifiek, van je werkgever, je vrienden, ouders en misschien ook wel je partner.
Gevoelens onderdrukken als automatisme
Gevoelens onderdrukken kan zo haast gaan aanvoelen als een tweede natuur. Je kunt er zo bedreven in worden dat je het contact met die gevoelens helemaal verliest. Vaak kunnen mensen op die manier best een tijdje goed functioneren, maar er komt altijd toch een moment dat ze erkennen dat het niet goed met ze gaat. Ze zijn het contact met zichzelf verloren en zijn zichzelf als het ware ‘kwijt’. Een deel van jezelf is zo ver weg in een donker hoekje geduwd dat je het niet meer terug kan vinden. Maar zoals de dag bij de nacht hoort en de zomer bij de winter horen ook beide kanten bij ons: ons verstand en ons gevoel.
Neem je gevoelens dus serieus. Voel wat er te voelen valt, merk op wat voor gedachten je erover hebt. Vaak kun je heel lichamelijk je emoties waarnemen. Angst kan bijvoorbeeld voelen als een zware knoop in je buik. Probeer het niet weg te halen of te onderdrukken, maar geef het de ruimte. En als je het gevoel heb dat de situatie echt niet passend is, zorg dan dat je op een wat later moment uiting kan geven aan je gevoelens. Zo voorkom je dat je te lang gevoelens onderdrukt en zo alleen maar meer problemen krijgt.
Gevoelens als richtingaanwijzers
Zie gevoelens als richtingaanwijzers. Ze willen je iets vertellen en het kan dus heel nuttig zijn goed te luisteren. Word je bijvoorbeeld boos, dan is dat misschien wel omdat iemand jouw grenzen overgaat. Die boosheid laat je dat weten. Gevoelens van verdriet laten misschien zien dat iets of iemand waar jij om geeft in het nauw wordt gedrukt. Zo kan het zijn dat er geroddeld wordt over iemand die jij graag mag. Je verdrietige gevoel laat je weten dat het niet oké is dat er zo achter iemands rug over hem of haar gesproken wordt. Als je op deze manier naar je gevoelens leert kijken, zijn ze niet meer zo oncomfortabel als je dacht, maar laten ze zien wat voor jou belangrijk is.
1 reactie
Het kan in meerdere keren indd omhoog komen ten laste van onderdrukkend rondlopen.
En dat heeft tijd nodig. Soms is het tot aan de muur gekomen. Je het toch met geduld moet volhouden.
Je eigen gevoelens waarde geven niets is voor niets.