Waar krijg jij een gevoel van welbehagen van? Ik krijg bij deze woorden direct een beeld in gedachten van een koude winterdag waarbij je lekker knus binnen zit bij een open haard. Je hebt net een fijne wandeling door de sneeuw gemaakt en zit nu met je dierbaren bij het haardvuur een warme chocolademelk te drinken. En je hebt dus lekker warme sokken aangetrokken en voelt je helemaal comfortabel. Zucht, wat een heerlijk gevoel! Maar is dit waar het om draait als het gaat om welbehagen?
Welbehagen is een beetje een ouderwets woord aan het worden. Ik gebruik het in het dagelijks taalgebruik eigenlijk nooit! En toch vond ik het de moeite waard er een blog aan te besteden. Waarom? Omdat welbehagen een woord is met een rijke inhoud waar we veel van kunnen leren. Volgens het Van Dale woordenboek is welbehagen een gevoel van genoegen en lust. Leuk, maar ik vind het wat te kort door de bocht. Misschien dat het woordenboek er niet zoveel aandacht aan geeft doordát welbehagen inmiddels niet veel meer voorkomt in het hedendaagse taalgebruik. Zonde.
Welbehagen tegen ziekteverzuim
Laat me je meenemen op een reis naar meer welbehagen. In een wereld waarin veel mensen stress en spanningen ervaren kunnen we allemaal wel wat welbehagen gebruiken. Ziekteverzuim vanwege stress en burn-out is een steeds groter wordend probleem. Naast dat het een grote impact heeft op iemands persoonlijke leven, zijn er ook hoge kosten gemoeid als mensen uitvallen op hun werk. Het loont daarom voor iedereen om in te zetten op preventie. En dat is waar een gevoel van welbehagen om de hoek komt kijken. Het is een verhoogd gevoel van welzijn. Als je je goed voelt, dan is er geen ruimte voor stress. Andersom geldt het helaas ook: bij veel stress is het haast onmogelijk om je werkelijk goed te voelen.
Welbehagen en plezier
Een ander woord dat welbehagen gedeeltelijk vangt is plezier. Verder kijken dan het Van Dale woordenboek levert woorden op als plezier, genot en genoegen. Plezier hebben en humor zijn heel effectief in het tegengaan van stress. Als je echter een hoge mate van stress ervaart, dan kan het een uitdaging zijn om plezier te kunnen ervaren. Je neemt alles heel serieus en denkt misschien dat je geen tijd hebt voor plezier. Plezier maken en spel zijn dingen uit je kindertijd.
Niets is minder waar! Juist wij als volwassenen hebben het nodig om plezier te maken. Het is allemaal al zo serieus. Ons werk, de opvoeding van onze kinderen, sporten om een gezond en fit lichaam te krijgen én te behouden…. We moeten altijd zoveel. Een beetje lichtheid, zelfspot en dus plezier zijn de ideale ingrediënten tegen een overmatig serieus – en dus stressvol – leven.
Euforie
Een ander woord dat welbehagen omschrijft is euforie, een bijzonder gevoel van vrolijkheid, volgens de Van Dale. Euforie is weer een heel ander gevoel dan het gevoel dat ik eerder omschreef bij het haardvuur. Bij euforie is er een hoge energie en bijna een gevoel van extase. Je zou kunnen denken aan een bergbeklimmer die na uren zwoegen eindelijk de top bereikt. Het uitzicht is grandioos en een gevoel van euforie komt over hem heen… Ook dat is welbehagen, maar dan een gróót gevoel van welbehagen!
Welgevallen
Dan is er nog een gematigdere vorm van welbehagen: welgevallen. Ook een wat ouderwets begrip. Het betekent zoveel als dat iets je aanstaat. Hier komen we weer dichter in de buurt van het knusse haardvuur. Het is een hele relaxte staat van zijn. Het is een gevoel van genoegen. Lekker comfortabel. Hoe vaak verlang jij naar dit gevoel? Als je gehaast van de ene naar de andere afspraak gaat, klinkt dit vast erg aantrekkelijk. Hoe zorg je dat je deze vorm van welbehagen wat vaker kunt ervaren?
Een gebrek aan welbehagen door te veel ‘moeten’
Vaak zijn we druk omdat we zoveel moeten van onszelf. We voelen ons erg verantwoordelijk en nemen een (te) grote last op onze schouders. We proberen alle ballen in de lucht te houden. Wat we zien bij mensen in een burn-out, is dat het vaak pleasers zijn: mensen die het andere mensen graag naar de zin willen maken. Dit gaat vaak ten koste van zichzelf. Het is daarom zaak om de juiste prioriteiten te leren stellen. Het is niet heel spannend, maar als we vaker nee zeggen tegen verzoekjes van anderen zullen we vaker een gevoel van welbehagen kunnen ervaren.
Eerst is er weerstand…
In eerste instantie zal er nog weinig sprake zijn van een gevoel van welbehagen. Als je gaat oefenen met grenzen aangeven en prioriteiten stellen, zal dat juist ongemakkelijk zijn. Dit komt doordat je vaak langere tijd een bepaald gedragspatroon had. Dit is niet van de ene op de andere dag ineens veranderd. Bovendien zul je weerstand uit je omgeving gaan ondervinden. Als jij altijd alles voor een ander deed, is dat wel lekker makkelijk voor die ander. Als je er dan ineens mee ophoudt, dan moet die ander plots in actie komen. Dat is niet altijd even leuk! Jij wordt dan dus gezien als de boeman en kunt dus kritiek krijgen.
Willen we echter meer welbehagen, dan moeten we doorzetten. Die ander komt er wel overheen. Bovendien: die ander heeft meer aan jou als je goed voor jezelf zorgt en je goed voelt, dan wanneer je constant op je tenen loopt en stress hebt. Je wordt er in de meeste gevallen niet een leuker mens door.
Lust?!
Tot slot wordt lust nog genoemd in de definitie van welbehagen. Lust is een lichamelijke begeerte of verlangen. We denken snel aan seksuele lust. Het kan ook hartstocht betekenen. Misschien ken je de uitdrukking: ‘werken dat het een lieve lust is.’ Dit betekent dat iemand hard werkt, maar blijkbaar ook met veel plezier. Werken met een gevoel van welbehagen. Hoe kun jij ervoor zorgen dat je op deze manier kunt werken? Waar heb je zin in? Waar verlang je naar? Probeer deze vragen eens voor jezelf te beantwoorden, want de antwoorden hierop kunnen je wel eens wijzen in de richting van meer welbehagen.
